Fréttablaðið - 22.12.2007, Blaðsíða 22

22 22. desember 2007 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu,
Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Er það ekki bara vel við hæfi, nú rétt fyrir jól, að fara
nokkrum orðum um hversu
kristilega kærleiksblómin spretta
kringum hitt og þetta? Þótt það
komi ekki endilega til af góðu. Það
gerðist sem sagt núna í miðri
aðventunni að heilög hneykslan
braust út þegar spurðist að sent
hefði verið bréf úr stjórnarráðinu
um að ekki mætti nota skólatíma
fyrir fermingarfræðslu og ekki
varð vandlætingin minni þegar
menntamálaráðuneytið lagði til að
kristilegt siðgæði ætti ekki lengur
heima í fræðslulöggjöfinni. Þá
stóðu mætir alþingismenn upp í
þinginu og fluttu væmnar ræður
um heilagleika trúarinnar og
fulltrúar þjóðkirkjunnar kvörtuðu
undan hatrömmum árásum
guðleysingja og vantrúaðra gegn
kristinni trú. Menn voru jafnvel
farnir að standa vörð um krossinn
í þjóðfánanum og guð vors lands í
þjóðsöngnum. Því miður fóru
þessar ræður öfugt ofan í mig.
Því er haldið fram að hátt í 90%
Íslendinga séu innan þjóðkirkj-
unnar. Skýringin er í aðalatriðum
sú að við erum skírð og fermd inn
í þjóðkirkjuna, ómálga börn og
óharðnaðir unglingar, og látum
okkur hafa það, nema þá þeir sem
seinna um ævina gerast sérvitr-
ingar og undanvillingar og nenna
að hugsa um trúmál. Níutíu
prósent af þessum nítíu prósent-
um láta það einu gilda hvar þeir
eru flokkaðir í trúmálum, sækja
sjaldan messur og láta sig enn
sjaldnar nein guðsorð varða. Trúin
er með öðrum orðum á borði en
ekki í orði. Nema upp á punt og
þegar í harðbakkann slær.
Hvað með alla hina?
Er kristnin æðri öðrum trúar-
brögðum? Er það rangt eða ljótt að
vera íslamstrúar eða búddisti? Eða
guðleysingi? Er það bjargföst og
útbreidd sannfæring kristinna
Íslendinga að Guð hins kristna
samfélags sé hinn eini og sanni,
hvað þá að hann sé betri og göfugri
heldur en aðrir guðir? Eða hvers
vegna skyldu milljónir og milljarð-
ar manna um heim allan hafa aðra
trú en við og lifa það samt af?
Hvaða guðsmaður, prestur eða
prédikari getur sannað með
óyggjandi hætti að Biblían sé orð
Guðs? Hinn heilagi sannleikur um
aldir alda og til eilífðarnóns?
Og svo er það þetta með trúna.
Trúum við öll, sem erum skráð í
þjóðkirkjuna, að Guð almáttugur sé
til? Trúum við á annað líf? Trúum
við hinni líkamlegu upprisu Jesú
Krists? Svari hver fyrir sig. Ef ég
efast um þessar grundvallarkenn-
ingar kristninnar er ég þá trúlaus?
Eða þarf ég að aðhyllast önnur
trúarbrögð ef ég er ekki hlýðinn og
undirgefinn öllum boðskapnum
eins og hann leggur sig?
Nei, trú okkar á ekki að vera
blind. Hún þarf ekki að vera hafin
yfir allan vafa og hún er jafnvel
best og heiðarlegust ef við metum
hana út frá skynsemi og áhrifum
og þeirri meðvitund sem hún
skapar. Í raun og veru hef ég alltaf
litið á trúarbrögð sem heimspeki,
sem skoðun og vitneskju um gildi
lífs og gjörða. Kristindómurinn
byggist á mannkærleika og þess
vegna tel ég mig vera kristinn.
Boðskapur Jesú Krists um
umburðarlyndi, fyrirgefningu og
kærleika er það sem ég aðhyllist.
Ég þarf enga trú í því samhengi
heldur vitsmuni og hjartalag.
Kristilegt siðgæði er eftirsóknar-
vert í þessu tilliti og á að rækta og
kenna. Því á að halda að ungu fólki
jafnt á heimilum sem í skólum. En
það þarf ekki að gera undir
formerkjum trúboðs. Umburðar-
lyndi og mannkærleikur er eðli og
inntak kristninnar og öll upp-
fræðsla í þeim efnum er jákvæð
og nauðsynleg.
Besta og eina mótvægið
Prestarnir eru kennimenn
þessarar heimspeki, kirkjan er
tákn þessa boðskapar. Jesús
Kristur boðaði þetta fagnaðarer-
indi og í heimi sem er sífellt að
fjarlægjast þessar kenningar og
birtist okkur í eigingirni, græðgi,
miskunnarleysi, firringu, ofbeldi
og fánýti, er kristilegt siðgæði
kannski eina haldreipið og
mótvægið. Í kristilegu siðferði
felst einmitt umburðarlyndið og
fyrirgefningin gagnvart öðrum
trúflokkum, öðrum skoðunum,
syndurum og fjandmönnum. Það
er inntak trúarjátningarinnar,
guðspjallsins og jólaboðskaparins.
Og hvers vegna eigum við þá að
amast við því frelsi sem sumir
þarfnast til að finna innsta kjarna
kristinnar hugsunar og lífsins?
Ekki síst þeirra sem efast. Erum
við ekki öll jöfn andspænis
almættinu?
Kærleiksblómin spretta
kristilega í hjörtum þeirra sem
fagna fæðingu mannsins sem
kenndi okkur þessi einföldu
sannindi. Það gleður barnið í mér
um sérhver jól.
Ég sendi ykkur öllum ósk um
gleðilega hátíð.
Kristilega kærleiks-
blómin spretta
UMRÆÐAN
Auðlindagjald
Í leiðara Fréttablaðsins 18. desember ræðir Þorsteinn Pálsson, ritstjóri, um
auðlindaskatt og réttlæti. Hann dregur í
efa að auðlindaskattur sé réttlát skatt-
heimta og gerir engan mun á auðlinda-
gjaldi í sjávarútvegi og almennri skatt-
heimtu.
Nær aldarfjórðungur er liðinn síðan
stjórnvöld tóku hefðbundinn fiskveiði-
rétt af öllum Íslendingum og færðu þennan rétt
tiltölulega litlum hópi útgerðarmanna. Sá kostur
hefði verið til staðar að gera þetta með markaðs-
kerfi, þar sem allir Íslendingar hefðu átt þess kost
að kaupa fiskveiðirétt – kvóta. Markaðskerfið var
hins vegar ekki nýtt, heldur var kvóta úthlutað
endurgjaldslaust af stjórnvaldi til fámenns hóps
manna, sem margir voru í sama hagsmunafélagi, og
aðrir áttu engan kost að halda í þennan rétt
kynslóðanna. Þeir einstaklingar, sem fengu
úthlutanir frá íslenska ríkinu, gátu síðan selt
þennan rétt fyrir stórfé og í einhverjum tilfellum
án þess að þurfa að greiða skatt af.
Sem betur fer er ekkert annað dæmi
þess að íslenska ríkið hafi úthlutað
verulegum verðmætum endurgjaldslaust
til takmarkaðs hóps borgaranna. Öðrum
auðlindum, landrými eða eignum ríkisins
hefur ekki verið úthlutað á þennan hátt.
Sameiginlegar eignir borgaranna, svo
sem ríkisbankarnir og Landsíminn, hafa
verið seldar á markaði, enda er það
eðlileg aðferð. Þjóðargjöfin á kvótanum
er einstakur atburður í Íslandssögunni
og engin sambærileg dæmi finnast í
okkar heimshluta.
Krafan um auðlindagjald var tilraun til að nýta
markaðskerfi við nýtingu og úthlutun auðlindar,
þótt seint sé til komin. Það er kjarni markaðskerfis,
að verðmæti gangi kaupum og sölum á markaði
fyrir markaðsverð, en sé ekki úthlutað endurgjalds-
laust. Upphaflega kvótaúthlutunin var argasta brot
á lögmálum markaðarins – þótt það hafi síðan leitt
til markaðskerfis í greininni. Auðlindagjaldið er
leiga fyrir afnotarétt af auðlind, en ekki skattur í
venjulegri merkingu þess orðs. Það er tilraun til að
leiðrétta gamalt brot á lögmálum markaðarins, og í
því felst réttlæting þess.
Höfundur er prófessor.
Auðlindagjald og réttlæti
EINAR STEFÁNSSON
S
íðustu sólarhringana fyrir hátíðar taka íslenskar fjöl-
skyldur að búa sig til skíðaferða. Þær sækja burt úr
skarkalanum og halda jól undir snævi þöktum brekk-
um, halda hátíð ljóssins í snjóbirtu og skemmta sér
hátíðardagana á skíðum. Í þeirra spor halda síðan þús-
undir landa langt fram eftir vetri: leita til fjalla þar sem úrkoma
og kuldi duga til að festa snjó í fjöllum. Enginn hefur tölu á
utanlandsferðum til skíðaiðkunar en í lífi margra eru skíðaferð-
ir orðnar fastur hluti tilverunnar. Og fæstir eiga þess kost að
renna sér í íslenskum hlíðum. Til þess vantar snjóinn.
Á fornum skíðasvæðum hér syðra standa dýr mannvirki ónot-
uð stærstan hlut ársins, það er lán ef gefur snjó á þeim slóðum.
Ástandið er lítið skárra fyrir vestan og norðan þar sem menn
njóta meiri snjóa sem eru blessunarlega ekki aðeins farartálmi á
vetrartíð heldur líka uppspretta ánægju þeim sem stunda vetrar-
íþróttir.
Skíðasamband Íslands hefur kynnt vandlega útfærðar hug-
myndir um uppbyggingu á aðstöðu til skíðaiðkunar árið um
kring í nágrenni Reykjavíkur. Þær áætlanir eru studdar sann-
færandi gögnum um mögulega aðsókn, rekstrarkostnað og skyn-
samlegt staðarval auk útlitsteikninga af fyrirhugaðri byggingu
sem gera ráð fyrir fjórum brautum undir þaki. Kostnaður við
framkvæmdina er ekki óyfirstíganlegur og með tilkomu hennar
yrði aðstaða til skíðaiðkunar hér á landi gjörbreytt. Borgaryfir-
völdum í Reykjavík hafa verið kynntar þessar áætlanir, raunar
ættu sveitarfélög á öllu suðvesturhorninu að koma að þessari
þjóðþrifaframkvæmd. Þau renna sér líka á skíðum í Kópavogi,
Garðabæ, Hafnarfirði og suðureftir. Aðgengi að hinu fyrirhug-
aða skíðasvæði nýttist öllum íbúum frá Reykjanesi og upp í Borg-
arfjörð. Og ekki aðeins þeim: fyrsta flokks skíðaaðstaða nýttist
ferðamönnum sem hingað koma árið um kring, ekki bara þeim
sem hér eru á ferðinni yfir háannatímann í ferðabransanum,
heldur líka hinum sem koma hingað að vetri til, sem mættu vera
fleiri miðað við þær fjárfestingar sem eru fram undan í gisti-
rými.
Oft er talað um bága fjölskyldustefnu yfirvalda hér á landi,
meðal annars í fábrotinni aðstöðu sem nýtist bæði börnum og
fullorðnum í senn, saman, allt árið. Ekki er að efa að afstaða
eins og Skíðasambandið leggur til bætti úr þeim skorti sem er á
skemmtun fyrir alla fjölskylduna saman. Núna er skíðaíþróttin
fyrir þá sem efni hafa á langdvölum á erlendum skíðasvæðum á
meginlandi Evrópu og Ameríku. Hún er lúxussport.
Hér kemur margt til í rökstuðningi: það er gjaldeyrissparn-
aður að byggja upp góða skíðaaðstöðu undir þaki við Úlfarsfell,
það mun skapa ferðamannaiðnaði í heild bætta tekjuöflun og
tekjudreifingu. Þá mundi slík aðstaða gefa þeim kynslóðum sem
hafa misst af skíðaiðkun vegna snjóleysis tækifæri til að kynn-
ast hinni ljúfu skemmtun sem hafa má af hraðferð niður hlíð í
góðum félagsskap fjölskyldu og vina. Því eiga yfirvöld að veita
Skíðasambandi Íslands liðsinni við uppbyggingu skíðabrauta
innanhúss við Úlfarsfell.
Uppbygging skíðabrauta undir þaki er þjóðþrifamál.
Skíðahöll rísi
við Úlfarsfell
PÁLL BALDVIN BALDVINSSON SKRIFAR
TrúmálÍ DAG |
ELLERT B. SCHRAM
Lukkupotturinn
Endurminningar Guðna Ágústssonar
rokseljast fyrir jólin og telja þar til
bærir menn ekki ólíklegt að endan-
legar sölutölur verði nálægt tólf þús-
und eintökum. Ekki ónýtt það. Guðni
og Sigmundur Ernir Rúnarsson skipta
höfundargreiðslunum bróðurlega á
milli sín og þótt ekki sé um svimandi
upphæðir að ræða ættu þeir að
geta keypt sér eitthvað fallegt
fyrir hýruna. Grafarvogs-
skáldið kveðst lengi hafa
langað til að eignast heitan
pott í garðinn og gæti
nú látið drauminn
rætast. Að sjálf-
sögðu fær hann
nafnið Brúnastaða-
potturinn.
Sleppt og haldið
Sólveig nokkur Urboniene segist vilja
herða reglur um erlenda ríkisborgara
á Íslandi þar sem hún sé orðin þreytt
á því að óprúttnir landar hennar
komi óorði á Litháa. Þannig ættu
þessir svörtu sauðir ekki að komast
til landsins eða í það minnsta að
tolla hér stutt. Á sama tíma er verið
að ræða um það óefni að afbrota-
menn komist úr landi áður en dæmt
sé í máli þeirra. Vandi Sólveigar og
yfirvalda er því gjörólíkur; yfirvöld
vilja halda í svörtu sauðina meðan
hún vil losna við þá.
Ekkert pempíuhjal
Fleiri en Sigmundur Ernir
skrá endurminningar í ár,
til dæmis Tryggvi Harðar-
son, varaþingmaður
Samfylkingarinnar. Tryggvi hefur fært
í letur lífshlaup Eyþórs Þórissonar,
veitingamanns á Seyðisfirði sem
bruggar meðal annars El Grillo-ölið.
Óhætt er að segja að ekki sé verið að
sverma fyrir hátimbruðum fagur-
kerum í markaðssetningu bókarinnar.
Í heilsíðuauglýsingu í Fréttablaðinu í
gær segir meðal annars um „El Grillo
karlinn“: „Engum líkur. Ekkert pempíu-
hjal. Ekkert tilfinningakjaft-
æði. Alvöru íslenskur
karl maður. Kemur kvik-
nakinn til dyranna. Kjörin
bók fyrir þá sem lesa eina
bók á ári.“ Engar refjar
sumsé.
bergsteinn@fretta-
bladid.is
jse@frettabladid.is