Fréttablaðið - 12.09.2008, Blaðsíða 22

22 12. september 2008 FÖSTUDAGUR
UMRÆÐAN
Viðar Guðjohnsen
Kristinn H. Gunnarsson, þing-maður Frjálslynda flokksins,
hefur enn einu sinni valið þann kost
að koma í bakið á samflokksmönn-
um sínum en um langan tíma hefur
Kristinn unnið bæði gegn mér og
forystu flokks-
ins undir því
yfirskini að hann
sé ósammála
stefnu flokksins
í málefnum inn-
flytjenda.
Í Fréttablaði
dagsins kemur
fram að Kristinn
hafi á vefsíðu
sinni enn einu
sinni reynt að draga úr málflutn-
ingi bæði formanns og varafor-
manns flokksins með skrifum
sínum og virðist sem Kristinn H.
Gunnarsson reyni sitt besta að
draga úr þeim grundvallarbaráttu-
málum sem Frjálslyndi flokkurinn
boðaði í kosningabaráttunni.
Þykir mér það afar miður og er
ég í raun undrandi að eftir allan
þann mótbyr sem Kristinn fékk við
síðustu tilraun sína til uppreisnar
að hann hafi enn og aftur ákveðið
opinberlega að dylgja um vönduð
vinnubrögð flokksbræðra sinna.
Það stefnuleysi, magnleysi og sú
ósamheldni innan flokksins sem
Kristinn H. Gunnarsson elur af sér
er ólíðandi og hvet ég þingflokks-
formanninn til þess að laga vinnu-
brögð sín ella segja af sér sem for-
maður þingflokks Frjálslynda
flokksins.
Höfundur er formaður ungra
frjálslyndra.
UMRÆÐAN
Björgvin G. Sigurðsson skrifar
um neytendamál
Í vikunni hófst fundaferð við-skiptaráðuneytisins um neyt-
endamál. Við höldum opna fundi
hringinn í kringum landið í tveim-
ur lotum; nú í september og aftur
síðar í vetur. Markmiðið er tví-
þætt; að kynna stefnumörkun
okkar og kalla eftir viðhorfum
fólksins í landinu. Hvað brennur á
hverjum og einum og hvernig má
sem best bæta stöðu almennings í
landinu.
Stórt skref í stefnumótuninni
var stigið fyrr á árinu með úttekt
þriggja stofnana Háskóla Íslands
um stöðu neytendamála á Íslandi.
Þar kemur margt afar gagnlegt
fram enda í fyrsta sinn sem úttekt
fer fram á stöðu neytendamála
hér.
Þá hefur fjöldi neytendamála
verið færður í búning frumvarpa í
ráðuneytinu og urðu mörg hver að
lögum í vor. Þar ber hæst endur-
skoðun samkeppnislaga, inn-
heimtulög, ný lög um neytendalán,
lög um greiðsluaðlögun og frum-
varp til laga um óréttmæta við-
skiptahætti.
Miklu skiptir í þessu samhengi
að efla stofnanir neytendamála og
Neytendasamtökin, bæði fjár-
hagslega og lagalega. Slíkar tillög-
ur liggja nú fyrir í skýrslu Laga-
stofnunar HÍ og síðar í inngangi
mínum kynni ég í hvaða farveg
þær breytingar fara.
Réttarstaða og greiðsluerfiðleikar
Markmið heildarstefnumótunar
viðskiptaráðuneytisins er að skapa
réttindum og hagsmunum neyt-
enda verðugri sess í samfélaginu.
Ennfremur að vinna gegn háu
verðlagi á Íslandi, auðvelda
almenningi að takast á við breytta
heimilis- og verslunar-
hætti, styrkja og auka vit-
und neytenda um rétt
sinn, innleiða í auknum
mæli upplýsingatækni í
þágu neytenda og styðja
þá til að taka virkari þátt
til að sinna hagsmunum
sínum á markaði.
Nú þrengir að hjá mörg-
um sem skuldsettir eru.
Fólk sem lendir í efna-
hagsáföllum þarf að fá rýmri
möguleika til að koma undir sig
fótunum á ný og við þurfum að
gera allt sem hægt er til að bæta
stöðu skuldara og koma í veg fyrir
að fólk verði gjaldþrota.
Lengi hefur tíðkast hér á landi
að þeir sem hafa misst fótanna
fjárhagslega, til dæmis vegna
slysa eða veikinda, hafa þurft að
vera í eins konar skuldafangelsi
árum og jafnvel áratugum saman.
Gild rök má færa fyrir því að ein-
staklingar muni skila miklu meiru
og fyrr til samfélagsins fái þeir
aðstoð við að semja um raunhæfar
greiðslur eða niðurfellingu skulda
eftir aðstæðum. Því er brýnt að
lögfesta ákvæði um greiðslu-
aðlögun og bindum við vonir við
að slík löggjöf myndi hafa það í
för með sér að gjaldþrotum ein-
staklinga fækki verulega. Forsætis-
ráðherra hefur kynnt það að slíkt
mál muni koma fram og er nú
unnið að því í viðskipta- og dóms-
málaráðuneytum.
Seðilgjöld og yfirdráttarkostnaður
Í byrjun árs kynnti ég niðurstöðu
starfshóps sem ég hafði áður
skipað um gjaldtöku fjármála-
stofnana. Niðurstaða hópsins var
merkileg um margt og hefur
afgerandi áhrif á stöðu stórra
mála á borð við seðilsgjaldtöku og
yfirdráttarkostnað. Samkvæmt
niðurstöðunni er innheimta seðil-
gjalda óheimil nema með sérstöku
samkomulagi við neytand-
ann. Í framhaldinu gaf ég
út tilmæli um það sem
fylgt er eftir með úttekt-
um á innheimtu seðil-
gjalda, takmarkanir verða
settar á álagningu upp-
greiðslugjalda og yfir-
dráttarkostnaður verður
óheimill nema um hann
hafi verið samið og að
hann endurspegli upphæð
og sé hóflegur. Að þau séu ekki
samræmd og óháð yfirdreginni
upphæð.
Niðurstaða hópsins er afdráttar-
laust sú að bankar og sparisjóðir
megi ekki á grundvelli laga heim-
ila fyrirtækjum eða öðrum kröfu-
höfum að bæta fylgikröfum við
aðalkröfu gagnvart neytendum. Þá
lagði starfshópurinn til að lögfest-
ar yrðu reglur í lög um neytenda-
lán um uppgreiðslugjald og að þar
yrði kveðið á um að gjaldtakan
skyldi eiga sér stoð í samningi og
að lánveitandi gæti ekki krafist
uppgreiðslugjalds ef ástæða upp-
greiðslu væri gjaldfelling af hans
hálfu. Það frumvarp hefur þegar
verið lagt fram og er nú í viðskipta-
nefnd Alþingis til meðferðar.
Hvað uppgreiðslugjaldið varðar
hefur nú verið lögfest á grundvelli
niðurstaðna hópsins að óheimilt
verði að krefjast greiðslu upp-
greiðslugjalds af eftirstöðvum
láns í íslenskum krónum með
breytilegum vöxtum sem greitt er
upp fyrir þann tíma sem umsam-
inn er, ef upphaflegur höfuðstóll
lánsins er að jafnvirði 50 milljónir
króna eða minna. Í þeim tilvikum
sem heimilt er að semja um upp-
greiðslugjald má fjárhæð gjalds-
ins að hámarki vera það tjón sem
lánveitandi verður fyrir vegna
uppgreiðslunnar. Ef kveðið er á
um heimild til endurskoðunar
vaxta í lánssamningi með föstum
vöxtum skal miða útreikning upp-
greiðslugjalds við tímann fram að
næsta endurskoðunardegi vaxta.
Eftir þessari tillögu var farið og
er að finna í lagafrumvarpi um
neytendalán.
Í skýrslu nefndarinnar kemur
fram að óheimilt er að innheimta
svokallaðan FIT-kostnað (kostnað
vegna óheimils yfirdráttar) nema
gjaldtaka eigi sér skýra stoð í
samningi. Í framhaldinu var fest í
lög að slíkur kostnaður skyldi vera
hóflegur og endurspegla kostnað
vegna yfirdráttarins.
Neytendavakning
Það er bæði von mín og vissa að
það starf sem við höfum sett af
stað í viðskiptaráðuneytinu muni
skila sér í vakningu á meðal
almennra neytenda. Öflugri og
sanngjarnari löggjöf verði á sviði
neytendaréttar og ekki síst því að
viðskiptaráðuneytið verði fram-
vegis og til framtíðar öflugt ráðu-
neyti neytendamála.
Því er einkar ánægjulegt að
kynna afrakstur vinnu undanfar-
inna mánaða í formi skýrslnanna
þriggja og fara nú um landið og
kynna stefnuna og hlusta á raddir
fólksins um þessi mál. Hvet ég
landsmenn til að mæta á fundina
og láta í sér heyra.
Höfundur er viðskiptaráðherra.
Stórt skref í stefnumótuninni
var stigið fyrr á árinu með út-
tekt þriggja stofnana Háskóla
Íslands um stöðu neytenda-
mála á Íslandi. Þar kemur
margt afar gagnlegt fram enda
í fyrsta sinn sem úttekt fer
fram á stöðu neytendamála
hér.
BJÖRGVIN G.
SIGURÐSSON
Nýir tímar í neytendamálum
VIÐAR
GUÐJOHNSEN
Dylgjur
þingmanns
HugurAx / Guðríðarstíg 2-4 / 113 Reykjavík / hugurax@hugurax.is / Sími 545 1000
Microsoft Dynamics AX 2009
Við frumsýnum
Hilton Hótel Nordica, þriðjudaginn 16. september
Skráðu þig núna
www.hugurax.is