Fréttablaðið - 31.01.2007, Qupperneq 43

19 { íslensku tónlistarverðlaunin }
1903-6 Fyrstu hljóðrit gerð á
Íslandi þegar Jón Pálsson frá
Stokkseyri tekur upp alþýðusöng
og talað mál á vaxhólka.
1907-9 Fyrsta íslenska lagið
kemur út á hljómplötu í Kaup-
mannahöfn í flutningi danskrar
hljómsveitar.
1910 Pétur Á. Jónsson syng-
ur inn á 78 snúninga hljómplötu í
Kaupmannahöfn.
1919 Eggert Stefánsson syng-
ur inn á sína fyrstu hljómplötu af
mörgum. Hann leggur ríka áherslu
á sönglög bróður síns, héraðslækn-
isins Sigvalda Kaldalóns. Þessar
upptökur eiga þátt í vinsældum
Sigvalda sem tónsmiðs, ásamt
nótnaútgáfu.
1930 Fálkinn fær breska upp-
tökumenn til landsins í tengslum
við hátíðarhöldin af tilefni Alþingis-
hátíðarinnar. Teknar eru upp hátt í
100 plötusíður með kórum, ein-
söngvurum, hljómsveitum og ein-
leikurum, auk upplesturs. Það koma
út um 50 hljómplötur í kjölfarið og
leggur það drög að íslenskri hljóm-
plötuútgáfu.
1932 Hreinn Pálsson hljóðritar
lagið Dalakofinn í Englandi. Platan
selst upp og er endurpöntuð nokkr-
um sinnum. Lagið verður gríðarlega
vinsælt og platan setur fyrsta sölu-
met íslenskrar hljómplötuútgáfu
sem vitað er um.
1937 Ungur söngvari úr Skaga-
firði, Stefán Guðmundsson, sem
hefur menntast á Ítalíu og tekið
sér ættarnafnið Íslandi, syngur
rússneska þjóðlagið Ökuljóð inn á
hljómplötu í Kaupmannahöfn með
Karlakór Reykjavíkur. Ekkert lag er
á hinni hlið plötunnar. Fáar íslensk-
ar hljóðritanir hafa verið endur-
útgefnar jafn oft.
1939 Fyrsta íslenska danslaga-
keppnin haldin á Hótel Íslandi. Þar
slær Sigfús Halldórsson í gegn með
laginu Dagný sem hlýtur fyrstu
verðlaun, en hann hreppir einn-
ig þriðju verðlaun fyrir lagið Við
eigum samleið.
1942 Hljóðfæraverzlun Sigríð-
ar Helgadóttur gefur út sína fyrstu
plötur, með söng MA-kvartettsins
sem var þá hættur starfsemi.
1947 Tage Ammendrup stofnar
Íslenska tóna.
1950 Ríkisútvarpið eignast
segulbandstæki, sem býður upp á
nýja tækni. Radíóvirkjar, útgefend-
ur og áhugamenn um nýjustu tækni
og vísindi uppgötva að það verður
sífellt auðveldara að hljóðrita tón-
list sem hægt er að fjölfalda og gefa
út á hljómplötum.
1952 Sigfús Halldórsson syngur
lagið „Litla flugan“ í útvarpsþætti og
gefur það stuttu seinna út á hljóm-
plötu. Lagið verður á augabragði
einn helsti smellur sem komið hefur
út á íslenskri hljómplötu.
1954 45 snúninga hljómplötur
koma út í fyrsta sinn á Íslandi.
1954 Haukur Morthens hljóð-
ritar eitt fárra laga sem hann samdi
sjálfur um ævina, Ó borg mín borg
við söngljóð Vilhjálms frá Skáholti.
1954 Guðmunda Elíasdóttir
syngur fyrst Íslendinga inn á 33
snúninga hljómplötu í Bandaríkj-
unum.
1955 Fálkinn gefur út fyrstu 10
tommu hæggenga (33 snúninga)
hljómplötuna á Íslandi, með píanó-
leik Gísla Magnússonar. Plötunni er
dreift víða um heiminn líkt og plötu
Páls Ísólfssonar.
1955 Hallbjörg Bjarnadóttir
hneykslar broddborgara landsins
þegar hún hljóðritar Vorvísu Jóns
Thoroddsen og Björt mey og hrein
eftir séra Stefán Ólafsson við djass-
undirleik. Lögin fást ekki leikin
árum saman í hinu virðulega Ríkis-
útvarpi.
1957 Erla Þorsteinsdóttir fær
að finna fyrir andstreymi þegar
hún hljóðritar lagið Vagg og velta. Í
textanum er vitnað í ljóðlínur þjóð-
þekktra skálda og snúið út úr þeim
á ýmsan hátt, sem verður til þess að
lagið er bannað í Ríkisútvarpinu.
1958 Skapti Ólafsson fær svip-
aða útreið og Erla Þorsteins, þegar
menn telja sig geta lesið sitthvað
ósiðlegt á milli línanna í texta lags-
ins Allt á floti allsstaðar.
1961 Íslenskir tónar gefa út
fyrstu 33 snúninga 12 tommu safn-
plötuna sem nefnist Söngvar frá
Íslandi.
1964 SG hljómplötur verða til
þegar Svavar Gests gefur út stóra
plötu með Fjórtán fóstbræðrum.
1965 Fyrsta íslenska bítlaplat-
an kemur út. Hljómar slá rækilega
í gegn með lögunum Fyrsti kossinn
og Bláu augun þín.
1966 Thor’s Hammer, sem er
útrásarnafn Hljóma frá Keflavík,
gerir stystu kvikmynd Íslandssög-
unnar og gefa út tvöfalda smáskífu
Umbarumbamba í takmörkuðu upp-
lagi.
1969 Trúbrot verður til þegar
Flowers og Hljómar renna saman í
eina sveit.
1969 Björgvin Halldórsson er
kjörinn Poppstjarna ársins og gefur
í kjölfarið út lagið Þó líði ár og öld
á lítilli plötu.
1972 Megas kemur fram á
sjónarsviðið með samnefnda plötu.
Textar Megasar þykja hneykslan-
legir því hann syngur meðal annars
um að Jónas Hallgrímsson hafi
verið með sárasótt.
1975 Steinar Berg Ísleifsson
gefur út hljómplötuna Sumar á Sýr-
landi með Stuðmönnum og skömmu
seinna stofnar hann í félagið við
nokkra aðra fyrirtækið Steinar hf.
1975 Hljómsveitin Júdas gefur
út breiðskífu á eigin plötumerki. Ári
seinna er nafni fyrirtækisins breytt
í Hljómplötuútgáfan og enn seinna
fær það nafnið Skífan.
1975 Hljóðriti, fjölrása upp-
tökustúdíó, tekur til starfa í Hafn-
arfirði.
1976 Geimsteinn verður til
þegar Hljómaútgáfan klofnar í
Geimstein og Ými.
1976 Einu sinni var – úr vísna-
bók Iðunnar, plata sem Gunnar
Þórðarson og Björgvin Halldórsson
gera saman, setur nýtt sölumet er
hún fer yfir 20.000 seld eintök.
1980 Alfa plötupressun tekur til
starfa í Hafnarfirði.
1981 Gramm verður til og gefur
út litla plötu með Purrki Pillnikk.
1981 Spor tekur til starfa og
gefur út fyrstu plötuna með Grýlun-
um.
1981-2 Friðrik Þór Friðriksson
gerir myndina Rokk í Reykjavík.
1983 Fyrsta geislaplatan með
íslenskum flytjendum kemur út.
Það er plata Mezzoforte.
Molar úr íslenskri tónlistarsögu
HLJÓÐNEM
A
R
H
ÁT
ALARAKER
FI
LJ
Ó
SA
KERFI
S
N
Ú
RU
R
S
V
IÐ
SVA
GNAR
M
YN
DVARPAR
Grensásvegi 12 • 108 • Reykjavík • www.hljodx.is • sími 553 3050
P
IP
A
R

S
ÍA

7
0
1
7
4