Fréttablaðið - 17.11.2007, Side 66

34 17. nóvember 2007 LAUGARDAGUR
E
ftir framkvæmdatoppinn síð-
ustu misseri erum við nú að
komast á lygnari sjó og þá blasa
við viðfangsefni dagslegs lífs,“
segir Helga Jónsdóttir, bæjar-
stjóri í Fjarðabyggð, um breyt-
ingarnar sem í vændum eru þegar fram-
kvæmdunum lýkur fyrir austan.
„Meginverkefnið er að horfa til framtíðar
með styrkari stoðir í atvinnulífinu en áður og
njóta allra þeirra kosta sem fylgja því að búa
á rólegum og náttúrufögrum stað. Þeir sem
hafa tekið mikinn þátt í hraða uppbyggingar-
innar undanfarið þurfa nú að róa sig niður og
takast á við daglegt líf. Þeir hafa meiri tíma
til að sinna börnum, fjölskyldu og félags-
starfi. Við þurfum að tryggja gott og farsælt
mannlíf í kringum meiri atvinnu og sterkari
stoðir samfélagsins. Það er viðfangsefni að
sjá hvort okkur tekst ekki að fara í gegnum
þennan samdrátt.“
Austfirðingar hafa gengið í gegnum mikið
umbreytinga- og mótunartímabil upp á síð-
kastið og það gildir ekki bara um álvers-
byggingu og hafnargerð heldur eiga sér líka
stað breytingar á öðrum sviðum. Sameinuð
hafa verið undir einn hatt sveitarfélögin á
svæðinu, sem kallar á stefnumótun til fram-
tíðar. Þetta segir Helga að krefjist aðalskipu-
lags frá Mjóafirði suður í Stöðvarfjörð og því
sé verið að leggja línurnar um landnotkun og
byggðamynstur á hverjum stað, skoða
samlegðaráhrif og hvernig kostirnir á
hverjum stað nýtist sem best, bæði fyrir
heildina og einstaka kjarna. Þessari vinnu á
að ljúka árið 2008.
Standa vörð um nálægð og nánd
„Það þarf að skilgreina hvað á að standa vörð
um og hvernig við byggjum þessi svæði til
framtíðar,“ segir hún. „Þetta er samfélags-
lega stórt verkefni. Við rýnum í öll tiltæk
gögn, tölum við ýmsa aðila og ræðum málin á
íbúaþingum. Út úr þessu kemur sýn til 16-20
ára um það hvernig við sjáum þetta samfélag
þannig að íbúarnir hafi sameiginlegan skiln-
ing á því hvernig þeir vilja nýta staðarkosti.“
Samtímis aðalskipulagi hefur verið unnið
að stefnumörkun á öllum sviðum. Með stefnu-
korti undir kjörorðinu „Þú ert á góðum stað“
segir Helga að brotið verði niður hvað felist í
því að vera fjölskylduvænt, tryggt og öruggt
samfélag.
„Við reynum að færa það niður á mála-
flokka þannig að íbúarnir geti lifað hér góðu
lífi frá frumbernsku til æviloka og hafi þá
skýru tilfinningu að vera á góðum stað. Hér
er nálægðin við náttúruna styrkleiki og fólk
hérna talar mikið um kosti þess að hafa
stuttar fjarlægðir í einstökum byggðakjörn-
um, að hafa engin umferðarljós, komast alltaf
leiðar sinnar og geta sinnt börnunum þó að
menn séu þátttakendur í atvinnulífinu. Þetta
byggist á nálægð og nánd og þetta viljum við
standa vörð um. Við teljum að þetta sé mikil-
vægur þáttur í lífsgæðunum hérna og líka
það að geta farið út með byssu á öxl og skotið
eða út með veiðistöngina og veitt.“
Heilborun getur aukið hagkvæmni
Austurland þarf að tengja betur með sam-
göngum og er unnið að því að kanna nýjar
leiðir í jarðgangamálum. Samgönguráðherra
hefur sett bæjarstjórana á Seyðisfirði, Fljóts-
dalshéraði og í Fjarðabyggð í starfshóp með
Vegagerðinni og þingmönnum og er verið að
kanna möguleikann á því að heilbora göng
sem tengja saman alla firðina í stað þess að
sprengja göng með hefðbundnum hætti.
Vísbending er um að heilboruð göng geti
aukið svo hagkvæmni gangagerðar að hægt
verði að flýta gangagerð á svæðinu. Þetta
segir Helga að sé í athugun.
„Frumniðurstöður Línuhönnunar í sam-
vinnu við Háskólann í Þrándheimi liggja fyrir
á næstu vikum og þá komum við að þeirri
spurningu hvort við eigum að halda áfram eða
ekki. Við erum líka að velta vöngum yfir því
hvernig eigi að standa að fjármögnuninni og
hvort hægt sé að flýta framkvæmdum miðað
við samgönguáætlun,“ segir hún.
Ný höfn í Mjóeyri er mikilvæg til framtíðar.
„Höfnin var í upphafi gerð til þess að þjóna
álverinu. Hún er geysilega góð og liggur
betur við flutningaleiðum til Evrópu en Faxa-
flóasvæðið. Við horfum til þess að hér verði
miðstöð flutninga á landsbyggðinni og það
hefur áhrif á þær kröfur sem gerðar eru um
það hvernig samgöngur á landi verða byggðar
upp. Íbúar á Mið-Austurlandi telja óheftar
samgöngur allan ársins hring mikilvæga for-
sendu fyrir því að vöxtur og viðgangur geti
orðið eins og fólkið dreymir um,“ segir
Helga.
„Þetta mun allt ráðast af aðstæðum sem
sérfræðingar leggja mat á og því hvort hægt
verður að hraða tengingum umfram það sem
áformað er. Hins vegar liggur þegar fyrir og
er staðfest í samgönguáætlun að göng verði
gerð milli Eskifjarðar og Norðfjarðar. Norð-
fjörður er sterkur kjarni, þar er okkar sér-
fræðisjúkrahús og miðstöð framhalds-
menntunar og það er eitt af almikilvægustu
verkefnunum að greiða samgöngur þangað.“
Reykjavík er brjóstvörn
Helga hefur ellefu ára reynslu sem borgar-
ritari og hún segir að borgarkerfið hafi farið í
gegnum miklar breytingar til að laga sig að
nútímalegri stjórnsýslu. Tíminn í Ráðhúsinu
hafi verið samfellt spennandi tímabil þar sem
hæfur hópur fólks lagaði sig að nýjum
tímum.
„Þegar ég hugsa til Reykjavíkur hugsa ég
um óhemjuspennandi tíma og er þakklát fyrir
það. Ég kynntist breytingastjórnun sem
byggir á framtíðarsýn og að vita hvert er
stefnt. Auðvitað skiptir máli að Reykjavík sé
sú brjóstvörn sem þarf gagnvart umheiminum
fyrir fólk og fyrirtæki. Stærð og afl Reykja-
víkur í samanburði við önnur sveitarfélög er
svo mikið að mönnum vex það aðeins í augum
og telja sig ekki eiga samstöðu með Reykja-
vík en það er miklvægt að allir íbúar og öll
sveitarfélög skynji að Reykjavík er höfuð-
borg okkar allra.“
Eigum að vera til fyrirmyndar
Helga er fyrrverandi aðstoðarmaður
utanríkisráðherra og forsætisráðherra í tíð
Steingríms Hermannssonar og hefur
brennandi áhuga á þjóðmálum og stjórnmálum
en segist ekki taka þátt í neinu stjórnmála-
starfi. „Ég er alin upp á pólitísku heimili þar
sem menn fylgdust geysilega vel með og ég
hef hlustað á Eldhúsdagsumræður á Alþingi
frá því ég man eftir mér. Ég hef alltaf litið
kaflaskipt á lífið og aldrei getað hugsað mér
að vera komin eitthvert til langframa. Ég er
alltaf að takast á við verkefni sem mér finnast
spennandi. Ég hafði séð fyrir mér að vera
fimm til tíu ár hjá Reykjavíkurborg en þar
var stöðug þróun og umbreyting og ég
gleymdi mér aðeins. Ef ég hefði verið spurð
fyrir fjórum árum hvort ég yrði bæjarstjóri í
Fjarðabyggð hefði mér þótt það fjarstæðu-
kennd hugmynd. En svo koma upp þessar
aðstæður hér sem er spennandi að taka þátt
í,“ segir hún.
Umhverfismálin hafa verið gríðarlega
umdeild síðustu misserin en Helga var
stjórnar formaður Landsvirkjunar þegar
stækkun Alcan var ákveðin á sínum tíma.
„Auðvitað verður íslensk þjóð að leggja mat á
það hvernig best er að standa vörð um hags-
muni hennar og nýta auðlindirnar. Ein nátt-
úruauðlind er óspillt umhverfið en í flestum
fræðum er sú auðlind sem skiptir hvað mestu
máli mennirnir sjálfir og hvernig maður
stendur vörð um að mannlíf sé gott en ekki
með því að ganga endalaust á hagsmuni
náttúrunnar. Það er nokkuð sem við megum
aldrei gleyma. Við megum ekki heldur gleyma
að það skiptir máli fyrir allsnægtaþjóðir eins
og Íslendinga að vera öðrum til fyrirmyndar,
til dæmis varðandi Kyoto-bókunina. Við
eigum alltaf að horfa fyrst á okkur og vera til
sóma þegar við höfum undirgengist eitthvað,“
segir hún.
Hvað frekari orkunýtingu í þágu stóriðju
varðar segir hún það skýrt í sínum huga að
það eigi þá að „þjóna því markmiði að byggð
sé í landinu og horfa til þess hvar orkunýtingin
sé líklegust til að styrkja mannlíf og búa til
öryggi fyrir íbúana, hvar áhrifin verða mest
til að standa vörð um mannlíf og tryggja að
það geti orðið atvinnuöryggi á stöðum sem
hafa mikla staðarkosti og fólk vill búa á. Við
getum ekki nýtt kosti þessara staða ef ekki er
atvinnuöryggi á svæðinu. Þróun í landbúnaði
og sjávarútvegi kallar á að menn endurhugsi
atvinnustarfsemina úti á landi. Til þess að
önnur atvinnutækifæri skapist er mikilvægt
að hafa stórt og kraftmikið, tryggt og öruggt
akkeri sem burðarás í samfélaginu. Út frá því
er hægt að þróa annað.“
Maðurinn er auðlind
Samræmda sýn og skýra forystu þarf til að ákveða hvert skuli stefna í nýsameinuðu sveitarfélagi. Helga Jónsdóttir, bæjarstjóri í
Fjarðabyggð, sagði í samtali við Guðrúnu Helgu Sigurðardóttur að mestu skipti að íbúarnir hefðu þá skýru tilfinningu að vera á
góðum stað en Fjarðabyggð mun nú þurfa að takast á við samdrátt þegar framkvæmdunum fyrir austan lýkur.
MEGUM ALDREI GLEYMA MANNLÍFINU „Ein náttúruauðlind er óspillt umhverfið en í flestum fræðum er sú auðlind sem skiptir hvað mestu máli mennirnir sjálfir og hvernig
maður stendur vörð um að mannlíf sé gott en ekki með því að ganga endalaust á hagsmuni náttúrunnar. Það er nokkuð sem við megum aldrei gleyma,“ segir Helga Jóns-
dóttir, bæjarstjóri í Fjarðabyggð. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Helga Jónsdóttir, bæjarstjóri í
Fjarðabyggð, hefur glæsilegan
feril að baki. Hún var borgarritari
í ellefu ár
og var þá
staðgengill
borgar-
stjóra og
sviðsstjóri
stjórnsýslu
og fjármála
borgarinn-
ar. Áður sat
hún í framkvæmdastjórn Alþjóða-
bankans í Washington.
Helga hefur reynslu úr Stjórnar-
ráðinu, fyrst sem aðstoðarmaður
forsætisráðherra og utanríkisráð-
herra og síðan sem skrifstofustjóri
í forsætisráðuneytinu og ritari
ríkisstjórnarinnar. Auk þessa hefur
hún starfað í nefndum og stjórn-
um, til dæmis verið formaður
Tryggingaráðs, Landsvirkjunar og
Framkvæmdanefndar ríkisstjórnar
um fíknivarnir svo eitthvað sé
nefnt.
Helga er lögfræðingur að mennt
frá Háskóla Íslands og hefur
unnið við ýmislegt, meðal annars
blaðamennsku, dagskrárgerð og
forfallakennslu.
Hún er gift Helga H. Jónssyni
fréttamanni, sem nú er í Leið-
söguskólanum, og eiga þau þrjú
uppkomin börn.
➜ HELGA
JÓNSDÓTTIR
Í HNOTSKURN
Ég hef alltaf litið kaflaskipt á lífið og aldrei
getað hugsað mér að vera komin eitthvert til
langframa. Ég er alltaf að takast á við verk-
efni sem mér finnast spennandi.