Fréttablaðið - 29.03.2007, Qupperneq 30

greinar@frettabladid.is
Í tengslum við Iðnþing 2007 fengu Samtök iðnaðarins Capa-
cent Gallup einu sinni enn til að
kanna hugi Íslendinga til inn-
göngu í Evrópusambandið (ESB).
Niðurstaðan reyndist svipuð og
jafnan áður síðan mælingar hóf-
ust 1990. Meiri hluti þjóðarinn-
ar er enn sem fyrr hlynntur því,
að Íslendingar hefji aðildarvið-
ræður við Sambandið, eða 58
prósent. Mun fleiri Íslendingar
eru hlynntir aðild að ESB en eru
henni andvígir, eða 43 prósent
gegn 34.
Með þessari kynningu á af-
stöðu þjóðarinnar til Evrópu-
málsins og með því að tefla eins
og einatt áður fram viðeigandi
og skynsamlegum rökum í mál-
inu innsigla Samtök iðnaðarins
sérstöðu sína meðal samtaka at-
vinnulífsins og launþega. Samtök
iðnaðarins hafa hag félagsmanna
sinna sýnilega að leiðarljósi líkt
og systursamtök þeirra í nálæg-
um löndum. Samtök atvinnulífs-
ins og Alþýðusambandið stand-
ast ekki enn þetta einfalda próf
og eru því að þessu leyti eftirbát-
ar systursamtaka sinna í grann-
löndunum. Atvinnulífssamtök
og alþýðusambönd allra annarra
Evrópulanda hafa tekið skýra af-
stöðu með og barizt fyrir aðild
landa sinna að ESB, án undan-
tekningar.
Viðhorfskönnunin á vegum
Samtaka iðnaðarins er markverð
meðal annars fyrir birtuna, sem
hún bregður á stjórnmálaflokk-
ana og væntanlega kjósendur
þeirra. Skoðum tölurnar, og
byrjum á Vinstrihreyfingunni -
grænu framboði, því að þær tölur
kunna að koma helzt á óvart. Í
Evrópumálinu slá hjörtu kjós-
enda Vinstri grænna í takt við
hjörtu þjóðarinnar í heild, því
að 58 prósent þjóðarinnar eru
hlynnt því að taka upp viðræð-
ur við ESB um aðild eins og áður
sagði gegn 27 prósentum, sem
eru andvíg viðræðum. Meðal
Vinstri grænna eru hlutföll-
in svipuð og meðal allra Íslend-
inga, eða 61 prósent hlynnt við-
ræðum á móti 29. Andstæðingar
ESB eru því minnihlutahópur í
flokki Vinstri grænna. Svipuð
mynd blasir við, þegar spurt er
um aðild að ESB frekar en aðild-
arviðræður. Hér er spurt, hvort
menn séu tilbúnir að taka afstöðu
til aðildar án þess að bíða eftir
úrslitum aðildarviðræðna, svo
að nokkru færri taka þá afdrátt-
arlausa afstöðu. Meðal væntan-
legra kjósenda Vinstri grænna
eru 40 prósent hlynnt aðild að
ESB á móti 36 prósentum, sem
eru andvíg aðild. Með þjóðinni í
heild eru tölurnar 43 prósent með
aðild gegn 34 eins og áður kom
fram. Vinstrihreyfingin - grænt
framboð virðist með þessu vera
að segja sig úr lögum við skylda
flokka yzt á vinstri væng stjórn-
málanna í nálægum löndum, enda
mælist fylgi Vinstri grænna nú í
skoðanakönnunum á bilinu 20 til
25 prósent.
Meiri hluti kjósenda Frjáls-
lynda flokksins er einnig sama
sinnis og þjóðin í Evrópumál-
inu. Meðal frjálslyndra kjósenda
eru 43 prósent hlynnt aðildarvið-
ræðum við ESB á móti 29 pró-
sentum, sem eru andvíg viðræð-
um. Afstaða frjálslyndra til að-
ildar að loknum viðræðum er
ámóta skýr: 43 prósent þeirra
eru hlynnt aðild að ESB á móti
32 prósentum, sem eru andvíg
aðild. Þetta eru svipaðar tölur og
fyrir þjóðina í heild. Það virðist
því ljóst, að andstaða Frjálslynda
flokksins og Vinstri grænna við
aðild að ESB stríðir gegn vilja
meiri hluta væntanlegra kjós-
enda beggja flokka. Um Samfylk-
inguna þarf ekki að hafa mörg
orð, afstaða hennar hefur nokkuð
lengi legið fyrir og yfirgnæfandi
hluti væntanlegra kjósenda henn-
ar er hlynntur aðildarviðræð-
um (86 prósent gegn 6) og aðild
(67 prósent gegn 12). Um Fram-
sóknarflokkinn þarf ekki heldur
að orðlengja. Meiri hluti væntan-
legra kjósenda hans er andvígur
bæði aðildarviðræðum (49 pró-
sent gegn 43) og aðild (51 prósent
gegn 24). Það er umhugsunarefni
handa þeim, sem héldu, að Fram-
sóknarflokkurinn væri að breyt-
ast úr bændaflokki í frjálslyndan
Evrópuflokk.
Hvað um Sjálfstæðisflokkinn?
– eina breiðvirka borgaraflokk
álfunnar, sem berst gegn aðild
að ESB. Að vísu eru 46 prósent
væntanlegra kjósenda Sjálfstæð-
isflokksins hlynnt aðildarvið-
ræðum við ESB gegn 40 prósent-
um, sem eru andvíg viðræðum.
En meiri hluti sjálfstæðismanna
er þó andvígur aðild, eða 49 pró-
sent gegn 32 prósentum, sem eru
hlynnt aðild. Sjálfstæðisflokkur-
inn er utanveltu. Andstaðan gegn
ESB-aðild er mun meiri í Sjálf-
stæðisflokknum en meðal Vinstri
grænna. Það er eðlilegt, að okr-
arar óttist ESB: þeir vilja helzt fá
að okra áfram í friði fyrir sam-
evrópsku eftirliti. Eiga aðrir at-
vinnurekendur og frjálslynd-
ir kjósendur samleið með Sjálf-
stæðisflokknum við þessar
kringumstæður?
Skýrar víglínur um Evrópu
Ellert B. Schram, varaþingmaður Sam-fylkingarinnar, skrifaði á dögunum
grein í Fréttablaðið þar sem hann lýsir
meðal annars upplifun sinni af fundi
í Háskólanum í Reykjavík sem hald-
inn var til að fjalla um frumvarp for-
manna stjórnarflokkanna um breytingar
á stjórnarskránni. Í greininni segir Ellert
á sinn hátt frá því þegar ég innti Kristrúnu Heim-
isdóttur frambjóðanda Samfylkingarinnar eftir
því hvort hún teldi að ríkið gæti gert aflaheimildir
sem útvegsmenn hafa keypt upptækar, án þess að
greiða bætur fyrir.
Rétt er í þessu samhengi að minna á að það er
eitt af grundvallaratriðum stjórnskipunar réttar-
ríkisins Íslands að eignarrétturinn er friðhelgur.
Það er einnig meginforsendan fyrir því að á Ís-
landi er rekinn arðbær sjávarútvegur að þeir sem
eiga veiðiheimildirnar fara með þær sem sína eign.
Ríkið hefur allar heimildir til að setja reglur um
veiðarnar, þ.m.t. hversu mikið má veiða
af hverri tegund, hvar stunda má veiðar,
á hvaða tíma, með hvaða veiðarfærum o.
s.frv. Hagsmunir þjóðarinnar og útvegs-
manna fara algjörlega saman við nýtingu
fiskistofnanna enda eiga engir meira undir
en útvegsmenn að veiðarnar séu stundað-
ar á sjálfbæran hátt með langtímahags-
muni í huga.
Ellert þarf ekki að leggjast í þunglyndi
yfir því að þeir sem hafa keypt veiðiheim-
ildirnar hafi fengið eitthvað „gefið“ frá
honum eða öðrum íslendingum. Þá mætti Ellert
gleðjast yfir því að útvegsmenn hafa byggt upp
veiðireynslu fyrir Ísland með því að sækja í stofna
utan íslenskrar fiskveiðilögsögu. Ellert var og er
í lófa lagið að kaupa veiðiheimildir eins og aðrir
útvegsmenn ef hann hefur áhuga á að slást í hóp
þeirra. Hann fengi þá fljótt þá ábyrgðartilfinningu
sem fylgir því að þurfa að standa við skuldbind-
ingar sínar og eins myndi hvati hans til að fara vel
með þessa eign sína strax leysast úr læðingi.
Höfundur er framkvæmdastjóri LÍU.
Þeir fiska sem róa
Það er eðlilegt, að okrarar
óttist ESB: þeir vilja helzt fá að
okra áfram í friði fyrir sam-
evrópsku eftirliti. Eiga aðrir
atvinnurekendur og frjáls-
lyndir kjósendur samleið með
Sjálfstæðisflokknum við þessar
kringumstæður?
Í
ranar hafa komið af stað alvarlegri milliríkjadeilu með því
að handtaka í lok síðustu viku fimmtán brezka sjóliða, sem
voru við eftirlitsstörf í umboði Íraksstjórnar og Samein-
uðu þjóðanna innst í Persaflóa. Bretar fullyrða og segjast
hafa fyrir því sannanir að sjóliðarnir voru í íraskri lögsögu
þegar sérsveit íranska Byltingarvarðarins tók þá höndum með
vopnavaldi á hafi úti. Íranar halda því fram að sjóliðarnir hafi
verið í íranskri lögsögu og þar með gert fjandsamlega „innrás“ á
íranskt yfirráðasvæði.
Þrátt fyrir að brezkir ráðamenn hertu tóninn í garð Írana með
hverjum deginum sem liðið hefur frá handtökunni, hafa Íranar
sinnt því í engu og aðeins tilkynnt að verið væri að yfirheyra sjó-
liðana og að þeir hlytu mannúðlega meðferð.
Atvikið minnir um margt á svipað mál sem kom upp árið 2004.
Þá handtóku Íranar átta brezka sjóliða á sömu slóðum, í Shatt-el-
Arab-ósnum, en um hann liggja landamæri Íraks og Írans. Í það
sinn sluppu hinir handteknu eftir nokkra óþægilega sólarhringa í
íranskri prísund.
En hvað veldur því að svona ónauðsynlegar deilur rísa upp úr
þurru, í þeirri miklu spennu sem ríkir á milli aðila um þessar
mundir? Handtakan var gerð daginn áður en öryggisráð Samein-
uðu þjóðanna greiddi atkvæði um hertar refsiaðgerðir gegn Íran
vegna hinnar umdeildu kjarnorkuáætlunar Íransstjórnar. Jafn-
framt hafa talsmenn Breta og Bandaríkjamanna í Írak haldið því
fram, að Íranar stæðu á bak við ýmsar ofbeldisaðgerðir í Írak.
Skyldu írönsku byltingarverðirnir hafa hugsað sér að hægt væri
að nota brezku sjóliðana sem skiptimynt fyrir þá fimm liðsmenn
íranska Byltingarvarðarins sem eru í haldi bandamanna í Írak,
sakaðir um samsæri og vopnasmygl? Eða kannski var hugmynd-
in sú að nota málið til að þétta samstöðu Írana gegn ytri fjendum
ríkisins, og þagga niður í innlendum gagnrýnisröddum sem sakað
hafa Mahmoud Ahmadinejad forseta um að skaða hagsmuni Írans
með ögrunum sínum út á við? Það bendir ýmislegt til að byltingar-
verðirnir vilji nýta þetta nýjasta atvik, sem þeir voru sjálfir upp-
hafsmenn að, til að ýfa upp ný átök við hin hötuðu Vesturlönd.
Á sama tíma og þessu fer fram standa Bandaríkjamenn að
stærstu flotaæfingu á Persaflóa sem þeir hafa nokkru sinni efnt
til á því viðkvæma hafsvæði, en Íranar hafa ítrekað mótmælt
veru bandarísks flota þar úti fyrir ströndum Írans. Það dylst held-
ur engum að hinn mikli flotastyrkur, sem Bandaríkjamenn hafa
komið sér upp á Persaflóa sé beint gegn Íran, sem áminning um
hernaðarlega yfirburði bandamanna.
Við þessar aðstæður þarf ekki mikið til að kveikja í púðurtunn-
unni. Það er því vonandi að fortölur og friðsamlegar samninga-
viðræður dugi til að leysa deiluna um sjóliðana. Vindi deilan enn
meira upp á sig veit enginn hvert hún kann að leiða.
Hættuleg deila
Við þessar aðstæður þarf ekki mikið til að kveikja í
púðurtunnunni.