Tíminn - 02.05.1982, Blaðsíða 13

Sunnudagur 2. mai 1982
13
■ Systurpallur Ibsens, Alexander Kielland, fórst sem kunnugt er fyrir
nokkru síöan. Þó er fyllsta öryggis gætt á pöllunum og hér sýnir vakt-
maöur i stjórnklefa blm. Timans öryggisbúnaöinn.
■ Hótelstjórinn á leiö upp á dekk.
að þótt hið sama gerist i dag hjá
okkur og gerðist hjá Kjelland,
þ.e. einn af fimm undirstöðu fót-
um brotni þá hvolfist þessi pall-
ur ekki.”
Um borð er að finna allt
mögulegt til að mannskapnum
liði vel. Sána, billjard- og borð-
tennisstofur, þrekþjálfunarher-
bergi, simamiðstöð og sjón-
varps- og video herbergi. Auk
þess má finna bara nokkuð full-
komið sjúkrahús.
Blaðamenn voru teknir i skoð-
unarferð um pallinn og þeim
sýnd aðstaðan sem var nokkuð
fullkomin. Ég rak augun i eina
video-spóluna sem lá i einu
sjónvarpsherberginu. Nafnið
var ,,To be twenty” og eftir þvi
sem stóð á umbúðunum var
þetta erótisk mynd sem fjallaði
um tvær stelpur á puttaferða-
lagi niður Italiuskagann og ým-
is kynferðisleg ævintýri sem
þær lenda i á leiðinni.
í stjórnherberginu er vakt all-
an sólarhringinn en þar er m.a.
að finna stjórntæki fyrir allan ör-
yggisútbúnaðinn um borð. Sá
sem var á vakt þarna er við
komum sýndi okkur m.a. hvern-
ig öryggistækin eru prófuð, en
hann hafði verið að tala við tvo
menn sem unnu á pallinum er
við komum inn. Meðal þess sem
hann gerði var að setja hættu-
merkið i gang, brot úr sekúndu,
en það hafði þau áhrif að menn-
irnir tveir voru komnir hálfa
leið i björgunarbátana áður en
þeir áttuðu sig á þvi að þetta var
aðeins prófun.
Pallurinn hefur engin verk-
efni eftir þann 20. april er leigu-
samningurinn viö Phillips renn-
ur út og ef einhverjir hafa áhuga
á að leigja hann þá kostar það 60
- 100 þús. dollara á dag.
Henrik Ibsen var fullgeröur
1976 og var þá sendur út á Eko-
fisksvæðið en i dag kostar um 5 -
600 millj. nkr. að byggja slikan
pall. A Ekofisk-svæðinu hefur
hann siðan verið, ásamt systur-
palli sinum Kjelland.en eftir það
slys hefur verkefnum faríð
fækkandi og ekki er Ijósl hvort
eða hvar hann verður leigður út
næst.
■ Olíuborpallar eru flókin og tröilaukin smiö. Takiö eftir manninum
sem stendur neöst á myndinni. Myndir: FRI.

■ Stavanger er aöalolluhöfn Norömanna. Tánkskipin liggja I rööum...

ýsmu nema nú 130-160 þús. nkr.
eða 200-250 þús. isl. kr. á mánuði.
Laun faglærða manna, sem eru
stærsti launahópurinn nema nú
um 140-190 þús. nkr. og verk-
stjórar fá 215-270 þús. nkr. yfir-
verkstjóri getur farið upp i 300
þús. nkr. eöa nærri hálfa millj.
isl. kr. á mánuöi en þá er oftast
um aöræða aðhann beriábyrgðá
heilum borpalli.
Til samanburðar má nefna aö
almenn verkamannalaun i Noregi
eru nú á bilinu 75-80 þús. nkr.
Mikið hefur veriö um að menn
frá öðrum Norðurlandaþjóðunum
sæki eftir vinnu á borpöllunum,
aöallega Sviar og Finnar. Þetta
eru yfirleittmenn sem ætla sér aö
vinna i stuttan tima og moka upp
peningum en segja má að flestir
fari bónleiðir til búöar þvi fyrir-
tækið hefur engan áhuga á að
ráða þennan mannskap. Fyrir-
tækið þarf að eyða miklum tlma i
að mennta menn til þessarar
vinnu og leitar þvi helst eftir
mönnum sem ætla sér aö starfa
hjá þvi i nokkur ár að minnsta
kosti.
Hvað nánustu framtið varöar
hjá fyrirtækinu þá mun það halda
áfram uppbyggingu Ekofisk-
svæðisins og taka i notkun ný
svæði á þvi eða kringum þaö og
munu fjögur önnur svæði komast
i gagnið á miðjum þessum áratug
en það eru Þór, Edda, Eldfisk og
Albuskjell.
Statoil
„Nú höfum við rannsakaö um
40% af Norðursjónum, norska
hlutanum, en ef við notum sömu
aðferöir og veriö hefur, þá tekur
það okkur 220 ár aö rannsaka öll
möguleg oliusvæði undan strönd-
um Noregs” sagði Hakon Lavik
upplýsingafulltrúi norska oliu-
fyrirtækisins Statoil I samtali við
blaðamann Timans.
Hakon er stuttvaxinn, þybbinn
dökkhærður maöur, sibrosandi
enda fyndinn meö afbrigðum og
kann fjöldann af skemmtilegum
sögum af oliuvinnslunni iNoregi.
Raunar segja norskir kollegar
mér að hann hugsi aðeins i oliu,
tali varla um annað og á kvöldin
lesi hann ekkert annaö en rit við-
komandi faginu.
Oliuheimurinn er öðru fremur
heimur tilviljana og heppni þvi
eins og Hakon segir: „Maður á
aldrei að segja aldrei á þessu
sviði”.
Hann nefnir dæmi þessu til
staðfestingar, en dæmi af þessu
tagi eru mörg. Norska land-
grunninu er skipt upp i svæði, eða
blokkir, og fá olfufélögin úthlutað
ákveðnum svæöum eða blokkum
til leitar og rannsóknar og ef
heppnin er með.nytja. Það er oft
mikið happadrætti að fá þessum
svæðum úthlutað.
Norðuraf Ekofisk svæðinu ligg-
ur svæði sem heitir Ula. Gulf fékk
úthlutað jjvi svæði 1969 og fann
ekkert á þvi. Siðan kaupir BP
svæöið af Gulf 1976, en það er al-
gengt að sli'kt gerist. Þremur
mánuðum seinna finnur BP oliu á
þessu svæði og þaö kom i ljós að
ef Gulf hefði borað 150 m dýpra
þá.... „aldrei að segja aldrei...”
En það eru ekki bara Norð-
menn sem bora eftir oliu I
Noröursjónum, Bretar og Danir
gera það einnig og til eru oliu-
svæöi eins og til dæmis Frigg-
svæöið sem ná yfir yfirráðasvæði
tveggja landa í þessu tilfelli Bret-
lands og Noregs.
Það tók þrjú ár og 100 millj.
nkr. aö ná samkomulagi um
vinnsluna á Frigg-svæöinu” segir
Hakon Lavik... „endanlega varð
samkomulagið þannig aö norskt
fyrirtæki vinnur svæðiö og norsk
lög gilda þar, einnig innan 200
milna bresku lögsögunnar, svo
langt sem svæðiö nær þangað
inn.”
„Skiptingin er 60% hlutur Norð-
manna og 40% hlutur Breta og
allt viökomandi svæðinu, tekjur
og útgjöld skiptast þannig milli
landanna.”
„Skattar viðkomandi manna
eru þó flóknari en þetta þvi þú
borgar skatta eftir þvi hvar þú
vinnur á svæðinu, ef þú vinnur
t.d. 120 daga á breska hluta svæð-
isins þá borgar þú skatta eftir
breskum lögum, sama hverrar
þjóöar þú ert og svo öfugt.”
„Annað svæði, Statfjord-svæð-
ið, liggur einnig á mörkum
breskrar og norskrar lögsögu en
þar getum við notaö Frigg-sam-
komulagið til hliðsjónar”.
Aðspurður um ný og efnileg
oliusvæði nefnir Lavik ma.
Tromssvæðið sem liggur á 71.
breiddargráöu eöa út af
Hammerfest, athyglisvert fyrir
okkur Islendinga hve norðarlega
hægt er að finna „gulliö”.
I fyrra fannst þar mikið magn
af gasi eða 150 milljarðar rúm-
metra. Hinsvegar eru tvö stór
vandamál i veginum fyrir vinnslu
þar, segir Lavik og andvarpar.
Annað vandamáliö er að sjávar-
dýpiöer270m og hitt vandamálið
er að svæöið liggur svo norðar-
lega og þvi eru flutningar á gas-
inu mjög dýrir.
„Viö þurfum annaðhvort að
taka gasið i tankskip eða leggja
gasleiðslu meöfram ströndum
Noregs eöa gegnum Sviþjóö og
þaö er 20 milljarða fjárfesting á
ári i mörg ár. Þvi þyrfti að vera
til staðar þarna gas sem næmi um
600 milljörðum rúmmetra til að
vinnsla borgaði sig”.
Lavik er þó bjartsýnn á að
meira finnist á þessu svæði sem
mundi gera þetta kleyft...” aldrei
aö segja aldrei”...
Stavanger
Oliubærinn l Noregi er
Stavanger og hafa ibúar hans
ekki farið varhluta af þeim
breytingum sem fylgt hafa i kjöl-
far oliuvinnslunnar. Ef ekið er
um bæinn tekur maöur fyrst eftir
þvi að allsstaðar i honum er verið
að grafa og byggja, eftir að olfu-
peningarnir fóru að streyma inn
hefur bærinn svo aö segja sprung-
iö út og nú er svo komið að mjög
litið er orðið um ný byggingar-
svæöi.
Engin sérstök vandamál hafa
fylgt oliuvinnslunni hingað til i
Stavanger, en ibiarnir finna fyrir
breytingunum á ýmsan hátt. t.d. I
mat. Kjöt er nú skorið öðruvisi
hjá slátrurum, nánar tiltekið á
bandariska visu og ýmsar teg-
undir grænmetis eru nú algengar
I búöum, tegundir sem sáust ekki
þar áður svo dæmi séu nefnd. Þá
má einnig nefna i þessu sambandi
aö nú er algengt aö afgreiöslufólk
i búðum fari á námskeið I svo-
kallaðri búða-ensku.
Nokkur þúsund erlendra
manna eru nú i Stavanger, tengd-
ir oliuvinnslunni og er þar aðal-
lega um að ræöa breskt og banda-
rlskt fólk. Sérstakir skólar hafa
veriö byggðir fyrir þetta fólk i
bænum og má sem dæmi nefna
bandariska skólann. Sú bygging
hefur veriö nokkuð gagnrýnd,
aöallega fyrir kostnaöinn en hann
er nú i 100 millj. nkr. Kostnaöur-
inn er svona mikill m.a. vegna
þess að þetta á að vera ekta
bandariskur skóli og státar m.a.
af hornaboltavelli (baseball) i
fullri stærð.
Stavanger-búar taka þó yfir-
leitt öllu umstanginu sem fylgir
oliuvinnslunni þar með jafnaöar-
geði og eru fremur ánægðir eða
eins og einn þeirra sagði i samtali
viö mig:
„Bærinn var á niðurleið er olian
kom, nú er þetta eins og i gull-
leitarbæ á gullæðisárunum i
Bandarikjunum og ég er bara á-
nægöur með það”.
Friðrik
Indriöason,
blaðamaður
skrifar frá .
Stavanger.