Fréttablaðið - 22.12.2007, Blaðsíða 34

34 22. desember 2007 LAUGARDAGUR
M
enntamálaráðuneytið er í
gömlum húsakynnum
Sambandsins við Arnar-
hól. Þar hélt Jónas frá
Hriflu heimili til skamms
tíma. Síðustu fjögur ár
hefur Þorgerður Katrín verið þar æðsti-
prestur menntamála, um leið og hún hefur
gegnt stöðu varaformanns Sjálfstæðis-
flokksins, fyrst kvenna.
Hún svarar spurningu um frekari metnað
sinn með því að varaformaður sé auðvitað
ávallt reiðubúinn að hlaupa í skarð formanns.
Geir sé hins vegar góður formaður og verði
vonandi sem lengst.
Þorgerður leggur áherslu að hún sé ekki í
pólitík til að vera sæt og brosa. Hún vill hafa
áhrif á sitt samfélag og ætlar að framfylgja
sínum hugsjónum. En er ráðherra sér með-
vitaður og jafnvel truflaður af því að vera
fyrirmynd yngri kvenna?
„Þetta er hluti af því sem maður verður að
vera meðvitaður um þegar kona er valin til
forystu í flokki sem er jafn rótgróinn og
Sjálfstæðisflokkurinn. Það er ákveðin
ábyrgð fólgin í því að vera eina konan í for-
ystunni.
Ég er það, já, maður reynir að senda út
ákveðin skilaboð.“
-Sjálfstæðiskonur eru ansi sér á parti í
jafnréttismálum?
„Við erum ekki alltaf sammála öðrum
konum um þessi mál, ég er til dæmis algjör-
lega mótfallin kynjakvótum.
Mér hefur leiðst hvernig vinstri konur
hafa nálgast okkar aðferðafræði. Við höfum
til dæmis allan tímann sagt að kynin væru
samherjar í því að ná fram jafnrétti. Hér á
árum áður var karlmaðurinn alltaf álitinn
vera ógnun; vondi aðilinn og gerandinn í mis-
beitingunni. Við sögðum nei við þessu og
töldum og teljum að ábyrgðin sé allra í sam-
félaginu.
Ég nefni líka launaleyndina. Ríkisstjórnin
tók hana inn í jafnréttisfrumvarpið og ég hef
alltaf lagt ríka áherslu á að einstaklingsfrelsi
verði að virða. Ef konur og karlar vilja bera
laun sín saman, þá eiga þau að fá að velja um
það.
En já, sjálfstæðiskonur hafa lagt áherslu á
aðra hluti, til dæmis feðraorlofið, það kom
að hluta til frá okkur, með Friðrik Sophus-
son, þáverandi varaformann, í broddi fylk-
ingar. En það er áherslumunur innan flokks-
ins eins og innan annarra flokka um hvernig
eigi að nálgast þessi mál.“
-Nýlega hélt sjálfstæðiskona því fram í
sjónvarpinu að enginn launamunur sé milli
kynja?
„Já, það eru nú mjög fáir sem halda því
fram,“ segir Þorgerður og hlær.
„Þetta er náttúrulega algjör della að
horfast ekki í augu við að það er ákveðinn
launamunur. En það er hægt að vinna bug á
honum eins og Akureyrarbær gerir núna
með sjálfstæðiskonu í broddi fylkingar og
Kristján Þór [Júlíusson, fyrrverandi bæjar-
stjóra] þar á undan. Þar var farið markvisst
í að vinna á kynbundnum launamun og það
er hægt með aðferðum sjálfstæðismanna.
Auðvitað eru alltaf bábiljur innan hvers
flokks en ég hef aldrei tekið undir með þeim
sem segja að það sé ekki launamunur. Hann
er ljótur löstur á efnahagslífi okkar Íslend-
inga.“
-Saknar þú fleiri kvenna í ráðherraliði
sjálfstæðisflokks?
„Já, ég fann mikið fyrir því þegar Sigríður
Anna fór út úr stjórn. Ég er ein með strákun-
um og við hittumst sjálfstæðisráðherrarnir
reglulega og það er áberandi öðruvísi nálgun
eftir að ég varð eina konan. Það er önnur
aðferðafræði og önnur sjónarmið sem koma
fram þegar fleiri konur koma saman.“
-Er þá ekki gott að hafa allar Samfylkingar-
konurnar þarna?
„Við vorum nú fjórar líka við ríkisstjórn-
arborðið um tíma þegar við vorum með
Framsókn. Þetta eru náttúrulega vaskar
konur sem eru að hálfu Samfylkingar, en ég
hefði kosið það alveg hreint út sagt að við
værum fleiri konur í ríkisstjórninni.“
-Það virðist miklu meira fjör í ríkisstjórnar-
samstarfinu en var með Framsókn?
„Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks stuðlaði að ótrúlegum framför-
um og mörg málefni sem þeir flokkar fóru í
sem kannski ekki allir aðrir hefðu treyst sér
til að fara í. Við fórum bæði í gegnum ólgu-
sjó og lygnan. Stundum fengum við fólkið
með okkur og stundum ekki.
En ég viðurkenni alveg að það er meira líf
í þessari ríkisstjórn. Menn hafa einbeittan
ásetning til að láta þetta ganga og mér líður
vel með Samfylkingunni í ríkisstjórn.
Ingibjörg er traustsins verð og það er gott að
vinna með henni. Það er auðvitað erfitt fyrir
marga sjálfstæðismenn að kyngja því; þetta
var höfuðandstæðingur okkar í mörg ár. En
göngulag okkar er að verða taktvissara og
samhæfðara með hverju skrefi.
Við vitum alveg að það eru ákveðnir hlutir,
eins og Evrópumálin, þar sem við göngum
ekki í takt, en það er líka alveg uppi á borð-
inu! Það sem meira er er að þau Geir vinna
vel saman og orð þeirra standa. Sama þótt það
séu menn úti í samfélaginu sem vilja gera allt
til að draga þessa ríkisstjórn niður. Við verð-
um bara að standast það báðir þingflokkarnir.
Sú atlaga mun halda áfram og verða allt kjör-
tímabilið. Það liggur nokkuð ljóst fyrir,“ segir
Þorgerður en vill ekki tjá sig frekar um hverj-
ir standi þar að baki.
Menntamál í forgang
Þorgerður segir til marks um ferskan andblæ
nýrrar ríkisstjórnar hversu opinskáar og lif-
andi umræður skapist á fundum. Hlutirnir
séu út ræddir.
„Við höfum til dæmis rætt menntamálin
meira á þessum skamma tíma en á öllu síð-
asta kjörtímabili! Ég finn að það er auðveld-
ara að tala fyrir mínum málaflokki heldur en
oft áður. Til að gæta allrar sanngirni verð ég
samt að segja að það varð veruleg breyting á
þessum umræðum í síðustu stjórn þegar Jón
Sigurðsson kom inn. Hann er mikill mennta-
og sómamaður, hann Jón. En að öðru leyti var
enginn áhugi. Samfylkingin er áhugasöm um
mennta- og menningarmál.“
-Enginn ágreiningur um þau?
„Nei, það er enginn ágreiningur og mér
fannst ánægjulegt að finna það að Samfylk-
ingin lagði áherslu á að þessi mál kæmu fram.
Að þau fengju umræðu. Ég fékk mjög góðar
ábendingar og við höfum unnið þetta saman.
Þessi ríkisstjórn hefur forgangsraðað í þágu
menntunar. Og hún gerði það strax á sínu
fyrsta hálfa starfsári.“
Biður bænirnar sínar með börnunum
Þorgerður hefur mátt þola mikla gagnrýni
eftir að hún ákvað að taka mið af alþjóðlegum
mannréttindasáttmálum. Hún breytti um
orðalag í lögum, sem sögðu áður að siðgæði í
skólum ætti að vera kristilegt.
-Sumir segja að nú sé vá fyrir dyrum og þú
hafir vegið að kristninni. Er þetta ekki bara
bull og vitleysa?
„Jú, þetta er bara della. Þetta er pólitískur
popúlismi og ótrúlegt að eina athugasemdin
sem framsóknarmenn gera við eitt mikil-
vægasta frumvarp kjörtímabilsins er út af
þessu kristilega siðgæði sem er nákvæm-
lega ekkert að breytast að inntaki! Við erum
að nútímavæða lögin. Það er ekki þannig að
aðilar að mannréttindasáttmála Evrópu geti
bara valið úr honum eins og úr konfektkassa.
Við erum lýðræðisþjóð og við verðum að una
því. Því er alveg óviðunandi að fá þann góða
mann Guðna Ágústsson og hina popúlistana
sem koma mjálmandi á eftir honum og segja
að ég sé með þessu að klippa á tengingu
íslenskrar menningar og skólakerfis við
kristnina. Það er fásinna að tala svona! Það
dettur engum þetta í hug nema framsóknar-
mönnum.
Mér finnst það synd að eina framlag Fram-
sóknarflokksins í þessa umræðu sé að ýja að
því að verið sé að slíta þessi tengsl. Það er
ekki verið að slíta þau, við viljum bara hafa
þau alveg á hreinu. Ef einhverjir hafa sáð
tortryggnisfræjum út í samfélagið um sam-
skipti kirkju og skóla, þá eru það akkúrat
þessir menn.“
Ráðherra minnist á Kristinhald undir Jökli
og bækur Halldórs Laxness. Hvernig eigi
fólk að geta skilið þær til fullnustu, kunni
það ekki skil á grunnatriðum kristinnar
sögu? Að ekki sé minnst á aðrar heimsbók-
menntir og menningu. Hún segir samskipti
skóla og kirkju hafa verið góð í gegnum tíð-
ina. En það var kvartað undan fermingar-
fræðslunni. Skólastjórnendur settu hana inn
í skóladagatalið þar sem átti að vera kennsla.
Þeir gerðu ráð fyrir að allir nemendur vildu
láta ferma sig í Þjóðkirkju.
„Og það á ekki að gera. Hins vegar er ekk-
ert mál að foreldrar biðji um leyfi til að börn-
in fari í þessa fræðslu. En það verður ekki of
oft sagt að skóli er menntastofnun, ekki trú-
boðsstofnun. Við sinnum fræðslu, en kirkjan
sinnir trúboði.“
-Tekur þú trú þína alvarlega?
„Kannski ekki nægilega alvarlega,“ segir
Þorgerður og skellir upp úr. „En ég er kristin
og er með mína Maríumynd hér og geng
mikið með krossa og fer með bænirnar með
börnunum á kvöldin og svona.“
-Þú tilheyrir svokölluðum sértrúarsöfnuði,
hefur það flækt þessi mál fyrir þér? Hefurðu
verið sökuð um að vera vond við Þjóðkirkj-
una af því þú ert kaþólikki?
„Ég vil nú ekki kalla kaþólsku kirkjuna
sértrúarsöfnuð. Hún er stærsti kristni söfn-
uður í heimi, þótt hún sé kannski lítil á
Íslandi. Það gleymist stundum að Þjóðkirkj-
an hefur ekki verið til staðar í öll þessi þús-
und ár kristni á Íslandi. Kaþólska kirkjan
var hérna fyrstu 550 árin af þeim!
En jú, það var sagt á sínum tíma að ég
mætti aldrei verða dóms- og kirkjumálaráð-
herra. Það gæti Þjóðkirkjan ekki liðið. En ég
hef bara aldrei fundið votta fyrir þessu.
Samskipti mín við Þjóðkirkjuna hafa alltaf
verið prýðileg og mér finnst gott að leita til
herra Karls [Sigurbjörnssonar biskups]. Við
höfum átt mjög góð samskipti. Kaþólskan
kemur þessu ekki við. Ég er kristin kona og
við Karl trúum á sama guð og höfum sömu
gildi.“
Lagabreytingin um siðgæði í skólastarfi
var Þorgerði erfið. „Og ég velti því mikið
fyrir mér. Af því að ég er kaþólsk og þetta
trúuð og kem úr Sjálfstæðisflokknum, sem
hefur passað upp á hin kristnu gildi og mun
gera það áfram, þá hefði verið auðveldast
fyrir mig að leggja til að halda þessu
óbreyttu. Við hefðum getað látið bara reyna
á það og sjá svo til. Sumir tala svona, en ég
gat það ekki.“
Hún hikar í hálfa sekúndu.
„Ég er ekki í pólitík upp á punt, eins og
margir halda um konur sem komast til valda
í Sjálfstæðisflokknum. Við erum tiltölulega
ungar konur sem erum sýnilegar í flokknum
og með okkar fjölskyldur og börn. Þetta er
dýrmætur tími sem fer í þetta og við værum
ekki að fórna honum ef við ætluðum bara að
vera upp á punt. Við höfum okkar að segja og
menn utan og innan flokksins verða að átta
sig á því. Við konur leitum í forystuna til að
framkvæma ákveðna hluti og við höfum þor
til að gera það. Við erum ekki þarna bara til
að brosa framan í heiminn. Við erum þarna
til að fylgja eftir hugsjónum okkar og sann-
færingu. Það er ekkert öðruvísi með konur
en karla. Að fara inn í þetta vígi karlmennsk-
unnar í stjórnmálum, þetta vígi sem Sjálf-
stæðisflokkurinn og forysta hans hefur
verið, það er ekki eitthvað sem maður gerir
áreynslulaust. Maður þarf að hafa fyrir hlut-
unum og maður þarf að berjast! Maður er
Ég er ekki í pólitík upp á punt
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir er hæstsetta sjálfstæðiskona landsins og einatt nefnd sem næsti formaður flokksins. Hún
viðurkennir fyrir Klemensi Ólafi Þrastarsyni að stundum sé erfitt að vera kona í forystu flokksins og hún geri það ekki að gamni
sínu. Þorgerður sakar framsóknarmenn um lýðskrum sem skaði skóla og kirkju.
EKKI UPP Á PUNT „Við höfum okkar að segja og menn utan og innan flokksins verða að átta sig á því. Við konur leitum í forystuna til að framkvæma ákveðna hluti
og við höfum þor til að gera það. Við erum ekki þarna bara til að brosa framan í heiminn.“ FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Sama þótt það séu menn úti í samfélaginu
sem vilja gera allt til að draga þessa ríkis-
stjórn niður. Við verðum bara að standast
það báðir þingflokkarnir.
FRAMHALD Á NÆSTU OPNU