Fréttablaðið - 21.06.2007, Qupperneq 57

Það er alltaf hollt að velta fyrir sér grundvallarforsendum
ef hlutirnir virðast ekki virka.
Ef það kviknar t.d. ekki á neinni
ljósaperu í húsinu þá er skyn-
samlegt að kanna hvort örygg-
ið sé farið eða athuga hvort raf-
magnið hafi slegið út í stað þess
að hamast á öllum rofum tímun-
um saman.
Að sama skapi er skynsamlegt
að ígrunda forsendur veiðiráð-
gjafar Hafró sem gefa skýrt til
kynna að uppbyggingarstarf síð-
ustu áratuga hafi alls ekki gengið
upp. Það er stöðugt klifað á því að
það sé nauðsynlegt að byggja upp
hrygningarstofninn til þess að
geta fengið meiri nýliðun og veitt
þá meira seinna. Forsendur þessa
hljóta annaðhvort að vera að því
fleiri fiskar sem hrygna þeim
mun hærri ættu lífslíkur seiða að
vera eða að lífslíkur þorskseiða
séu alltaf þær sömu og með því
að fjölga hrygnum með minnkuðu
veiðihlutfalli fáist meiri nýliðun.
Hvort tveggja gengur í berhögg
við viðtekna vistfræði þar sem
lífslíkur seiða ættu miklu frekar
að minnka en aukast þegar meiri
mergð er á ferðinni og vandséð er
að hægt sé að stækka stofn sem
augljóslega skortir fæðu þar sem
mælingar sýna
að vöxtur er í
sögulegu lág-
marki. Það er
rétt að hafa í
huga að hver
hængur og
hrygna í hrygn-
ingarstofni í
jafnvægi koma
á legg að jafn-
aði 2 kyn-
þroska fiskum
af öllum þeim
milljónum seiða sem parið fram-
leiðir. Fyrir hrygningarstofn sem
er að vaxa gífurlega hratt, eða um
50%, þá eru fiskarnir ekki fleiri
en 3 sem parið skilar áfram.
Stjórnvöld stjórna ekki einung-
is með því að ákveða leyfilegt
heildarmagn sem veitt er held-
ur er markvisst verið að vernda
smáfisk með því að loka veiði-
svæðum ef mikið er um undir-
málsfisk í veiði.
Nú, á miðju ári, er búið að beita
skyndilokunum sem aldrei fyrr
sem bendir augljóslega til þess
að mikið er um smáfisk og er það
í hrópandi mótsögn við skýrslu
Hafró um að þeir árgangar sem
von er á inn í veiðina á næstu
árum séu óvenju litlir.
Lokun veiðisvæða og mark-
viss friðun á smáfiski hlýtur að
leiða til þess að sjómenn verða að
sækja í stærri fisk til þess að ná
því heildarmagni sem þeim er út-
hlutað.
Auðvitað leiða þessar stjórn-
valdsaðgerðir til þess að sótt er
enn meira en ella í stóra hrygn-
ingarfiskinn sem stjórnvöld segj-
ast vera að byggja upp til þess að
fá meiri nýliðun. Það rekst því
hvað á annars horn í „besta kvóta-
kerfi í heimi“.
Ábyrg stjórnvöld hljóta að taka
núverandi forsendur kvótakerfis-
ins til gagngerar endurskoðunar
og gaumgæfa rök þeirra sem hafa
sett fram vel rökstudda gagnrýni
á núverandi fiskveiðstjórn.
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður.
Að byggja upp þorskstofninn
„Hvar verður
þú að vinna í
sumar?“ heyr-
ist óma á göng-
um skólanna
á vorin. Laun
eru mikið rædd
og krónutöl-
ur bornar saman. Það er auðvit-
að mismunandi hvernig ráðstafa
á sumarhýrunni. Sumir ætla að
nota hana í sólarlandaferð en
aðrir til framfærslu næsta vetr-
ar, en það á við um alla launa-
menn – óháð aldri.
Eðli málsins samkvæmt þá
varir sumarvinna skólafólks oft-
ast í tæpa þrjá mánuði eða frá
júní fram í ágúst. Reglur margra
stéttarfélaga gera hins vegar
ekki ráð fyrir að þau hafi ein-
hvern rétt til að nýta samnings-
bundna sjóði sem greitt er í fyrir
þau.
Sumarstarfsfólk getur t.d. ekki
sótt um úr starfsmenntasjóð-
um fyrir skólagjöldum eða bóka-
kaupum. Þau hafa ekki rétt á að
sækja í sjúkrasjóði til dæmis
fyrir gleraugnakaupum eða sótt í
orlofssjóði um sumarbústaði eða
orlofsávísanir. Eini möguleikinn
á að þau fái rétt er að þau hafi
unnið í 6-12 mánuði samfleytt
áður en sótt er í sjóðina.
Stéttarfélögin virðast bara taka
við peningunum sumarstarfs-
manna en tryggja þeim lítinn
rétt! Það er því engin furða þótt
þau spyrji þegar þau fá launaseð-
ilinn – „af hverju er svona mikið
tekið af mér?“
Höfundur er framkvæmdastjóri
Félagsráðgjafafélags Íslands og
skólafélagsráðgjafi.
Hvert fara
iðgjöldin?
Sumarstarfsfólk getur t.d. ekki
sótt um úr starfsmenntasjóðum
fyrir skólagjöldum eða bóka-
kaupum.