Fréttablaðið - 14.11.2008, Blaðsíða 10

10 14. nóvember 2008 FÖSTUDAGUR
Björk Guðmundsdóttir boðaði til vinnufunda 12. og 19. október síðastliðinn í samvinnu við Háskólann í Reykjavík, Klak, nýsköpunarmiðstöð atvinnulífsins, og vefinn nattura.info. Um hundrað sérfræð-
ingar á sviði atvinnuþróunar og nýsköpunar réðu ráðum sínum og gerðu drög að átta tillögum um úrbætur í jafnmörgum málaflokkum. Fréttablaðið birtir tillögurnar næstu daga. Nánari upplýsingar má
finna á nattura.info.
Uppbygging og efling heilsugeirans
Öflug uppbygging heilsugeirans á Íslandi
hefur veruleg áhrif á samfélagið í heild
sinni (e. spillover effects) ekki síður en á
einstaka atvinnugeira, t.d. ferðaþjónustu,
landbúnað, erfðarannsóknir og orkunýt-
ingu. Heilsugeirinn gæti jafnframt haft
margföldunaráhrif á t.d. upplýsingatækni
og hönnun ýmiss konar enda er mikil-
vægt að byggja hann upp í tengslum við
ímynda- og verðmætasköpun.
Endurskipulagður stofnanavettvangur
Stofnanir á borð við Sjúkratryggingasjóð
og Tryggingastofnun ríkisins sem eru í
mikilli endurskipulagningu. Hugsanlegt
væri að nýta þá vinnu til að efla samstarf
þeirra við misstór fyrirtæki og einka-
stofnanir innan heilsugeirans. Þörf er á
endurskoðun á trygginga- og tilvísana-
kerfi með tilliti til fjölgunar erlendra
gesta, sem leita sér hressingar og
lækningar á landinu.
Hugmyndir um Heilsulandið Ísland og
uppbyggingu spa-menningar á landinu
eru áhugaverðar til að stuðla að sam-
starfsvettvangi fagaðila sem að eigin
frumkvæði skoða nýjar leiðir til að skapa
verðmæti í heilsugeiranum. Hugmynd-
irnar fela í sér heildarsýn á landsvísu
með samstarf margra ólíkra aðila að
leiðarljósi. Mikilvægt er að losa um
hefðbundna stofnanafarvegi með auknu
samstarfi og hlúa að frumkvæði grasrót-
arinnar þannig að ný, misstór og áhuga-
verð fyrirtæki og stofnanir geti sprottið
upp úti um land allt. Jafnframt þarf að
stuðla að frekari vexti sprota og stofnana
sem þegar hafa vaxið upp úr moldinni
svo að þeir blómstri. Samfélagslegur
ávinningur þessa er mikill bæði hvað
varðar almenna verðmæta sköpun og
íbúðaþróun á landsbyggðinni.
Innlendir og erlendir markhópar
Heilsugeirinn þarf að skilgreina hverjir
eiga að vera viðskiptavinirnir og mark-
hóparnir. Mikilvægt er að byggja upp
geira sem dregur að sér viðskiptavini
erlendis frá. Ein leið til þess er að gera
samstarfssamninga við erlend trygginga-
félög og heilsustofnanir um að senda
„sjúklinga“ sína til Íslands. Aðstæður á
gjaldeyrismörkuðum gætu gert samn-
ingaviðræður um slíka hluti einfaldari.
Ísland hefur mikið upp á að bjóða í
heilsugeiranum og enn eru mörg tæki-
færi ónýtt. Flytja mætti út hugvit,
þekkingu og aðferðir, t.d. var bent á að
Kínverjar mundu hafa áhuga á mörgu
sem Íslendingar búa að innan heilsugeir-
ans. Fyrsta skrefið gæti verið að fá
fjárfestingaraðila og nemendur í við-
skiptum, t.d. eru nú MBA-nemendur að
vinna ákveðna grunnvinnu við að skapa
viðmiðanir um markaðssetningu og
árangur. Mikilvægt er að skilgreina og
laða að ólíka hópa viðskiptavina, bæði
innlenda og erlenda.
Greina þarf sérstöðu hvers landshluta
Mikilvægt er að virkja vel einstaka
landfræðilega kjarna við uppbyggingu
heilsugeirans á Íslandi og að kjarnarnir
vinni saman í miklu meiri mæli en nú.
Hingað til hefur samstarf verið lítið og
lykilstofnanir eins og atvinnuþróunar-
félög hafa ekki nógu virkan samráðsvett-
vang sín á milli. Stuðningur sem felst í
eflingu samstarfs, sköpun farvegs fyrir
nýjar hugmyndir og betri nýtingu þess
sem þegar er innan heilsugeirans er mjög
mikilvægur. Aðgreina þarf hvern stað á
landinu með tilliti til sérstöðu sinnar.
Staðbundin þjónusta ætti að byggja á
þeim auðlindum, framleiðslu og fólki sem
er innan hvers kjarna. Þannig mætti
tengja ferðaþjónustu á skýrari hátt við
heilsuuppbygginguna. Staðbundin
sérstaða í uppbyggingu í heilsugeira þarf
um leið að vera í tengslum við skapandi
heildarsýn um Ísland sem heilsuland með
samnýttri markaðssetningu erlendis.
Móta þarf heildræna framtíðarsýn
Mikilvægt er að líta á forvarnir, lækning-
ar og endurhæfingu sem eina heild og
koma þannig í veg fyrir umtalsverða
sóun með því að; a) auka forvarnir, b)
auðvelda samvinnu lækningadeilda og
endurhæfinga, c) gera forvörnum og
endurhæfingu mögulegt að vinna betur
saman enda hlýtur ferlið að vera hring-
rás. Efla þarf meðvitund um og rannsókn-
ir á gildi þverfaglegs samstarfs í
heilsugeira. Þróa þarf óhefðbundnar
lækningar samhliða öðrum lækninga-
aðferðum og gera hefðbundnum og óhefð-
bundum aðferðum mögulegt að þrífast
innan heilsugeirans.
Vitundarvakning um arðbæran heilsu-
geira
Það er veruleg sóun í kerfinu í formi
dýrra stofnana sem geta ekki breyst af
því að sokkinn kostnaður er hugsaður
sem verðmæti. Vinnuafl er oft óþarflega
dýrt og möguleikar eru á að gera
þjónustusamninga sem væru mun
ódýrari í framkvæmd. Draga þarf úr
þessari sóun og nýta frekar sokkinn
kostnað með öðrum hætti en hingað til.
Mikill hluti af sóuninni í heilbrigðis-
geiranum felst í því að fenginn ávinning-
ur af dvöl í heilsuumhverfi er ekki
skilgreindur sem verðmæti og því hvorki
metinn af verðleikum né settur í verð.
Það er þess vegna mikilvægt að gera fólk
betur meðvitað um hvaða verðmæti það
er að fá og hugsanlega takmarka ein-
hvern veginn aðgengi að þessum verð-
mætum þannig að fólk beri virðingu fyrir
þeim.
Ísland sem land heilbrigðis
Í HNOTSKURN:
Gríðarleg verðmæti felast í heilsugeiranum
á Íslandi, í fólki, þekkingu, tækni, tækjakosti
og yfirbyggingu. Engu síður er veruleg sóun
einnig í kerfinu sem hægt væri að draga
úr með því að endurskipuleggja kerfið að
hluta til eða í heild. Enn fremur þarf að vera
miklu meira samstarf þannig að hægt sé
að samnýta þekkingu og tengja við önnur
svið svo sem ferðaþjónustu og matvæla- og
lyfjaframleiðslu, bæði innanlands og erlend-
is. Heilsugeirinn byggist bæði á mannauði
og náttúruauðlindum og mikilvægt að
líta á uppbyggingu hans í ljósi sjálfbærrar
þróunar.
Dr. Eyþór Ívar Jónsson, forstjóri Klaks
– nýsköpunarmiðstöðvar atvinnulífs-
ins og framkvæmdastjóri Sprotaþings,
hafði umsjón með samræðu og vinnslu
útgangspunkta á vinnuborði um heilsu.
NEISTAR AF NEISTA: Heilsugeirinn á Íslandi Grein 2 af 8