Fréttablaðið - 22.12.2007, Síða 84

Fréttablaðið - 22.12.2007, Síða 84
52 22. desember 2007 LAUGARDAGUR Í þúsundir ára hefur mað- urinn tilbeðið sólina. Hún færir birtu og yl og frá upphafi skildi mannskepn- an að án gjafa sólarinnar væri ekkert líf mögulegt. Dýrkun hennar var því næsta eðli- leg í umkomuleysi mannskepn- unnar frá örófi. Stjörnurnar voru á sama hátt eins og geistlegur leiðar vísir framtíðarinnar. Forn menningarsamfélög gerðu meira en að líta til himins með óttablandinni virðingu. Menn per- sónugerðu trú sína og spunnu upp flóknar sögur um tengsl þeirra á milli á ferð þeirra um himingeim- inn. Stjörnumerkin urðu til sem persónugervingur þess sem verða vildi og sólin var þar guðdómleg í hásæti. Hún var skapari alls lífs; hún var ljós heimsins og frelsari mannkyns. Hún var guð. Stjörnu- merkin voru áfangastaðir þessa frelsara og voru táknaðir með dýrahringnum og sérkennum árs- tíðanna. Vatnsberinn táknaði til dæmis vorregnið og vakti vonir um komandi uppskeru. Sólguðinn Jesús Kristur Því er haldið fram að sóldýrkun mannskepnunnar lifi enn góðu lífi. Í raun sé kristin trú aðeins byggð á sóldýrkun og sólguðinn okkar sé Jesús. Sagan um fæðingu Jesú sé ekki byggð á sagnfræðilegum staðreyndum. Sama megi segja um líf hans, boðskap og krafta- verk og að nánast allar þær sögur sem sagðar eru í guðspjöllum Biblíunnar séu byggðar á eldri sögum um sólguði og frelsara sem komu til jarðar til að færa mann- fólkinu eilíft líf. Sannast sagna geta sagnfræðingar samtíma hans einskis um líf hans og starf. Það má kalla undarlegt þegar umfang lífsstarfs Jesú er haft í huga. Draga mætti þá ályktun að þeir sem höfðu atvinnu af því að skrá niður atburði líðandi stundar tækju eftir þessum unga manni, sem fór svo mikinn. Röksemdafærslan felst í því að rekja hvað kristin trú á sammerkt með trúarbrögðum fornra menn- ingarsamfélaga. Efasemdirnar eru ekki nýjar af nálinni en hafa fengið endurnýjun lífgjafa í heim- ildarmyndinni Zeitgeist sem fer mikinn í netheimum þar sem millj- ónir manna hafa kynnt sér boð- skapinn. Líkingarnar eru stuðandi og kenningin á sér marga fylgj- endur. Aðrir, þeir trúuðu, smella í góm og tala um niðurrif trúvill- inga sem beina spjótum sínum að því allra heilagasta; kjarna krist- innar trúar. Zeitgeist Sögur fornra menningar samfélaga um frelsis- og sólguði eru margar sláandi líkar og augljóslega byggðar á undrum náttúrunnar, gangi sólarinnar og árstíðunum. Ár hvert deyr náttúran og leggst í dvala en þó aðeins í stutta stund í einu. Það er eðlilegt að þessi undur- samlega hringrás náttúrunnar gefi dauðlegum von um að hið sama eigi við líf manna og dýra. Flestir eiga þessir frelsarar sameiginlegt að móðir þeirra var hrein mey, þeir fæddust á afvikn- um og fátæklegum stað, þeir voru synir guðs, voru handteknir og dæmdir til dauða, voru kallaðir lambið og ljós heimsins og þeir voru sagðir hafa dáið fyrir syndir Sóldýrkendur nútímans Jólin voru að fornu hátíð til að fagna endurfæðingu sólarinnar. Trúin á guðlegt vald hennar er ævaforn enda er hún lífgjafi jarðarinnar. Maðurinn persónugerði sólina og því er haldið fram að frelsarinn Jesús Kristur sé arfur þeirrar trúar. En eru kenningar um slíkt aðeins niðurrif trúvillinga; rökleysa sem beint er að kjarna kristinnar trúar? Eða er sannleikskorn að finna, spyr Svavar Hávarðsson. SÓL- OG FRELSISGUÐIR FYRIR KRISTSBURÐ HELGIMYND AF FRELSARANUM Helgimynd frá sjöttu öld af Jesú Kristi í klaustursafni heilagrar Katrínar á Sínaífjalli í Egyptalandi. Fæddur 25. desember. Eingetinn og fæddur af hreinni mey. Móðurinni birtist engill sem boðaði fæðingu sonarins. Englakór söng honum til dýrðar við fæðingu. Stjarna í austri boðaði fæðingarstað hans. Þrír konungar leituðu hans og fundu nýfæddan. Um þrítugt var hann skírður af Anup skírara. Við skírnina breyttist nafn hans í Horus karast. Það er skrifað HR KRST sem þýðir hinn smurði. Hann hafði tólf lærisveina. Hann ferðaðist um og gerði krafta- verk. ■ Læknaði sjúka. ■ Gekk á vatni. Hann var nefndur: ■ Ljós heimsins ■ Lamb guðs ■ Sannleikurinn ■ Guðs einkasonur ■ Góði hirðirinn Hann var svikinn af einum af læri- sveina sinna Hann var krossfestur. Reis upp á þriðja degi. OSIRIS - ISIS Egypski guðinn Osiris var fyrst dýrk- aður líklegast í kringum 3000 fyrir Krist. Osiris var, eins og hinn kristni guð, hluti af heilagri þrenningu. Þrenningin samanstóð af hinum himneska guði, hinum jarðneska guði (konungi Egypta) og fálka. Til samanburðar er hinn þríeini guð kristninnar Guð, Jesús (sonurinn) og hinn heilagi andi (oft táknaður í formi dúfu). Hórus var sonur Osiris á jörðu sem Osiris hafði eignast með Isis. HÓRUS - SÓLGUÐ EGYPTA OSIRIS Egyptaland frá 3000 f.Kr. 2500 1 f.Kr. ALCESTIS Pherae frá 600 f.Kr. 2000 1500 BEL Babílónía frá 1200 f.Kr. ATTIS Phrygia frá 1170 f.Kr. THEMMUZ Sýrland frá 1160 f.Kr. DIONYSUS Grikkland frá 1100 f.Kr. KRISNA Indland frá 1000 f.Kr. HESUS Evrópa frá 834 f.Kr. INDRA Tíbet frá 725 f.Kr. BALI Asía frá 725 f.Kr. IAO Nepal frá 622 f.Kr. QUEXALCOTE Mexico frá 587 f.Kr. PROMETHEUS Grikkland frá 550 f.Kr. MÍTRA Persía frá 400 f.Kr. QUIRINUS Róm frá 506 f.Kr. WITTOBA Travancore frá 552 f.Kr. Sirius (Betlehem- stjarnan) Konungarnir þrír (Óríonsbeltið) Sólin (ljós heimsins) Afstaða stjarnanna á aðfangadag jóla 24. desember: Sólin, Síríus og stjörnurnar þrjár sem í beinni röð mynda belti Óríons. Þetta eru stjörnurnar Alnítak, Alnílam og Mintaka og hafa oft verið nefndar fjósakonurnar þrjár á íslensku. Þær hafa um aldir verið kallaðar konungarnir þrír. Stjörnurnar, í beinni línu við Síríus, benda í átt að sólarupprás á jóladag – fæðingu ljóssins eða fæðingu sólarinnar. Goðsögnin um vitring- ana þrjá, eða konungana þrjá, er talin komin frá þessari uppröðun stjarnanna. KONUNGARNIR ÞRÍR - VITRINGARNIR ÞRÍR Er eitt af elstu táknum mannkyns- sögunnar. Krossinn táknar sólina og för hennar innan stjörnu- merkjanna tólf á einu ári. Hún táknar mánuðina tólf og árstíðirnar fjórar. Í tákninu má sjá sólstöður og jafndægur. Krossinn var annað og meira að mati Zeitgeist-manna en bara verkfæri fornmanna til að fylgjast með ferðum sólarinnar. Krossinn var heiðið trúartákn sem kristnir menn gerðu að sínu. Þess vegna hafi listaverk frá fyrstu árum kristninnar ávallt sýnt höfuð Krists á krossi. Ásjóna Jesú er sólin sjálf, ljós heimsins eða endurborinn frelsari sem sýnir sig á hverjum morgni. Geislum sólarinnar stafar af höfði hans. Þaðan er þyrnikórónan komin yfirfærð í stað geisla sólarinnar. DÝRAHRINGURINN - KROSS HEIÐNINNAR Framhald á síðu 54
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.