Tíminn - 14.02.1982, Side 18

Sunnudagur 14. febrúar 1982
18____________________________________fgTtmhm
á bókamarkaði
SIMENON
mm
Rnbert l.udlum : The Parsifal
Mosaic. Bantam 1982.
■ Robert Ludlum gýs með
reglulegu millibili, vart á
minna en tveggja ára fresti.
Aður las hann vist texta inn á
sjónvarpsauglýsingar, en nú
er hann gullkálfur á bóka-
markaði. Metsölubækur hans
fjalla allar um njósnir og
gagnnjósnir, hafa sjaldnast
minna en veröldina eins og
hún leggur sig að sögusviöi, og
eru flestar furðanlega miklar
að vöxtum. betta er sú nýjasta
— The Parsifal Mosaic. Parsi-
fal Ludlums á ekkert skylt við
Parsifal goðsagnanna og
Wagners, nema ef væri lengd-
ina og viðleitnina til að búa til
eitthvað sem er stórt i sniðum.
Söguhetjan er gamall jaxl úr-
CIA, i upphafi bókar er ást-
kona hans myrt i tungslljósi á
Spánarströndum. Nokkru sið-
ar birtist hún svo sprelllifandi
á járnbrautarstöð i Röm og
hverfur svo aftur i fjöldann.
Þá flækist jaxlinn iatburtá þar
sem ekki sér handa skil og
hefur ekkerttilað visa sér veg
nema oröið Parsifal, sem er
dulnafn á einhverju eða ein-
hverjum.
THE PROPHECIESOF
NOSTRADAMÖS
ERÍKA CHEEÍHAM
Tlie Prophccies of Nostra-
damus: Kdt. Erika Chectham.
Corgi 1981.
■ Fyrir 400 árum settist
Michel de Notredam á töfra-
skemil og tók um kvisti töfr-
agreinarinnar. Við hliðina á
honum var skál með vatni,
þegar vatnið gáraðist fór
bylgja um limi hans og hann
sá fyrir óorðna hluti. Spásagn-
irsinarsettihann fram i ldrfi-
lega læstum og óskiljanlegum
ferhendum sem æ siðan hafa
verið gullnáma dulspekinga
og ritskýrenda. Cr spásögnun-
um hafa mennlesið: byltingu i
Rússiá 1917, borgarastriðið á
Spáni, upphaf flugaldar,
morðiö á Kennedy forseta, og
franskur túlkandi sem náði
metsölu i fyrra sá þar sér til
skelfingar að J. Páll páfi yrði
myrtur i Lyon i desember
1981... Aðrir válegir fyrirboð-
ar eru á lofti i spádómum
Nostradamusar, jafnvel yfir-
vofandi heimsslit. En hér get-
ur fólk lagt þetta út á sinn eig-
in veg, hér eru á bók spádóm-
ar Nostradamusar á frönsku
og meö enskum þýðingum til
hliðsjónar, einnig fylgja út-
leggingar útgefandans. Henni
og öðrum væri hollt að minn-
ast orða Nostradamusar: „Sá
sem les þessar hendingar
gaumgæfi hug sinn! Litilmót-
legt og fáfróttfólk ætt.iekki að
fástvið þær: Burt meðykkur,
stjörnuglópar, ruglukollar
villimenn! ”
(leorges Simenon: Maigret’s
Christmas. Pcnguin 1981.
■ Simenon er enn einu sinni i
sviðsljósinu. Nýverið gaf hann
út ævim inningar sinar eða öllu
heldur játningar þar sem hann
segir allan sannleikann um
margslungin kvennamál sin
og erfið barnamál. A ferli sin-
um hefur Simenon skrifað um
212 skáldsögur, og i 80 þeirra
er Maigret lögreglufulltrúi að-
alpersónan. Jafnframt þvi að
skrifa afburðaspennandi lög-
reglusögur er Simenon mikill
sálkönnuöur, hann stingur sér
sifellt undir yfirborð þjóðfé-
lagsins, leitar að orsökum
glæpa og ofbeldis i ótta og ein-
semd mannskepnunnar. Per-
sóna Maigrets var lika lengi
vel einstök i lögreglubókum,
hann er ofurvenjulegur mað-
ur, viðkuhnanlegur smáborg-
ari, sem ekki geturstært sig af
leiftrandi snilld frægra starfs-
bræöra sinna úr bókum. Þó
leysir hann gátuna oftast á
endanum. Hér eru saman i
bók átta nóvellurog smásögur
um Maigret, skrifaðar á árun-
um 1947 - 51, sem gefa ágæta
mynd af þessum meistara
sem gerði lögreglusögur að
bókmenntum.
Charles Bukowski: Women.
Star Books 1981.
■ Hér er hann Buko, Buk-
owski -- eitt hræðilegt of-
stopaskáld neðanjarðarbók-
mennta, stórborga, drykkju-
skapar, spássiufólks og óbeisl-
aðra hvata. Hamslaus hrein-
skilni hans er frá Dostoévski
komin, kæruleysiðog kjarkur-
inn frá Henry Miller, við-
fangsefnineru týndirsauðir —
ræsislið, drykkjufólk, tauga-
sjúklingar kynn villingar,
nymfómanar og pervertar.
Bukowski er nú á sextugsaldri
og hefur að sögn verið drukk-
inn siðustu 30 árin, likt og
hannernæstum alltaf i bókum
sinum. Samt er hann vinsæll
og viðurkenndur höfundur i
Bandarikjunum ogekkisiður i
Þýskalandi og Frakklandi.
Hér á siðunni höfum við áður
fjallaö um meitlað smásagna-
safn þessa forkostulega höf-
undar, en hér er loks nýleg
skáldsaga frá hendi hans —
um konurnar i lífi miðaldra
drykkjuskálds. Þær koma og
fara, fara og koma og hann
gerir slikt hiö sama. Kvenna-
standiö, ástir ogdtistöður, eru
örlög sem hann sættir sig
glaðlega við, ungar og fagrar
sækja þær i hann eins og
maðkar i mykjuskán, þótt
hann sé sifullur og sjálfselsk-
ur. Buko á sina góðu parta —
andstyggð á allri tilgerð og
leikaraskap, samúð i garð
sögupersóna sinna
■ Bækurnar hér að ofan eru fengnar hjá Bókaverslun Sigfúsár
Eymundssonar.
Kavíar í Washington
og Matador í Moskvu
— ný skáldsaga eftir Heinrich Böll
■ Fyrir skömmu kom út á ensku
skáldsaga sem nefnist „The
Safety Net” á tungu engilsaxa og
er fjórtanda bók þýska Nóbels-
verðlaunahafans Heinrichs Böll
og fimmta bók hans siðan hann
fékk Nóbelinn 1972. Heinrich Böll
lifði af hörmungar austurvig-
stöðvanna og sneri heim til að
skrifa smasögur og skáldsögur á
móti striði.Hann er hvort tveggja
kaþólikki og sósialisti og hefur
ætið litið svokallað „efnahags-
undur” i Þýskalandi mjög gagn-
rýnum augum. Það er ekki langt
siðan að mikill styrr stóð um Böll
þegar hann reyndi aö grafast
fyrir um rætur hryöjuverkasam-
taka Baaders og Meinhofs i þýsku
þjóðfélagi, þá var hann ásamt
fleiri listamönnum úthrópaður
sem stuðningsmaður borgar-
skæruliðanna i dagblööum af
óæðri sort. Aíleiðingin var siðan
sú að bók hans um terrorisma,
„Glötuð æra Katrinar Blum”, er
mest selda bók hans fram að
þessu.
„öryggisnetið” segir söguna af
Fritz Tolm, sem er yfirmaður
dagblaðasamsteypu og forseti
eins konar vinnuveitendasam-
bands þjóöar sinnar Hann er
kominn á gamals aldur, en fortið
hans er á engan hátt vafasöm,
hann hefur ekki þurft aö fara i
plastiska skuröaðgerð til að láta
fjarlægja af sér SS-merki. Aöur
ritstýrði hann frjálslyndu dag-
blaði, var fræðimaöur og skrifaði
um bóndabæi i Rinardal á 19du
öld, fuglaskoðari og náttúru-
verndarmaður. Hann er virtur og
viðurkenndur i starfi sinu, græðir
á tá og fingri, en samt er sam-
viskan ekki alltof góð og hann
neyðist meira að segja til að
hætta að fara i daglega hjólreiða-
túra vegna þess að hann getur
ekki farið út úr húsi án þess að
hafa með sér heila sveit af
öryggisvörðum á bilum og i
þyrlu.
Tolm er fangi stööu sinnar og
auðæfa, l'yrir Böll er hann tákn
fyrir siðferðilegan og stjórnmála-
legan glundroöa nútimans. Allt i
kringum hann eru þverstæður:
Kapitalistarnir snæða kaviar frá
Sovétrikjunum og reykja vindla
frá Kúbu. Sósialistarnir sitja við
á kvöldin og spila Matador.
Þorpspresturinn seíur hjá ráös-
konunni sinni. Rolf sonur Tolms
er fyrrverandi róttæklingur sem
stundar garðrækt með konu sinni
Katrinu og syninum Holger, sem
er skiröur i höfuðiö á dauðum
terrorista. En Roli' á lika annan
son og hann heitir lika Holger. Sá
býr með móður sinni i Mið-
Austurlöndum og Tyrklandi, þar
sem hún er i felum með ástmanni
sinum, hryðjuverkamanni sem
gengur um i vesti íullu af sprengi-
efni. Annar sonur Tolms er i
kommúnu. Dóttir hans, Sabine, er
ekki mikið fyrir stjórnmálin, en
aftur á móti á hún von á barni mef
einum öryggisverðinum og þaö
utan hjónabands. 1 skáldsögunni
koma lauslega talið fyri rum 70
persónur i viðbót sem taka þátt
i allskonar leikium.og ástarævin
týrum, bæði samkynja og mót-
kynja.
Þetta gæti verið þýsk útgáfa af
Dallas. En Böll er manna best
lagið að setja alvarleg þjóðfé-
lagsleg vandamál fram á spenn-
andi og skemmtilegan hátt.
Einhvers staöar i fjarska eru
terroristar reiðubúnir að refsa
Tolm fyrir raunverulegar og
imyndaðar yfirsjónir. Hann getur
átt von á að fá köku fyllta með
sprengiefni, eða kannski verða
það sjáll'virkir fuglar sem
springa á réttu augnabliki eða
dularfullur drengur meö „haus
sem springur”? Þaö skiptir Böll
kannski ekki svo miklu máli hver
drepur Tolm eða hvenær hann
verður drepinn, þaö er setið um
lif hans og þvi er hans stranglega
gætt. Mest áhersla er lögð á að
þrátt fyrir einangrunina, þrátt
fyrir að hann eigi ekkert einkalif
er Tolm ennþá mannlegur. Böll
gerir sér fulla grein fyrir þvi
hversu kaldhæðnislegt hlutskipti
Tolms er: i einkalifinu er hann
viðfeldinn og rólegur íjölskyldu-
faðir, opinberlega er hann kerfis-
tákn sem reitir menn til reiði og
æsir þá til ofbeldisverka. ÞÓtt
hann sé húmanisti er stórauð-
valdið það ekki. Það kemur
heldur aldrei i ljós hvort Tolm
skilur heim þar sem kaviar og
kúbanskir vindlar eru á boröum i
Washington og leika Matador i
Moskvu.
1 einum kafla bókarinnar halla
Tolm gamli og kona hans Kathe
sér út um gluggann á sveitasetri
sinu við Rin. Þaö er hellirigning
og þau verða gegndrepa. Hann er
að segja henni að hún sé „ennþá
besta lækningin gegn leiðindum”,
nýstárleg aðferð viö að segja „ég
elska þig”. Út um allt húsiö eru
hljóðnemar og Tolm vill ekki að
lögreglan heyri hvað hann segir,
jafnvel þó það sé máski honum
til góðs. Hoizpuke, sem ber
ábyrgð á öryggisgæslu i húsinu,
skýrir út að hlustað sé á öll sam-
töl og þau greind. Sakleysis-
legustu orðaskipti gætu gefið vis-
bendingu um hvar og hvenær
hryðjuverkamenn leggja tii at-
lögu.
Endursagt úrTime.
Fjórða geimfanta-
sía Doris Lessing
• Ein af vinsælustu en jafnframt
sérkennilegustu bókum ársins
1980 var þriðja bindiö i geim-
fantasiu bresku skáldkonunnar
Doris Lessing. Þessi bókaflokkur
hennar sem hangir lauslega
saman heitir samanlagt
„Canopus in Argos: Archives",
en i fyrra var það bókin með
skritna nafninu sem sló i gegn —
„THE Marriages between ones
Three Four and Five", en áður
voru útkomnar „Shikasta” og
„The Sirian Experiments.”
Það gleður vafalaust einhver
hjörtu að nú hefur Doris Lessing
spunnið eitt bindi i viðbót aftan
við þennan „geim-skáldskap”
sinn, eins og hún kallar þaö sjálf.
Þetta fjórða bindi ber nafniö
„The Making of the Represent-
ative for Planet 8."
Og nú dregur öldungis til
tiðinda i geimheimum. Bókin
fjallarum jökul. Jökullinn leggur
undir sig Plánetu 8. Áður bjuggu
þar dökkeygar og hörunds-
blakkargrænmetisætur,sem ekki
þekktu annaö en sólina og lit-
brigði jarðarinnar, en nú hverfur
sólin i snjófjúkið og landið undir
jökulinn.
Bókin tþessi „vistfræðilegi
þriller”) eins og New York Times
kallar hana) hefur lofsamleg
ummæli i erlendum blööum ein s
og flest sem frá hendi Doris
Lessing kemur.