Fréttablaðið - 30.03.2008, Qupperneq 68

40 FERÐALÖG
Þegar við lítum aftur fyrir okkur út
um gluggann á rútunni sem ekur
okkur áleiðis eftir gjöfulustu vín-
ekrum Chile umhverfis höfuðborg-
ina Santiago þá öndum við léttar –
og það bókstaflega. Héðan úr
hæðunum ofan við Santiago blasir
við okkur þykk, fölgul mengunar-
slikja milljónaborgarinnar. Við
höldum á vit sjávarloftsins, eftir
sjötíu mínútna rútuferð komum við
til hafnarborgarinnar Valparaíso.
Um Chile er sagt að þangað komi
ferðafólk til að njóta undurfagurrar
náttúru en menningar- og
borgarlífið sé aftur á móti fremur
lítt eftirsóknarvert. Valparaíso er
undantekningin á þeirri reglu.
Borgin er ekki aðeins algjörlega
einstæð meðal borga í Chile, hún er
einstæð í sínum heimshluta og
jafnvel um heim allan. Svo sérstæð
þykir hún raunar að borgin er á
alheimsminjaskrá UNESCO en á
þann lista komast, eins og kunnugt
er, einungis fágætustu gersemar
verald arinnar.
Í Valparaíso er augað mikilvæg-
asta skynfærið. Þegar ferð er und-
irbúin þangað dugar mjög takmark-
að að leggjast yfir langa texta um
borgina. Maður verður nefnilega
að leita uppi stórar og litríkar
myndir til þess að átta sig á því
hvað maður á í vændum. Þegar
rútan frá Santiago, með okkur inn-
anborðs, nálgast borgarmörkin fer
maður strax að verða var við það í
bröttum hlíðum og á klettasyllum
báðum megin við veginn hvert
maður er kominn. Þar læsa nefni-
lega litrík timburhús klónum í ystu
nafir og mynda í sameiningu yndis-
lega kaótíska litadýrð.
Eftir þann forleik er síðan komið
að aðalréttinum sjálfum þegar inn í
borgina er komið. Við manni blasir
nokkuð alveg einstakt. Borg sem
byggð er á miklum misfellum,
örlitlum kraga af undirlendi í kring-
um hafnarkantinn sem rétt dugir
til að rúma miðborgarysinn en
síðan bröttum hæðum fullum af lit-
ríkustu húsaþyrpingu á byggðu
bóli. Hæðirnar gefa til kynna
horfna gullöld, þegar Valparaíso
var nafli alheimsins á seinni hluta
19. aldar sem nauðsynlegur áning-
arstaður á siglingaleiðinni um Mag-
ellan-sundið til og frá Evrópu og
borgum gullæðisins á vesturströnd
Bandaríkjanna.
Valparaíso varð á þessum tíma
að alþjóðlegu samfélagi þar sem
hópar ýmissa evrópskra þjóða,
einkum enskir, þýskir, franskir og
ítalskir, settu sinn sterka svip á
borgarlífið. Velsældin var mikil og
allt var í lukkunnar velstandi allt
þar til Panama-skurðurinn leiddi
skipin um aðra siglingaleið og Val-
paraíso sat eftir með sárt ennið.
Húsin á hæðunum eru minnisvarði
þessa tíma; heilu hæðirnar af reisu-
legum og einstaklega glæsilegum
19. aldar timburhúsum, mörg
klædd bárujárni að íslenskum hætti
og máluð í skærum litum. Litadýrð-
in og sérstaða byggingalandslags-
ins á hæðunum gerir það að verk-
um að ferðalangar finna sig
hreinlega knúna til að beina
myndavélinni að hverju horni,
hverri byggingu og upp og niður
hvern snarbrattan slóðann á fætur
öðrum. Myndatökur á svarthvíta
filmu eiga ekki við á hæðunum í
Valparaíso.
Cerro Concepción er yfirleitt
talin fremst meðal jafningja af
hæðunum og þangað sækir ferða-
fólk helst. Byggingarnar þar eru
glæsilegastar og sérstæðastar, þar
er urmull frábærra veitingastaða
og gististaða og útsýnið þaðan yfir
höfnina og út á Kyrrahafið er engu
líkt.
Hæðirnar sérstæðu eru þó ekki
einar um athyglina í Valparaíso.
Óhætt er að tala um afar nána sam-
keppni við hitt sem aðallega heldur
merkjum borgarinnar á lofti og er
ekki síður merkilegt og einstakt en
hæðirnar regnbogalituðu: Það eru
lyfturnar sem notaðar eru til að
komast af undirlendinu og upp á
þverhníptar hæðirnar. Lyfturnar
eru allar um hundrað ára gamlar
(byggðar á árabilinu 1883-1916) og
hafa að flestöllu leyti haldið sinni
upprunalegu umgjörð. Gott ef
lyftuverðirnir sem hleypa manni
um borð í þessa skröltandi kláfa
liggja ekki líka sterklega undir
grun um að hafa fylgt lyftunum frá
fyrsta degi. Lofthræddum er bent á
að loka augunum og reyna að hugsa
um eitthvað annað en aldur farar-
tækjanna meðan á ferðunum upp
eða niður þverhnípið stendur. Lyft-
urnar eru alls fimmtán talsins,
dreifast á brattar hæðir bæjarins
og eru enn virkur hlekkur í sam-
göngum borgarbúa.
Niðri á láglendinu er höfnin eðli-
lega aðalaðdráttarafl gömlu hafn-
arborgarinnar. Lengra úti með
strandlínunni breytist höfnin hins
vegar í sandströnd. Þar tekur við
Viña del Mar, bær sem er samvax-
inn Valparaíso, en er þó eins ólíkur
hinum síðarnefnda og hugsast
getur. Meðan Valparaíso byggir
hróður sinn á glæstri sögu og
blómstrandi menningarlífi er Viña
del Mar hreinræktaður strandbær
með tilheyrandi ósmekklegum hót-
elblokkum, vondum skyndimat og
sölustöndum þar sem strandtennis-
spaðar og sólhattar með áletrun
staðarins eru falboðnir jöfnum
höndum.
En ekkert af því skiptir máli
enda fólk ekki komið til Viña del
Mar til þess að dást að húsagerð
eða menningararfi. Þangað er fólk
komið til að flatmaga á ströndinni
og einskis annars. Það er líka eitt-
hvað alveg dásamlegt við það að
taka frá smástund þar og spóka sig
á sundfötunum, sérstaklega í ljósi
þess að sumar ríkir í Chile frá nóv-
ember og fram í mars. Þeir Íslend-
ingar sem skoppa þá fáklæddir um
ströndina á Viña del Mar eru því
nokkuð líklegir til þess að kalla
yfir sig öfund landa sinna á
meðan.
Flestir kveðja því Valparaíso og
nánasta umhverfi með söknuði
þegar síðustu húsin á klettasyllun-
um eru að baki á rútuferðinni áleið-
is aftur í fölgulu mengunarslikjuna
í höfuðstaðnum.
HÆÐIRNAR Í VALPARAÍSO
Sigurður Ólafsson kannar hafnarborgin Valparaíso sem er falinn gimsteinn í Chile.
VALPARAÍSO OG NÁGRENNI
Verðlag í Valparaíso, og í Chile yfirleitt, er mjög hagstætt fyrir íslenska
ferðamenn. Auðvelt er að finna gistingu fyrir brotabrot af því sem geng-
ur og gerist á viðlíka stöðum í Evrópu. Þjónustulund er afar ríkur þáttur
í fari Chile-manna.
Í borginni er fjöldi góðra veitingastaða þar sem mikið er lagt upp úr
metnaðarfullri og nútímalegri eldamennsku. Gæði hráefnis eru yfirleitt
mjög mikil í Chile. Hér eru tveir nefndir af handahófi.
Pasta y Vino á Cerro Concepción-hæðinni er pastastaður í hæsta
klassa. Réttirnir sem þar eru fram bornir eru frumlegir og einkar ljúf-
fengir. Smekklegt yfirbragð staðarins er allt samkvæmt nýjustu tísku og
þjónustan er til mikillar fyrirmyndar.
Franski staðurinn Le Filou de Montpellier er einnig á Cerro Concep-
ción-hæðinni. Hann er dæmi um þá alþjóðlegu strauma sem leika
um Valparaíso. Matseðillinn er breytilegur frá einu kvöldi til annars
og að sjálfsögðu eru franskir réttir í hávegum hafðir. Andrúmsloftið er
skemmtilega óreiðukennt, eins og sönnum Frökkum sæmir.
Engar lestir ganga frá höfuðborginni Santiago til Valparaíso en rútur
fara hins vegar reglulega á milli staðanna. Rútuferðin tekur um það
bil 70 mínútur. Mjög góðar neðanjarðarlestarsamgöngur eru á milli
Valparaíso og strandbæjarins Viña del Mar og tekur ferðin þar á milli
einungis 5-10 mínútur.
12