Fréttablaðið - 11.11.2008, Blaðsíða 29

ÞRIÐJUDAGUR 11. nóvember 2008 17
timamot@frettabladid.is
MATTHÍAS JOCHUMSSON SKÁLD
FÆDDIST ÞENNAN DAG ÁRIÐ 1835.
„Lífið hefur föst tök á mönn-
um svo lengi sem sólin brosir
á himninum og einhver vonar-
skíma lifir í hjartanu.“
Matthías Jochumsson samdi mörg
ritverk og kvæði. Meðal verka
hans er leikritið Skugga-Sveinn og
kvæðið Lofsöngur sem varð síðar
textinn við þjóðsöng Íslands.
Í fyrri heimsstyrjöld-
inni sammæltust banda-
menn um að Pólland
yrði sjálfstætt ríki á ný.
Þá hafði Pólland ekki
verið sjálfstætt í meira
en 100 ár. Þegar fyrri
heimsstyrjöldinni lauk,
11. nóvember fyrir 90
árum, varð Pólland sjálf-
stætt sama dag. 11. nóv-
ember er því fullveldis-
dagur Pólverja.
Pólland var stór-
veldi um 1600 og eitt víðlendasta ríki Evrópu.
Veldi þess fór síðan hnignandi. Því er helst um
að kenna að konungsveldi ríkisins náði aldrei að
verða sterkt heldur höfðu aðalsmenn mikil völd.
Í héraðsþingum þeirra þurfti til dæmis bara einn
aðalsmann sem vildi
rjúfa þing til þess að
það yrði leyst upp. Þeir
voru líka oft á mála hjá
nágrannaríkjum. Pólska
ríkið missti smám
saman lönd til ná-
grannaríkjanna og árið
1795 var Pólland máð út
af landakortinu og því
skipt milli Prússa, Rússa
og Austurríkismanna.
Napóleon stofnaði
pólskt ríki en eftir ósig-
ur hans var ákveðið á Vínarfundinum 1815 að
Pólland yrði undir stjórn Rússa.
Pólverjar undu hag sínum illa og gerðu oft
uppreisn en sjálfstæðir urðu þeir ekki fyrr en fyrri
heimsstyrjöldinni lauk.
ÞETTA GERÐIST: 11. NÓVEMBER 1918
Pólland verður sjálfstætt ríki á ný
Stykkishólmsbær hlaut á laugardag-
inn skipulagsverðlaunin 2008 fyrir
stefnu og framfylgd á deiliskipulagi.
Í deiliskipulaginu, sem nær til gamla
miðbæjarins, er sett fram sú megin-
stefna að styrkja gamla bæjarkjarn-
ann, þétta byggðina og skilgreina bæj-
arrými með það að markmiði að bæta
við það sem fyrir er fremur en að gera
gagngerar breytingar.
Erla Friðriksdóttir, bæjarstjóri
Stykkishólms, segir verðlaunin hafa
mikla þýðingu fyrir bæinn. „Þetta
er mikill heiður og gaman að eftir
því skuli vera tekið hversu vel hefur
verið staðið að skipulagsmálum hér
í bænum. Verðlaunin eru líka mikil
hvatning fyrir okkur til að halda áfram
á sömu braut.“
Húsakönnun Harðar Ágústssonar
frá 1978 var meðal annars höfð að leið-
arljósi við vinnslu skipulagsins en að
gildandi deiliskipulagi unnu Gláma/
Kím og Landslag. Í rökstuðningi dóm-
nefndar segir að skýr áhersla sé lögð
á verndun og varðveislu og að leitað
sé samræmis milli bygginga, gatna
og götumynda. Jafnframt segir að
bæjaryfirvöld í Stykkishólmi hafi með
stefnu sinni og framfylgd sýnt fram-
sýni og skilning á menningarsöguleg-
um og fagurfræðilegum verðmætum á
landsvísu.
„Við höfum verið að þétta húsarað-
ir til að styrkja götumyndir og lagt
meginlínur varðandi form, hlutföll
og efnisval nýbygginga. Þá fórum við
í yfirborðsfrágang eins og að hellu-
leggja miðbæinn sem hefur mikið að
segja. Nú er unnið að frekara deili-
skipulagi meðal annars á hafnarsvæð-
unum og hvetja verðlaunin okkur til
frekari dáða,“ segir Erla.
Skipulagsfræðingafélag Íslands
veitir skipulagsverðlaunin annað
hvert ár og að þessu sinni í samvinnu
við Skipulagsstofnun. Markmið verð-
launanna er að hvetja til umræðu um
skipulagsmál og vekja athygli á því
besta sem er að gerast á sviði skipu-
lags á hverjum tíma.
Auk verðlaunanna voru að þessu
sinni veittar þrjár sérstakar viður-
kenningar. Hjálmar Sveinsson, dag-
skrárgerðarmaður hjá Ríkisútvarpinu
og umsjónarmaður Krossgatna, hlaut
viðurkenningu fyrir þáttinn en í honum
er tekið fyrir efni sem hefur margvís-
lega snertingu við skipulagsmál. Hjör-
leifur Stefánsson arkitekt hlaut einn-
ig viðurkenningu. Hann hefur unnið
ötul lega að greiningu og mótun gam-
allar byggðar. Þá hlaut Myndlistaskól-
inn í Reykjavík viðurkenningu en hann
hefur um árabil boðið upp á listasmiðj-
ur eða listabúðir fyrir börn og unglinga
þar sem nemendur fræðast um hús og
borgir og móta hugmyndir sínar í fjöl-
breyttan efnivið. vera@frettabladid.is
SKIPULAGSVERÐLAUNIN 2008: DEILISKIPULAG STYKKISHÓLMSBÆJAR
Verndun og varðveisla byggðar
VERÐLAUNAHAFAR Erla Jóhannssdóttir, bæjarstjóri Stykkishólms, (önnur frá vinstri) tók við verðlaununum í Ráðhúsi Reykjavíkur á laugardag en
þau Ingibjörg Jóhannsdóttir, Hjálmar Sveinsson og Hjörleifur Stefánsson hlutu viðurkenningar. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
MERKISATBURÐIR
1831 Nat Turner er hengdur í
Virginíuríki í Bandaríkjun-
um fyrir að hafa staðið
fyrir þrælauppreisn.
1928 Iðnskólinn í Hafnarfirði er
stofnaður.
1962 Leikfélag Reykjavíkur
frumsýnir leikritið Hart í
bak eftir Jökul Jakobsson.
Leikritið er sýnt 205 sinn-
um, fyrir fullu húsi.
1965 Hvíti minnihlutinn í Ród-
esíu lýsir einhliða yfir sjálf-
stæði frá Bretlandi.
1975 Angóla fær sjálfstæði frá
Portúgal.
1992 Enska biskupakirkjan leyfir
konum að verða prestar.
2007 Rússneskt olíuskip brotnar
í tvennt í miklum stormi
í Svartahafi og veldur
miklu tjóni.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
sonur, tengdafaðir og afi,
Haraldur Ragnarsson
atvinnurekandi, Auðbrekku 32, Kópavogi,
andaðist á heimili sínu þriðjudaginn 4. nóvember.
Jarðsungið verður frá Bústaðakirkju fimmtudaginn
13. nóvember kl. 13.00. Blóm og kransar vinsam-
legast afþakkaðir. Þeim sem vilja minnast hans er
bent á að leyfa líknar- og vinarfélaginu Bergmál og
Krabbameinsfélaginu að njóta þess.
Perla María Hauksdóttir
Harpa Lind Haraldsdóttir
Berglind Haraldsdóttir
Ragnar Haraldsson
Halla Ósk Haraldsdóttir Róbert Örn Albertsson
Sigrún Elín Haraldsdóttir
Sigrún Einarsdóttir Ragnar Haraldsson
og barnabörn.
Elskuleg eiginkona, móðir, tengdamóðir
og amma,
Kristrún Jóhanna
Pétursdóttir
Austurgötu 23, Keflavík,
andaðist á heimili sínu sunnudaginn 9. nóvember.
Jarðarförin auglýst síðar.
Ingi Hjörleifsson
Hjörleifur Ingason
Þorbjörg Sóley Ingadóttir Nikulás Úlfar Másson
Guðný Lára Ingadóttir Haukur Holm
Eva Björk Úlfarsdóttir Þóra Rún Úlfarsdóttir
Ingi Már Úlfarsson Kristrún Úlfarsdóttir
Starri Holm
Elskulegur eiginmaður minn, faðir, fóstur-
faðir, tengdafaðir, afi og langafi,
Ólafur Helgi Magnússon
Hjöllum 13, Patreksfirði,
lést þriðjudaginn 4. nóvember sl. Jarðarförin fer fram
frá Patreksfjarðarkirkju laugardaginn 15. nóvember kl.
14.00. Blóm og kransar vinsamlegast afþakkaðir. Þeim
sem vilja minnast hans er bent á Krabbameinsfélag
Íslands. Bent er á að laugardaginn 15. nóvember fer
ferjan Baldur frá Stykkishólmi klukkan 9.30 og frá
Brjánslæk sama dag klukkan 18.00.
Bára M. Pálsdóttir
Sigurrós H. Ólafsdóttir Bjarki Pálsson
Þórdís S. Ólafsdóttir Ralf Sommer
Ólafur K. Ólafsson
Ingunn Ó. Ólafsdóttir Ulrik Overgaard
Kári Ólafsson Halldóra Þorsteinsdóttir
Auður A. Ólafsdóttir
Davíð P. Bredesen Gerður B. Sveinsdóttir
Gunnar S. Eggertsson Lilja Sigurðardóttir
afabörn og langafabörn.
Ástkær faðir okkar, afi og langafi,
Guðmundur Þengilsson
Furugerði 1, Reykjavík,
sem lést fimmtudaginn 6. nóvember á bráðamóttöku
Landspítalans, verður jarðsunginn frá Grafarvogskirkju
mánudaginn 17. nóvember kl. 13.00.
Jón Kr. Guðmundsson
Pálína G. Guðmundsdóttir
Svanhvít Guðmundsdóttir Kjartan Elíasson
barnabörn og barnabarnabörn.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma
og systir,
Ester Haraldsdóttir,
sjúkraliði, Flétturima 36, Reykjavík,
lést á Landspítalanum Hringbraut mánudaginn
3. nóvember. Hún verður jarðsungin miðvikudaginn
12. nóvember kl. 15.00 frá Grafarvogskirkju.
Vignir Þór Siggeirsson Katrín Jónsdóttir
Haraldur B. Siggeirsson Margrét Á. Jóhannsdóttir
Ólafur Karl Siggeirsson
Guðlaug Edda Siggeirsdóttir Helgi Hafþórsson
barnabörn og systkini hinnar látnu.