Tíminn - 19.09.1976, Blaðsíða 19

Sunnudagur 19. september 1976.
/
19
TIMINN
W
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhús-
inu við Lindargötu, slmar 18300 —'18306. Skrifstofur f
Aðalstræti 7, sfmi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingasfmi 19523. Verð i lausasölu kr. 50.00. Áskriftar-
gjaid kr. 1000.00 á mánuði. Blaöaprent h.f.
Rödd gamals
ungmennafélaga
Ekki eru það nein stórtiðindi, þótt eitt hundrað og
þrjátiu manna ungmennafélag uppi i Borgarfirði
endurveki gamalt félagsblað sitt. Framtak er það
samt, þótt i litlu sé.
Aldraður maður, sem gekk i ungmennafélagið sitt
fyrir meira en hálfum sjötta áratug, skrifar I þetta
blað fáein orð um fortið og nútið af hógværð og til-
gerðarleysi hins kyrrláta manns. Það er stundum
talað um hinn þögla meirihluta, og þessi orð eru
einmitt úr þeim hópi - rödd manns, sem ungur
markaði sér lifsstefnu, þótt hann hafi ekki tamið sér
að flika henni utan umhverfis sins, og hefur ekki
gleymt þvi i ölduróti áranna, hvað hann telur, að
standa beri vörð um, og við hverju gjalda varhuga.
Þessi roskni, borgfirzki bóndi segir:
„Sumir telja, að draumarnir séu bjartari en veru-
leikinn. Hvernig horfir nú á liðandi stund? Þegar
horft er fram á við, virðast margar blikur á lofti og
marga skugga beri á þjóðlifið.
Ég minnist gleði fólksins, þegar sá dagur kom, að
brotizt var undan dönsku krúnunni. Ég minnist
þess, hvað þungur hugur var til konungkjörnu þing-
mannanna, sem flestir töldu sér skylt að greiða at-
kvæði að vilja danska valdsins. Það virðist i dag
stærsti skugginn og mesta hættan, hvað gálauslega
er farið með fjöregg þjóðarinnar, hið nýfengna
frelsi, þegar hluti þjóðarinnar virðist helzt vilja
hnýta sér aftan i eitthvert stórveldi. Það er eins og
það vanti þrek og manndóm til að standa á eigin fót-
um. Það virðist, að skuggagróður hafi lika fest ræt-
ur nokkuð viða. Eitt það alvarlega er, hvað
drykkjuskapur hefur vaxið ár frá ári, og siðan sú
hætta, sem tungu og þjóðerni stafar af dvöl erlends
herliðs i landinu.
„Þeir ættu að hugsa um arfinn sinn, sem erfa
þessa tungu”, sagði Þorsteinn Erlingsson. 1 lögun-
um, sem giltu i félaginu, þegar ég gekk i það, stóð:
Unnið skal að þvi að fegra og hreinsa móðurmálið”.
Hér eru engin stóryrði, engar gapalegar fullyrð-
ingar. Þetta er ekki hávær maður. Enhannman, að
hverju fastast var keppt af fátækri og vonglaðri
þjóð, er hann óx úr grasi: Fögru mannlifi i frjálsu
landi, þar sem fólkið sjálft batzt samtökum um að
vernda og ávaxta arfinn sinn.
Rödd hans má heyrast viðar en i uppsveitum
Borgarfjarðar.
Á degi dýranna
Þetta er sá dagur ársins, er kjörinn hefur verið til
þess að minna alþjóð á skyldur sinar við dýrin,
hvort heldur er búfénaður, húsdýr eða aðrar lifandi
verur i kringum okkur. Sliks dags er þörf, og þó enn
frekar, að þess, sem hann boðar, gæti i lifi og hátt-
um sem flestra árið um kring.
Sambúð manns og dýrs er einn þáttur þjóðmenn-
ingarinnar, og skyldi ekki litils metinn. Þegar þar
er misbrestur á, fer áreiðanlega fleira úrskeiðis, er
til mannheilla horfir. Á hverjum þeim, sem hefur á
sinum vegum, eitthvert lifandi dýr, hvilir sú skylda
að veita þvi sómasamlega aðbúð, og sem betur fer
er þessi skylda nú betur rækt, hvað búfénað varðar,
en áður var, enda hægara um vikið. Enn finnast
þess þó mörg dæmi, að þar sé misbrestur á, og á
mörgum sviðum öðrum er umhyggju fyrir lifandi
verum umhverfis okkur stórlega áfátt.
Látum dag dýranna verða áminningu um að bæta
ráð okkar. — JH
Kína að Maó lótnum
Hua líklegastur til ab verða ofan á
í GÆRDAG fór jarðarför
Maó tse-tungs fram. Merkis-
maður er horfinn og er sá við-
burður merki til ráðamanna í
Kina um að valdabaráttuna
megi hefja.
Tiu dagar eru liðnir siðan
Maó gekk fyrir ætternisstap-
ann, oghefur sá ti'mi að mestu
veriðtiðindalaus — á yfirborð-
inu. Það virðist sem þegar
hafi náðst samkomulag um,
að valdabaráttan skuli ekki
hefjast fyrr en eftir útför
Maós. En nú hefur merkið
verið gefið, og spurningin er,
hver ber sigur úr býtum.
SIÐAN MAÓ lézt hefur
almenn sorg rikt í Kina. Strax
nóttina eftir, að tilkynnt hafði
verið um lát formannsins,
söfnuðust átta þúsund her-
menn og óbreyttir borgarar
saman fyrir utan fæðingarstað
hans og syrgðu alla nóttina.
Ifjöllum Chiangkang sýndu
gamlir by 1 ti ng ar m e nn
hvernig Maó formaður barð-
ist, meðan hannhafði aðsetur i
fjöllunum og var ofsóttur af
sveitum þjóð
ernissinna.
Frá fjöllunum i Chiangkang
hélt Maó upp iGönguna Miklu,
sem tók tvö ár, en þá gengu
liðsmennhans 8 þúsund milur,
alla leið upp i fjöllin i Yenan.
Fólkið i Yenan syrgði Maó
mjög mikið og það rakti
endurminningarnar frá þeim
13 árum, þegar Maó bjó hjá
þvi i fjöllunum. Það sagði frá
lifinu, bardögunum oghvernig
Maó hefði deilt með þvi bæði
gleði sinni og vonbrigðum.
Og fólkið i Yenan sagði frá
þvi, hvað Maó hefði alltaf sýnt
þvi mikla athygli, eftir að
hann frelsaði landið.
Út um allt Kina var fólk nær
bugað af harmi. En ef til vill
var það hvergi eins
örvæntingarfullt og i borginni
Tangshan — borginni, sem
lagðist i rúst eftir jarðskjálft-
ann mikla fyrir mánuði. Þar
söfnuðust 10 þúsund námu-
verkamenn saman og syrgðu
hinn látna leiðtoga sinn.
Þessir menn höfðu allir
bjargazt úr námugöngunum
eftir að hafa verið lokaðir þar
niðri vegna hruns.
Þannig sagði hin opinbera
kinverska fréttastofa frá
fyrstu viðbrögðum al-
mennings i landinu við láti
Maós.
EINS OG BÚAST mátti við,
voru viðbrögð ráðamanna á
Formósu nokkuð frábrugðin
viðbrögðum almennings i
Kina. Það fyrsta, sem Chiang
Ching-kuo, forsætisráðherra
þjóðernissinna, létfarafrá sér
var, að hann hvatti kinversku
þjóðina til að risa upp og gera
byltingu gegn Maóista-stjórn-
innii'Peking. „Viðmunum sjá
öllum byltingarsinnuðum and-
kommúnistum á meginlandinu
fyrir stuðningi úr lofti, sjó og
að baki viglinunnar”, sagði
Chiang, og minnti jaihframt á
loforð þjóðernissinna þess
efnis að hrekja kommúnista
burt af meginlandi Kina.
ENDA ÞÓTT siðasta vika
hafi verið tiðindalaus á yfir-
borðinu, er greinilegt, að eitt-
hvað baktjaldamakk hefur átt
sér stað.
Fyrst af öllu er það eftir-
tektarvert, að herinn virðist
ætla að verða með i barátt-
unni, en hann hefur löngum
þótt vera óljóst afl i km-
verskum stjórnmálum.
Alla vikuna hafa til-
kynningar verið að berast til
miðstjórnarvaldsins i Peking
frá hinum ýmsu herdeildum
úti um allt landið. Eru her-
sveitarforingjarnir þannig að
minna á tilveru sina.
Boðin frá Sinkiang i norð-
vestur-Kina voru á þá leið, að
sveitirnar i framlinu
baráttunnar gegn endur-
skoðunarsinnum syrgðu hinn
látna formann. Þessar sveitir
eru á landamærum Kina og
Sovétrikjanna.
Skilaboð allra hersveitanna
fólu i sér stuðning hersins við
miðstjórnina i Peking, og það
er nokkuð athyglisvert, þvi
það ýtir undir þá skoðun, að
Hua Kuo-feng verði ofan á i
þeirri kosningabaráttu, sem
nú er að hefjast.
ÞAÐ ER ALKUNNA, að
valdabaráttan hefur verið
mjög hörð í Kina allt frá þvi i
janúar, þegar Chou En-lai
lézt. t fyrstu var Teng
Hsiao-ping hlutskarpastur, en
siðar kom i ljós, að róttæku
öflin með Hua Kuo-feng i
fararbroddi voru alls ráðandi
innan stjórnarinnar.
Svo virðist sem Hua for-
sætisráðherra hafi öll tögl i
sinum höndum og jafnvel, að
hann hafi haft þau allt frá þvi i
april, þegar honum tókst að
losna viðTeng. Hua hefur sýnt
mikla stjórnsemi og ágæta við
að glim-a við uppbygginguna
eftir jarðskjálftana i lok júli.
Það, sem frekar ýtir undir
þá skoðun, að Hua verði ofan á
i komandi baráttu, er að
undanfarið hafa kinversk
blöð hamrað mjög á mikil
vægi þess, að hraða beri upp-
byggingunni sem mest — en
Hua stendur einna mest fyrir
henni. Svo og hafa blöðin lagt
áherzlu á, að ekki verði dregið
úr rannsóknum á starfsað-
ferðum Tengs.
MÓL tók saman
Maó á likbörunum.