Fréttablaðið - 03.08.2006, Blaðsíða 38

[ ]
Það eru töluvert margir sem vilja hugsa um hvað
þeir borða til að hafa góð áhrif á líkama sinn, en
segjast ekki vita alveg hvað þeir ættu að velja og
hvað ekki, eða vantar spennandi hugmyndir til til-
breytingar. Mig langar því að telja upp nokkrar
fæðutegundir sem við ættum að borða í 80 til 90%
tilvika. Ef við gerum það bregst líkaminn okkur
síður þrátt fyrir álag eða krefjandi verkefni hvers-
dagsleikans.
• Hafragrauturinn á gamla mátann er án efa besti
morgunmatur sem þú getur borðað. En hafra-
mjöl er eitt trefja- og próteinríkasta kornið, ein-
mitt það sem við þurfum á morgnana til að halda
blóðsykrinum í jafnvægi. Hann mettar líka vel
og gefur okkur því gott start inn í daginn.
• Sætar kartöflur, brún hrísgrjón og/eða banka-
bygg eru besta meðlætið með hádegis- eða kvöld-
matnum. Íslensku kartöflurnar okkar eru líka
góðar, en í hófi þó.
• Veljið alltaf heilkornabrauð. Heilhveitibrauð og
önnur grófkornabrauð, eins og flatkökur, danska
rúgbrauðið (frá Myllunni og Grímsbrauð eru
flott val. Athugið einnig að það sem kallað er
heilhveitibrauð er oftast með hveiti að megninu
til. Gerið kröfur, skoðið innihaldslýsingar og
spyrjið út í sykur og hveitimagn brauða í bakarí-
um. Góð bakarí hafa þessar upplýsingar eða ættu
að minnsta kosti að hafa þær.
• Veljið fitulitlar mjólkurvörur. Ekki hafa ostinn
feitari en 17%, veljið 5% sýrðan rjóma (þið finn-
ið ekki muninn í sósum og jafnvel salötum). Velj-
ið líka létta mjólk (ekki bláa) og léttkotasælu.
Það er ekki svokölluð „góð“ fita í mjólkurvörum
og því skulum við takmarka fituríkar mjólkur-
vörur.
• Góðar fitusýrur eru hins vegar nauðsynleg, fjöl-
ómettaðar og einómettaðar. Góð fita úr olíum
eins og ólífuolíu; úr hnetum, möndlum, avókadói,
laxi og silungi er okkur lífsnauðsynleg.
• Grænmeti eða ávexti í hvert mál. Settu þér að að
borða annað hvort eitthvað grænmeti eða ávöxt í
hvert mál. Hér er um að ræða trefja-, vítamín- og
steinefnasprengjur sem þú þarft á að halda á
hverjum degi. Munið eftir ávöxtum út á skyrið
eða ab-mjólkina og svo er æðislegt að ofnbaka
grænmeti með kjúklingnum eða fiskinum. Salat
með hverri kvöldmáltíð!
• Leggið áherslu á að borða kjúkling, lambakjöt og
annað fitulítið kjöt, ásamt fiski og öðru sjávar-
fangi. Mjög mikilvægt er að ofnbaka, grilla,
sjóða eða léttsteikja í góðri olíu, en alls ekki að
djúpsteikja, þá farið þið alveg með það!!
• Eggjakökur eru líka frábært val. Notið t.d. eina
eggjarauðu á móti þremur hvítum, fullt af græn-
meti, smá sjávarsalt, salsasósu og/eða léttkota-
sælu. Klikkar ekki, er fitulítil og frábær sam-
setning af góðum, svokölluðum flóknum
kolvetnum og próteinum.
• Vatn og aftur vatn. Sú vísa er víst aldrei of oft
kveðin. Vatnið er nauðsynlegt af svo mörgum
ástæðum, eins og til dæmis fyrir meltinguna, til
að flytja næringarefni um líkamann og síðast en
ekki síst til að „brenna“ fitu. Drekktu 2 lítra á
dag af hreinu vatni og meira ef þú ert í heitu
loftslagi eða hreyfir þig mikið.
Byrjaðu strax í dag að leggja áherslu á þetta fæði í
matarvali þínu, ef þú gerir það ekki nú þegar. Próf-
aðu svo í fyrramálið að setja 1 dl af haframjöli á
móti 3 dl af vatni, smá sjávarsalt og kanil (ekki kan-
ilsykur) í skál og blandið saman. Bætið svo einni til
tveimur eggjahvítum út í (hendið rauðunni, hún er
hvort eð er bara fita!) og hrærið vel. Skellið í
örbylgjuofn í 1 mínútu og 40 til 50 sekúndur. Punkt-
urinn yfir i-ið eru nokkrar rúsínur, eplabitar eða líf-
rænar kókosflögur út á og jafnvel aðeins meiri kan-
ill.
Kær kveðja,Borghildur
Undirstaðan í fæðuvalinu
Heilbrigð sál
BORGHILDUR SVERRISDÓTTIR
EINKAÞJÁLFARI OG B.A. Í SÁLFRÆÐI
Það er vel hægt að búa sig undir maraþonið með
börnunum. Sérstakar hlaupakerrur eru léttar og þægilegar þannig
að hægt er að æfa sig og gefa barninu ferskt loft í leiðinni.
Kristinn Jón Eysteinsson, for-
maður Tilveru, samtaka gegn
ófrjósemi, segir nauðsynlegt
fyrir pör sem glíma við ófrjó-
semi að kynna sér vel það
sálræna álag sem því getur
fylgt að reyna að eignast barn.
„Mörg pör leggja út í frjósemis-
ferlið án þess að hafa kynnt sér
sálrænu hliðina og hafa ekki
fengið nægar leiðbeiningar eða
upplýsingar frá læknum um
hversu mikil átök þetta ferli í
raun er,“ segir Kristinn Jón
Eysteinsson, formaður Tilveru,
samtaka gegn ófrjósemi. „Ferlið
verður alltaf erfiðara eftir því
sem það tekur lengri tíma og
getur sett ómeðvitaða pressu á
sambandið. Konur sem fara í
gegnum frjósemisaðgerðir segja
ferlið líkjast því að fara í gegnum
breytingaskeiðið mörgum sinn-
um. Þetta reynir líkamlega og
andlega mjög mikið á konuna og
oft áttar karlmaðurinn sig ekki á
ástæðum þess að konan er orðin
sveiflukennd í skapi. Og auðvitað
hefur það áhrif á sambúðina. Pör
sem hafa reynt lengi spyrja sig
gjarnan „af hverju erum við
saman? Ættum við ekki bara að
finna okkur annan maka sem
barneignir ganga upp með?“. En
sem betur fer þá fer það svo í
flestum tilfellum að samband
styrkist milli hjóna í þessu ferli
en dæmi eru um að nái par ekki
að yfirstíga ákveðna erfiðleika
getur það endað með sambúðar-
slitum.“
Kristinn segir ennfremur að
spenna í sambúð, kvíði, stress og
uppsöfnuð vandamál geti haft
áhrif á getu para til að geta barn.
Erlendar rannsóknir hafa sýnt að
sálarástand kvenna skiptir öllu
svo frjósemisaðgerð heppnist og
því er nauðsynlegt fyrir parið að
búa sér til gott stuðningskerfi
áður en baráttan hefst.
„Tilvera býður upp á góða
þjónustu. Félagsmenn Tilveru
halda úti spjallhópum ásamt því
að virk spjallsíða er á netinu þar
sem fólk getur talað undir dul-
nefni. Einnig erum við í sam-
starfi við Gyðu Eyjólfsdóttur sál-
fræðing og hún hefur reynst
okkar fólki ómetanleg. Við sjáum
af hennar starfi hversu mikil-
vægur þáttur sálræna hliðin er í
þessu ferli. Það er hreint ótrúlegt
að sjá hversu mörg pör eiga von á
barni eftir ráðgjöf hjá Gyðu,“
segir Kristinn og hvetur fólk til
að setja sig í samband við Tilveru
vanti það stuðning í erfiðri bar-
áttu. Þeir sem vilja kynna sér
starfsemi samtakanna geta farið
á www.tilvera.is.
johannas@frettabladid.is
Sálrænt álag ófrjósemi
Kristinn Jón Eysteinsson, formaður Tilveru, segir pör oft ekki átta sig fyrir fram á þeim sálrænu erfiðleikum sem fylgja frjósemisaðgerðum.
FRÉTTABLAÐIÐ/HARI������������
��������������������
��������������������������������
A
R
G
U
S
0
6
-0
3
5
0
�������������������� ������������������������� ��������
������������
���������������������������������
����������������������������