Tíminn - 13.06.1976, Blaðsíða 26

26
TÍMINN
Sunnudagur 13. júni 1976
KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR —
Þæaileat að
burfa ekki að
beita skilninqar-
vitum. huqsun.
eða vitsmunum
KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR —
Háskólabíó:
Sjörnubió:
Funny Lady
Leikstjórn: Herbert Ross
Aöalhlutverk: Barbra Sreisand,
James Caan, Omar Sharif,
Roddy McDowall, Carole Welis,
Ben Vereen og fleiri.
Frá degi til dags hrærumst
viö i hugtökum. Við bæði beitum
þeim sjálf og erum beitt þeim,
af sliku miskunnarleysi aö
hvergi er skjól að fá. „Kyn-
þáttahatur”, „kynjamisrétti”,
„varnarleysi einstaklingsins
gagvart kerfinu”, „þjóðfélags-
leg fjarlæging fikniefna-
neytenda”, „upplausn hjóna-
bandsins-fjölskyldunnar” og
svo framvegis. Hvar sem við
komum, hvað sem við gerum,
dynja hugtök þessi á okkur
flestar stundir vökudags okkar,
meir eða minna án raunveru-
legs tilgangs, annars en að veifa
hugtökum.
Þannig er það einnig með
kvikmyndir, einkum þær sem
framleiddar hafa verið siðast-
liðin tiu ár. Þær eru að visu ekki
ýkja frábrugðnar fyrri kvik-
myndum að uppbyggingu til:
þær segja I flestum tilvikum
einhverja sögu, byggja vin-
sældir sinar á góðum leik og svo
framvegis. Þó eiga margar
nýrri myndir það sameiginlega
einkenni að vera eins konar
leikur að hugtökum. Efni
þeirraer.að á að vera, táknrænt
fyrir eitthvert þjóðfélagslegt
fyrirbæri —einhverja kenningu.
Kvikmyndin er þannig ekki
lengur einfalt frásagnartæki.
HUn er flókinn miðill, sem tekur
söguþráð til athugunar, skýr-
greinir hann, rannsakar upp-
runa hans og orsakir og kemst
að niðurstöðu.
I mörgum tilvikum hefur
Fanny uppgötvar þegar hún losnar undan áhrifavaldi tannburstanna, að hún er ástfangin af
Billy Rose (James Caan) og þau ganga i hjónaband. Ekki reynist það þó einskær rósadans, enda
bæði erfið i umgengni. Bæði Streisand og Cann skila hlutverkum sínum með mikilli prýði. Omar
Sharif er hins vegar sama grátkerlingin og hingað til og ætti ekki að hreyfa sig frá bridgeborðinu.
Eplastríðið
Mónudagsmynd
Sænsk ádeila og ævintýra-
mynd. tmyndunaraflinu er
gefinn algerlega laus taumur-
inn i myndinni, þar sem búálf-
ar, risar og skógardisir verða
jafn hiuti raunveruleikans
eins og ég og þú.
Sem ádeila er myndin snörp
og ákveðin. Hugsjónin er
náttúruvernd og leit mannsin*
að leiðum frá fégræögi sinni
og samborgara sinna. Hún er
gamansöm og glettin og hin
skemmtilegasta, én einnig
nöpur og náleg á köflum.
Beztu meðmæli — skilyröis-
laust.
þessi þróun orðið til bóta. Við
þurfum nú æ sjaldnar að horfa
upp á innantómar glansmyndir
af þvi tagi sem kvikmyndahúsin
kepptust við að sýna fyrirekki
allmörgum árum. Innantómum
kvikmyndum hefur að visu ekki
fækkað, en mörkin milli slæmra
kvikmynda og góðra eru að
mörgu leyti skýrari i dag en
fyrir áratug eða svo.
Svo sem i öðrum þáttum til-
vistar okkar fylgir þó bögull
nokkur þessu skammrifi. Sem
sé sá, að þessar þjóðfélagslegu-
sannindakvikmy ndir eru
þreytandi þegar til lengdar
lætur. Þær taka til nokkuð
þröngs hugtakasviðs, með þeim
afleiðingum að þær fara fljót-
lega að fá yfir sig blæ gamallar
tuggu, auk þess að sifelld notk-
un sömu orða, sömu setninga,
sömu þjóðfélagslegra atvika og
ferla, er andlega svæfandi og
getur ekkert haft i för með sér
utan stöðnun.
Þetta verður svo til þess að
kvikmyndaumsagnir verða á-
kaflega leiðigjörn skrif. Það
heyrir til algerra undantekn-
inga ef fyrir augu ber eitthvað
ferskt, ónotað, nýtt, sem jafn-
framt þjónar tilgangi sem kvik-
myndaefni. Þvi fær skriffinnur-
inn þá tiifinningu að hann sé
alltaf að sjá það sama upp aftur
og aftur, þar af leiöandi að
skrifa það sama upp aftur og
aftur, að orð og setningar raði
sér niður i sömu fylkingu og svo
oft áður og að aldrei komi fram
neitt nýtt.
Þvi er það ákaflega þægilegt
að sjá kvikmynd eins og Funny
Lady. Hugtökin, sannindin,
niðurstööurnar, jafnvel gáfurn-
ar mega fara sina leið. Þeirra er
ekki þörf. Það er engin ástæða
Fanny Brice (Barbra Steisand) og Nick Arnstein (Omar Sharif) voru eitt sinn hjón. Raunar var
það i myndinni Funny Girl, sem Stjörnubió sýndi fyrir nokkrum árum, en Funny Lady er eins
konar framhald af henni. t þessari mynd er Fanny loksað uppgötva að hún var aldrei ástfangin af
Nick sjálfum, aðeins tannburstunum hans.sem voru heil hersveit. O, jann.
til aö setja sig i stellingar,
rembast I yfirburðum sinum og
lita múginn með vorkunn-
blandri fyrirlitningu. Það er ó-
hætt að verða einn af múgnum,
horfa, hlusta og slappa af, njóta
jafnt galla myndarinnar sem
kosta, þvi þess gerist engin þörf
að skilgreina þá eftir á. Kvik-
myndir af þessu tagi leysa á-
horfandann undan öllum kvöð-
um — meira að segja gagnrýn-
andann.
Þó er ekki svo að þarna sé um
að ræða sérlega góða kvikmynd.
Þvert á móti, þvi hún er til-
gangslitil, femur væmin glans-
mynd sem ekkert skilur eftir
sig. Hún fjallar á næsta hefð-
bundinn máta um ástir Fanny
Brice, súpersöngkonu, bæði
ekta og óekta ástir hennar,
imyndaðar og raunverulegar.
Ég kann ekkert nafn sem klina
mætti á framleiðslu af þessu
tagi, nema þá ef til vill „hvild-
arróman”, þvi skilningavitin
eru svæfð þegar i upphafi
myndar og veitist þeim rúmlega
tveggja klukkustunda hvild, þar
til útiloftið vekur þau til lifs að
nýju.
Annars er i sjálfu sér ekkert
að myndinni að finna. Undirrit-
uðum þykir litið til hennar
koma, en getur þó ekki annað en
gefið henni nokkur meðmæli
sem ágætis eintak nær útdauðr-
ar kvikmyndategundar. Ég
mundi segja að þarna væri á
ferðinni konumynd, það er kvik-
mynd sem sérstaklega höfðar til
rómantiskra hjartna kvenna, ef
ég bara þyrði það fyrir rauð-
sokkum og öðrum herskáum
valkyrjum, sem sifellt eru á
verði gagnvart þröngsýnum
ihaldssjónarmiðum okkar kúg-
aranna og reiðubúnar til að
beita ofbeldi við fyrstu merki
þess að við flokkum konur út af
fyrirsig sem konur. (Þó væri ó-
neitanlega gaman að fá að vita
hvaö konur eru siðan þær hættu
að vera konur).
Sem sé: Þægilega afslappandi
kvikmynd, sem óhætt er að vera
með öllu sofandi yfir. Hún ætti
þvi að ganga i Islendinga, þar
sem við erum liklega upp til
hópa með andlausustu svefn-
genglum veraldar.
H.V.
Áður séð
Stjörnubíó:
Álfhóll
Tvimælalaust einhver sú
albezta kvikmynd sem undir-
ritaður hefur séð um árabil.
Þarna er á ferðinni norsk
vélbrúðumynd, sem er frá-
bærlega vel gerð á allan hátt.
Persónur hennar eru lifandi
og næsta mannlegar, sögu-
þráðurinn sigilt skemmtiefni,
spennandi fyrir börn og laus
við leiðindi fyrir þá sem þykj-
ast upp úr vaxnir.
Þess utan eru svo brúðurn-
ar, sem allar eru vélknúnar,
hrein unun á aö horfa.
Hreyfingar þeirra og samleik-
ur er svo eðlilegt að undrun
sætir.
Það er þvi ekki annaö hægt
að segja um Alfhól en að
þarna sé á ferðinni mynd sem
enginn ætti að láta fram hjá
sér fara, hvorki börn fullorön-
ir né gamalmenni. Þess má
svo einnig geta að þessi mynd
er ný, svo ný að okkur gefst
kostur á að sjá hana á undan
frændum okkar á sumum
hinna Noröurlandanna.
KVIKMYNDA-
HORNIÐ #
Umsjónarmaður Halldór Valdimorsfon