Fréttablaðið - 21.10.2007, Qupperneq 22

S
kilaboðaskjóðan eftir Þor-
vald Þorsteinsson hefur
verið leikin, sungin og
lesin í nær tvo áratugi og í
þessum ævintýraskógi
þar sem persónur gamalla ævin-
týra hittast og steypast inn í ný
ævintýr líður lesendum og áhorf-
endum vel. Það er svo gott að
þekkja Mjallhvíti og hitta hana
aftur þó að aðstæður séu aðrar.
Baksviðs í Þjóðleikhúsinu eru
pottar og dollur á gólfum þar sem
víða lekur og alls staðar er verið
að breyta eða bæta eða bara reyna
að koma í veg fyrir að húsið hrynji.
Nauðsynlegar viðgerðir draga þó
ekkert úr sköpunarkrafti þegar
lagt er í ævintýraferð eins og þá
að glæða söguskóg lífi. Gunnar
Helgason hefur aldrei átt í neinum
vandræðum með að sveifla sér inn
í ævintýrin og það er greinilegt
þar sem hann situr og spjallar við
Putta litla fyrir framan kókvélina
í kaffistofunni að hann hefur engu
gleymt í þeim efnum. Nú er verið
að breyta fjallmyndarlegum leik-
urum í dverga og allskyns
skemmtilegar persónur sem hitt-
ast í Ævintýraskóginum á sviði
Þjóðleikhússins. Þórunn María
Jónsdóttir er búningahönnuður
sýningarinnar og Gunnar Helga-
son leikstýrir.
Hér er um að ræða ævintýri þar
sem ímyndunaraflið fær að
blómstra, hversdagsleikinn er
víðs fjarri og tónlistin hljómar.
Jóhann G. Jóhannsson sér um tón-
listina eins og í gömlu sýningunni
en hefur bætt þremur nýjum
lögum við, sem kom til vegna þess
að atriði sem leikstjóranum þótti
of löng voru strikuð út og lögin
komu í staðinn. Það er einn leikari
af yngstu kynslóðinni, Putti litli,
en annars eru það fullorðnir sem
ljá persónunum líf.
Hér eru dvergarnir sjö og
dvergarnir fimm. Dvergarnir sjö
sitja í gryfjunni með hljóðfærin
sín meðan dvergarnir fimm
sprella uppi á sviðinu. En það er
ekki alveg sjálfgefið og auðvelt að
breyta stórum mönnum í litla
dverga. Þeir fá nýjar tennur og
þeir fá ný nef og þeir fá búninga
sem eru svo heitir að það verður
að koma fyrir ísmolum eða ein-
hverskonar kælipokum inni í
búknum til þess að þeir bráðni
hreinlega ekki alveg því búning-
arnir eru óhemju heitir og hama-
gangur dverganna svo mikill að
hætta er á að þeir myndu hrein-
lega hverfa inni í þessum dverga-
hulstrum. Margir þeirra eru í raun
nokkuð hávaxnir og til þess að ná
fram álfslegum áhrifum eru
ermar í styttra lagi og eins skálm-
ar, fyrir utan að hlægilegir þunnir
uppábrettir skór auka einnig
áhrifin.
Það má segja að það sé nokkuð
langt breytingarskeið hjá dverg-
unum og hér á síðunni gefur að
líta svo kallaðar „fyrir og eftir“
myndir, þegar Hjalti Rögnvalds-
son gengur í gegnum ummyndun-
ina í dverginn Skemil.
Skissubók Þórunnar Maríu er
spennandi aflestrar. Gunnar
Helgason, sem leikstýrir verkinu,
var sem kunnugt umsjónarmaður
Stundarinnar okkar ásamt Felix
Bergssyni um það leyti sem Skila-
boðaskjóðan var sýnd hér áður,
kringum 1994. Gunnar hlær þegar
hann minnist dverganna sem
honum þótti svo vænt um og heim-
sóttu þá félaga af og til um tveggja
ára skeið í Stundinni. Í hans huga
voru dvergarnir bara svona og
ekki öðruvísi enda þeir góðir
vinir.
Síðan mætti Þórunn María til
leiks og hafði alls ekki þessa dver-
gamynd með sér í farteskinu því
þegar Skilaboðaskjóðan var sýnd í
Þjóðleikhúsinu um árið var hún
við nám, störf og leik í Antwerpen
og sá því aldrei sýninguna. Það
sem komið hefur hennar hugar-
flugi af stað er meðal annars tón-
listin sem hljómað hefur oft og
mikið úr diskaspilara dóttur henn-
ar. Leikmyndina sér Frosti Frið-
riksson um.
Það er ýmislegt sem leikararnir
verða að bera með sér í marg-
breytilegum búningum sínum,
dvergarnir með kælipokana og
stjúpan sem leynir fiðrildabúrin í
formi krínólíns undir pilsinu sínu.
Það verða átján leikarar í sýning-
unni, þar af fjögur ungmenni sem
dansa og syngja fyrir utan Putta
litla. Svona umfangsmikið verk er
ekki hrist fram úr erminni á einum
degi og það hefur verið svolítið
erfitt að fóta sig í framkvæmdum
inni í húsi þar sem iðnverkamenn
taka meira pláss en leikverka-
menn, þannig að saumakonur hafa
þurft að grípa sínar eigin vélar á
heimavelli enda þeirra vistarver-
ur ekki komnar í stand vegna við-
gerða fyrr en 22. september.
Með í sýningunni verða tveir
nýliðar, það er á íslensku leiksviði;
Þeir Ívar Helgason sem starfað
hefur í Stuttgart og St. Gallen í
Sviss sem söngvari, leikari og tón-
listarmaður og eins Þórir
Sæmundsson sem er útskrifaður
úr leiklistarskóla í Osló og hefur
starfað þar á Riksteatern og lék
síðast hinn alræmda Makka hníf í
Túskildingsóperunni. Þetta eru
báðir miklir söngmenn og að sögn
Gunnars Helgasonar fengur fyrir
íslenskt leikhús.
Þau Þórunn og Gunnar gefa sér
góðan tíma til þess að segja frá
persónunum og ferlinu við að
koma þessu öllu heim og saman og
það virðist á þeim eins og þetta sé
bara ansi hreint auðvelt en stund-
um verður að setjast niður og klóra
sér svolítið í hausnum, og kreista
fram verkfræðinginn í sér og
kannski hreinlega galdramanninn.
Hvernig breytist tröll í stein?
Þessari spurningu er svo auðvelt
að svara og ekki til barn í landinu
sem getur ekki gefið heilsteypt
svar við henni. Aftur á móti getur
verið svolítið erfitt og verkfræði-
legur höfuðverkur að láta þetta
gerast uppi á sviðinu beint fyrir
framan augun á gagnrýnum áhorf-
endum án þess að hafa möguleika
klippitækni kvikmyndanna. Þessa
þraut eiga þau eftir að leysa, en
Gunnar er með hugann við hraunið
og mætti segja manni að tröllabún-
ingurinn allur yrði með einhverri
hraunáferð.
Það hefur ríkt mikil gleði meðan
verið er að kynnast búningum og
þegar dvergarnir fengu latexnef-
in sín og stóru nýju tennurnar tók
sköpunin skemmtilegan kipp,
fyrir svo utan að skottast um með
mikinn belg kringum skrokkinn
kom mörgum leikurum til þess að
fara á flug og leika langt út fyrir
rammann þannig að samstarfs-
menn þurftu að halda um sína
belgi til þess að springa ekki úr
hlátri.
Þeir sem muna eftir gömlu sýn-
ingunni sjá nú líklega hina glæsi-
legu stjúpu fyrir sér en nýir áhorf-
endur þurfa svo sannarlega ekki
að verða fyrir vonbrigðum því
búningur þessarar stjúpu sem er
teiknaður með leikkonuna Þórunni
Lárusdóttur í huga er bæði falleg-
ur og spennandi. Gunnar Helga-
son strýkur tár af hvarmi og seg-
ist aldrei hafa séð svona fallega
stjúpu. Nornin er aftur á móti
hvorki fögur né fín og í skissubók
Þórunnar Maríu brýtur hún mjög í
bága við hina, eins og grárykug
förukona og verða vafalaust marg-
ir fegnir að hafa góða hendi til
þess að halda í þegar hún birtist.
Þórunn kom að verkinu strax í
janúar þannig að þeim hefur gef-
ist nokkuð góður tími til þess að
vinna að verkinu og reiknað er
með að frumsýningin verði 7. nóv-
ember.
Spjallað við Þórunni
Maríu Jónsdóttur bún-
ingahönnuð og Gunnar
Helgason leikstjóra á
kaffistofu Þjóðleikhússins
við undirleik hamars-
högga að utan.
LEIKLIST ELÍSABET BREKKAN
Þórunn Jóns-
dóttur, hönnuður
gerva og búninga
í Skilaboða-
skjóðunni, með
dverginn Skemil
í fullum skrúða.
Allar myndir á síð-
unni eru teknar á
æfingu.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA