Tíminn - 20.08.1978, Síða 6

6
Sunnudagur 20. dgúst 1978
r
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjdrar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurftsson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjóm og' auglýslngar Siftumúla 15. Sfmi
86300.
Kvöldslmar blaftamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verft I lausasölu kr. 100.00. Askriftargjald kr. 2.000 á
mánufti.
Blabaprent h.f.
V
Erlent yfirlit
Banda hefur reynst
dugandi stjórnandi
Skammtima-úrræði
duga ekki lengur
í sambandi við viðræður þær, sem hafa farið
fram að undanförnu, hafa stundum heyrzt orð
eins og skammtimalausn og skammtimastjórn.
Hér mun átt við að reynt verði einu sinni enn að
leysa málin til bráðabirgða, t.d. með gengisfell-
ingu, án þess að nokkuð sé frekar gert, og fljót-
lega verði þvi komið i sömu eða meiri ófæru en
áður. Þeir, sem fjalla um lausn vandamálanna á
þennan veg, gera sér bersýnilega ekki ljóst, hver
orsök vandans er. Orsök hans er vafalaust mest
sú, að flestar rikisstjórnir hingað til, hafa látið
sér nægja skammtimalausn eða nánara tiltekið
gengisfellingu. Þessar skammtimalausnir hafa
getað fleytt atvinnuvegunum til bráðabirgða, en
næstum hverri skammtimalausn hefur lokið
þannig, að vandinn hefur verið orðinn meiri eftir
en áður.
Það er af þessum ástæðum litt skiljanlegt, að
ýmsir virðast hafa tekið þvi eins og fagnaðartið-
indum, að Alþýðubandalagið hefur sagt sig geta
fallizt á gengisfellingu eftir að Lúðvik Jósefsson
tók að sér stjórnarmyndun. Raunar kom þetta
ekki á óvart, þvi að aldrei hefur staðið á Alþýðu-
bandalaginu að fallast á gengislækkun, þegar það
hefur verið i stjórn. En gengisfelling ein út af
fyrir sig leysir engan vanda. Hún er aðeins gáiga-
frestur, ef ekki fylgir meira með. Hún getur fleytt
atvinnuvegunum um stund, en eftir skamman
tima er vandinn orðinn enn meiri en áður. Þess
vegna er boðskapur um gengisfellingu, ekki boð-
skapur um lausn.
Það, sem þjóðin væntir af þeim flokkum, sem
nú fást við stjórnarmyndun, er áreiðanlega ekki
það, að til sögunnar komi ein skammtimalausnin
enn, svipuð þeim, sem sigurvegararnir i kosning-
unum skömmuðu núv. rikisstjórn mest fyrir
Þjóðin væntir þess, að nú verði tekið fast og raun-
hæft á málum og stefnt að framtiðarlausn en ekki
bráðabirgðaúrræðum. Það væri t.d. engin lausn
nú að fella gengið og láta kjarasamningana taka
gi di að öðru óbreyttu. Nú verður að snúa sér að
höfuðþætti vandans, sem eru vixlhækkanir verð-
lags og kaupgjalds af völdum gildandi visitölu-
kerfis. Verði það ekki gert, mun ný gengisfelling
aðeins gera illt eitt, þótt hún geti fleytt atvinnu-
rekstrinum i nokkrar vikur.
Það hefur komið i ljós á margan hátt, að þjóðin
kýs nú helzt meirihlutastjórn þeirra þriggja
flokka, sem ræða um stjórnarmyndun þessa dag-
ana. En hún vill ekki að þessi stjórn verði nein
hundadagastjórn eða skammtimastjórn, heldur
stjórn, sem stefnir að þvi með fullri alvöru og ein-
beitni að leysa efnahagsvandann til frambúðar.
Með þetta sjónarmið i huga, hefur Framsóknar-
flokkurinn gengið til þeirra viðræðna, sem nú
standa yfir. Vonandi gildir hið sama um hina
flokkana tvo. Það spáir þó ekki nógu góðu, að á
sama tima og þessar viðræður standa yfir, láta
ýmsir forustumenn þeirra i ljós, að þeir kjósi
helzt minnihlutastjórn þeirra tveggja. Eins og nú
er komið væri það þó ekki nein lausn.
Þ.Þ.
Hann ræður stóru og smáu i Malawi
á göngu
Fyrir tilstuftlan Banda er
Malawi eina ríkift i Afriku,
sem hefur stjórnmálasam-
band vift Suöur-Afriku og
veruleg viftskipti vift
Suftur-Afrikumenn. Malawi
hefur hagnazt vel á þessum
viðskiptum og eiga þau veru-
legan þátt i framförum þar.
Vorster forsætisráftherra
Suöur-Afrlku kom I opinbera
heimsókn til Malawi 1970 og
ári siftar fór Banda I opinbera
heimsókn til Suftur-Afriku.
Banda hefur réttlætt þessa af-
stöftu meö þvi aö hann sé
reiðubúinn til aö semja viö
sjálfan djöfulinn ef þ'aö kæmi
Malawa aft gagni. Malawi
hefur einnig veruleg viftskipti
vift Rhódesiu. Blökkumanna-
leiötogarnir sem hafa samift
vift Smith hafa oft heimsótt
hann en þó einkum þeir
Muzorewa og Sithole. Banda
hefur gert sitt til þess aft þeir
Bretar sem voru búsettir i
Malawi, færu ekki þaftan
heldur hjálpuftu honum vift
uppbyggingu landsins.
ÞAÐ VERK Banda sem
lengst mun sennilega lifa er
nýja höfuftborgin Lilongwe en
þangaft var stjórn rikisins flutt
fyrir tveimur árum. Lilongwe
var afrikanskur kaupstaöur
meft um 20 þús. ibúa þegar
Banda ákvaft fyrir 10 árum aft
flytja aftsetur stjórnarinnar
þangaft. Nú eru ibúar þar um
100 þús. Sérstakt fyrirtæki var
settá stofn til aftsjá um skipu-
lag hinnar nýju höfuftborgar
og byggingarframkvæmdir
þar. Fyrirtækjum viös vegar
um heim var gefinn kostur á
aft koma upp stöövum þar.
Mörg þeirra brugftust vel vift.
Suftur-Afrika veitti rifleg lán.
Framkvæmdir hafa þvi geng-
ift furftu vel þótt enn sé margt
ógert. Einkum á eftir aö bæta
samgöngur til borgarinnar en
i nágrenni hennar er nú verift
aö byggja einn mesta flugvöll
Afriku. Markmift Banda er aft
Lilongwe verfti i röft fegurstu
borga i Afriku.
Banda flytur ræftu
MALAWI, sem áftur hét
Nyasaland, var talin fátæk-
asta nýlenda Breta i Afriku.
Til þess aft rétta hlut Nyasa-
lands, beitti brezka nýlendu-
stjórnin sér fyrir þvi á ára-
tugnum 1950-1960 aft sameina
S u ft u r - R hó d e si u (nú
Rhódesiu), Norftur-Rhódesiu
(nú Zambia) og Nyasaland i
eitt riki. Bretar töldu aft
Nyasalandi myndi farnast
betur i slikri rikisheild en aft
verfta sjálfstætt riki. Þessi til-
raun mistókst. Ariö 1964 hlaut
Nyasaland fullt sjálfstæfti og
tók þá upp nafnift Malawi. 1
byrjun júlimánaftar siftastl.
fóruþar fram mikil hátiftahöld
I tilefni af 14 ára afmæli sjálf-
stæftisins. Full ástæöa var til
þessara hátiftahalda þvi aft
Malawi hefur farnazt betur en
nokkur mun hafa þoraft aft
vona fyrir 14 árum. Mikil
framför hefúr oröiö á svifti
landbúnaftarins og er Malawi
nú eitt fárra þróunarlanda,
sem brauöfæftir sig nokkurn
veginn sjálft, og flytur auk
þess út landbúnaöarvörur i
vaxandi mæli. Iönaftur hefur
tekift verulegum framförum
og námuvinnsla aukizt.
Þjóöarframleiftsia og þjóftar-
tekjur hafa aukizt stööugt.
Framleiftslan hefur til
jafnaöar aukizt um 6% á ári á
árunum 1964-1976, en náfti ekki
þessu marki á siftasta ári en
virftist ætla aö gera þaft á
þessu ári. Miöaft viö flest önn-
ur Afrlkuriki verftur þetta aft
teljast góft útkoma.
SA ARANGUR, sem hér
hefur náftst er framar öftru aö
þakka einum manni, Hastings
Kamusa Banda sem hefur
verift forseti Malawi og ein-
rasftisherra siöan rikift var
stofnaö. Banda sem verftur 72
ára á þessu ári, fluttist ungur
til Bretlands og lærfti þar til
læknis og stundafti læknisstörf
þar um alllangt skeift. Alls
dvaldi hann i Bretlandi I 38 ár
en kom heim fyrir réttum
tuttugu árum og gerftist þá
strax leifttogi I sjálfstæftisbar-
áttu landsmanna. Þegar
Malawi fékk sjálfstæfti varft
Banda forseti. Hann tók sér
stráxeinræöisvald og lét kjósa
sig forseta til lifstiftar fyrir
átta árum. Afteins einn stjórn-
málaflokkur, flokkur Banda
hefur haft leyfi til aft starfa.
Auk þess aft vera forseti gegn-
ir Banda jafnframt fjórum
ráftherraembættum, embætti
utanrikisráftherra, land-
búnaftarráöherra, dómsmála-
ráöherra og félagsmála-
ráftherra. Þá er hann aft sjálf-
sögftu formaftur i hinum eina
leyfilega flokki landsins en
þar ræftur hann öllu. Til þess
aft koma til móts vift kröfur
Banda
Bandarikjamanna og fleiri um
lýftfæftislega stjórnahætti, lét
Banda kjósa til þingsins á
þessu ári en þá haföi ekki
veriftkosift til þings siftan 1961.
Afteins flokkur Banda mátti
bjófta fram en fyrir atbeina
hans reyndust gömlu þing-
mennirnir ekki sigurvænlegir.
Afteins þriftjungur þeirra náftu
endurkjöri. Banda skiptir oft
um menn i' stjórn sinni og hon-
um mun hafa þótt timi til
kominn aft skipta einnig um
þingmenn.
Þaö er sagt um Banda aft
hann ráfti meiru og hafi af-
skipti af fleiru en nokkur ann-
ar einræftisherra Afriku. Hann
hefur m.a. bannaft konum aö
ganga i stuttpilsum og gefift
fyrirmæli um ákveftna erma-
lengd á karlmannaskyrtum. 1
stórum dráttum þykir stjórn
hans hafa gefizt vel og honum
hefur tekizt aö vinna sér hylli
landsmanna. í boöskap sinum
til þeirra hefur hann lagt
mesta áherzlu á þrennt, eöa
hollustu, hlýftni og aga. Svo
viröist sem þessi boftskapur
hafi falliö löndum hans vel,
eins og hann hefur flutt hann.
Hingaft til hefur honum
heppnazt vel aft treysta á holl-
ustu þeirra og hlýftni.
=33