Tíminn - 25.05.1976, Page 11

Þriðjudagur 25. maí 1976.
TÍMINN
11
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón llelgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrimur Glslason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhús-
inu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur i
Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Verð i lausasölu kr. 50.00. Áskriftar-
gjaidkr. 1000.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
Yfirlýsing utan-
ríkisráðherra
Fregnum frá utanrikisráðherrafundi
Atlantshafsbandalagsins ber yfirleitt saman
um, að annað hafi ekki vakið þar meiri athygli
en sú yfirlýsing Einars Ágústssonar utanrikis-
ráðherra, að áframhaldandi þorskastrið gæti
leitt til þess, að Island færi úr bandalaginu.
Þessa yfirlýsingu gaf utanrikisráðherrann
bæði á fundi ráðherranna og siðar á blaða-
mannafundi. Yfirlýsingu þessa gaf ráðherrann
i samráði við rikisstjómina. Hinir mörgu
blaðamenn, sem voru staddir i Osló i tilefni af
fundinum, sögðu itarlega frá henni og gáfu
henni yfirleitt rúm sem aðalfrétt fundarins.
Þeir létu einnig vel af einarðri og drengilegri
framkomu ráðherrans, eins og ráða má m.a. af
þvi, að sum norsku blöðin völdu hann mann
vikunnar að fundinum loknum.
Óhætt má segja, að þessi yfirlýsing hefur
haft veruleg áhrif og muni hvetja aðildarriki
bandalagsins til þess að leggja fastar að Bret-
um um að hætta ofbeldisverkunum á Islands-
miðum. Af ummælum Croslands má ráða, að
hingað til hafa aðildarrikin ekki þrýst fast á
Breta og þeir þvi getað farið sinu fram af þeirri
ástæðu. Von er til, að eftir yfirlýsingu islenzka
utanrikisráðherrans á Oslóar-fundinum muni
þetta eitthvað breytast.
1 viðræðum, sem bæði utanrikisráðherra og
forsætisráðherra áttu við Crosland i sambandi
við fundinn, virðist hafa komið fram, að brezka
stjórnin er ekki alveg eins neikvæð og áður. Á
þetta reyndi þó ekki neitt til fulls, enda voru
þetta ekki samningaviðræður, heldur
könnunarviðræður. Eftir heimkomu ráðherr-
anna mun það verða rætt i rikisstjórninni,
landhelgisnefnd og utanrikisnefnd, hvert
framhaldið á að verða. Fyrst og fremst verður
það þó ákveðið á fundum þingflokkanna, en
báðir stjórnarflokkarnir halda þingflokksfundi
á morgun. Rétt er að vera við þvi búin, að
sáttahugur brezku stjórnarinnar sé ékki mikill,
þótt eitthvað hafi hann breytzt. Framkoma
brezku herskipanna á íslandsmiðum siðustu
daga ber vissulega ekki þann svip, að ástæða
sé til mikillar bjartsýni. Það er mikill mis-
skilningur hjá brezkum stjórnvöldum, ef þau
álita, að hægt sé að knýja íslendinga til undan-
halds með slikum hætti. Staðan i deilunni er
orðin þannig, að íslendingar þurfa ekki að
koma hlaupandi og niðurbeygðir að samninga-
borði.
Þótt ekki styddu margir ráðherrar málstað
íslands opinberlega á Oslóar-fundinum leggst
almenningsálitið i heiminum stöðugt meira á
sveif með honum. Alveg sérstaklega gildir
þetta þó um almenningsálitið i Bretlandi, eins
og yfirlýsing Frjálslynda flokksins ber merki
um. Af þeim ástæðum ber lika að leggja mikla
áherzlu á, að Islendingar eiga ekki i deilu við
brezku þjóðina, heldur nýlendusinnaða rikis-
stjórn.
Fyrir íslendinga er rik ástæða til að þakka
utanrikisráðherra fyrir yfirlýsingu hans á
utanrikisráðherrafundinum og drengilega og
prúðmannlega framgöngu, sem hefur styrkt
álit Islands erlendis. Það á lika eftir að sjást,
að yfirlýsing hans verður meira en orðin ein, ef
Bretar halda ofbeldinu áfram.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Brown og Church
keppa í Oregon
Hörð barátta hafin um óháðu fulltrúana
1 DAG fara fram prófkjör i
sex rikjum i Bandarikjunum,
en veruleg athygli beinist þó
ekki að nema einu þeirra,
prófkjörinu i Oregon. Þar
verður hörð barátta milli
Fords og Reagans og skiptir
miklu máli fyrir Ford, að bera
hér sigur úr býtum, þar sem
búast má við, að Reagan geti
orðið sigursæll i' flestum eða
öllum hinna. 1 Oregon keppir
Carter viö þá Frank Church
öldungadeildarþingmann og
Edmund G. Brown rikisstjórp,
sem báðir eru taldir sterkir á
þessum slóðum, enda frá ná-
grannarikjum. Auk þess eru á
kjörseðlinum nöfn fleiri
manna, m.a. þeirra Humph-
reys og Kennedys, en i Oregon
er hægt að setja nöfn á fram-
boðslista, án samþykkis við-
komanda. Yfirleitt er ekki bú-
izt við, að margir kjósi þá
Humphrey og Kennedy, eins
ogá stendur, heldur verði bar-
áttan milli áöurgreindra þre-
menninga. Fyrir Carter væri
það talsvert áfall, ef hann tap-
aði i Oregon. Ýmsir telja, að
það sé honum til hags, að
Brown gaf kost á sér i Oregon
á siðustu stundu, og muni þvi
andstæðingar Carters skiptast
milli Browns og Church. Cart-
erhefði sennilega orðið i meiri
hættu, ef Church, sem sigraði
Carter i Indiana, hefði fengið
að vera einn um hituna. Um
skeið leit út fyrir það, að aðal-
baráttan yrði milli Church og
Carters, en eftir að Brown
sigraði Carter i Maryland,
fylltist hann miklum móði og
hefur siðan unnið kappsam-
lega i Oregon. Hann hefur að
þvi leyti örðugri aðstöðu en
keppinautar hans, að nafn
hans er ekki á kjörseðlinum,
og verða fylgismenn hans þvi
að skrifa það á seðilinn.
HIN RIKIN, þar sem próf-
kjör fara fram i dag, eru
Idaho, Nevada, Tennessee,
Arkansas og Kentucky. Marg-
ir telja, að Reagan sé sigur-
vænlegri en Ford i þeim öll-
um. Hjá republikönum er
fyrirkomulagið þannig, að sá
frambjóöandinn, sem fær flest
atkvæðin i rikinu, fær alla full-
trúana þaðan. Hjá demókröt-
um eru fulltrúarnir hins vegar
kosnir i kjördæmum, og skipt-
ast fulltrúarnir þvi meira og
minna milli frambjóðand-
anna. Þvi er yfirleitt spáð, að
Carter muni sigra með yfir-
burðum i Arkansas, Kentucky
og Tennessee. Þannig er spáð,
að hann fái 20 af 26 fulltrúum,
Edmund G. Brown
Frank Church
sem kjörnir verði i Arkansas,
35 af 46 fulltrúum i Kentucky
og 32 fulltrúa af 46 i Tennes-
see. Þvi erspáð,aðBrown beri
sigur úr býtum i Nevada, þvi
að hann er vel þekktur þar, en
þar eru ekki kosnir nema 18
fulltrúar alls, og gera fylgis-
menn Carters sér von um að fá
5-6 þeirra. 1 Idaho er Church
spáð sigri, enda er það heima-
riki hans, en Idaho kýs aðeins
16fulltrúa og gera fylgismenn
Carters sér von um að fá 4-6
þeirra. Þeir fulltrúar, sem
verða kjörnir i Tennessee,
Kentucky og Arkansas, og
ekki eru yfirlýstir fylgismenn
Carters, eru yfirleitt óbundn-
ir, en þykja liklegir til að
fylgja honum, þegar á hólm-
inn kemur. Carter mun þvi
alltaf bæta við sig rúmlega 100
fulltrúum i prófkjörunum,
sem fara fram i dag.
I dag hefst svo einnig flokks-
þing hjá demókrötum i
Missouri, þar sem fulltrúar
verða kosnir á flokksþingiö.
Spár benda til, að Carter fái
þar um 50 fulltrúa kjörna af 54
alls.
NÆSTA ÞRIÐJUDAG fara
prófkjör fram i þremur rikj-
um, en ekkert þeirra dregur
að sér verulega athygli. Annað
gildir um þriðjudaginn 8. júni.
Þá verður kosið I þremur stór-
um rikjum eöa i Kaliforniu,
Ohio og New Jersey. Reagan
er spáð sigri i Kaliforniu, en
Ford verður að vinna i hinum
rikjunum tveimur til þess að
geta haldið velli. Spár hniga
yfirleitt i þá átt, að honum
muni takast það. 1 Kaliforniu
er Brown rikisstjóra yfirleitt
spáð sigri, en hins vegar þykir
Carter sigurvænlegastur i
Ohio og New Jersey, en i báð-
um þessum rikjum eru and-
stæðingar hans að reyna aö
sameinast gegn honum.
EINS og horfur eru nú, þyk-
ir orðið líklegt, að Carter fái
1200-1250 atkvæði i fyrstu um-
ferð á flokksþinginu, en hann
þarf að fá 1505 eða hreinan
meirihluta til þess að verða
kjörinn frambjóðandi. Þá
kemur baráttan til með aö
standa um óháðu fulltrúana,
sem þykir liklegt að verði um
300 á þinginu af rúmlega 3000
fulltrúum alls. Raunverulega
er baráttan þegar hafin um
þá. A bak við tjöldin er þegar
farið að reyna aö sameina alla
andstæðinga Carters um einn
frambjóðenda gegn honum, og
er þá einkum rætt um Humph-
rey. Mjög hæpið þykir þó, að
það muni takast, enda verður
Carter svo langsamlega
fylgismestur á flokksþinginu,
að það gæti hreinlega klofiö
flokkinn, ef honum væri synj-
að með bolabrögðum. Þvi
þykir nú sennilegast, að hann
veröi frambjóðandi flokksins.
Fulltrúar veröa færri á
flokksþingi republikana. Þar
þarf frambjóöandi að fá 1130
atkvæði til þess að verða kjör-
inn. Llklegast þykir nú, að
þeir Ford og Reagan hafi hvor
um sig rúmlega Í000 atkvæði,
þegar á þing kemur. Það
verða þvi um 200 óháðir full-
trúar, sem ráða úrslitum. All-
ar byggja þessar spár á þvi,
að Ford sigri i Ohio og New
Jersey. Geri hann það ekki,
verður staða hans meir en tæp
á flokksþinginu.
Þ.Þ.