Tíminn - 28.11.1987, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Timiim
MÁLSVARIFRJALSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
BirgirGuðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr. 400 prdálk-
sentimetri.
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 600.-
Kratarkrafsaíbakkann
Pingflokkur Alþýðuflokksins virðist allt í einu hafa
munað eftir því að verið væri að móta fiskveiðistefnu
og stefna krataflokksins væri að vera á móti framleng-
ingu á ríkjandi fiskveiðistefnu, sem nú hefur verið við
lýði í fjögur ár. Hamagangurinn er eftir því og ætlar
nú helmingur þingflokks krata að móta fiskveiðistefnu
yfir helgina.
Pó vissulega sé seint betra en aldrei þá er þetta brölt
þingflokks Alþýðuflokksins nú á síðustu stundu áður
en frumvarpið um fiskveiðistjórnun fram til 1991 er
lagt fyrir Alþingi með algerum endemum. Jón Baldvin
ásakaði flokksbróður sinn af Vestfjörðum, Karvel
Pálmason um pólitísk látalæti í skattamálum. Dómur
Jóns Baldvins á ekki síður við um atferli þingflokks
krata þessa dagana.
Gífurleg vinna hefur verið lögð í endurskoðun
gildandi fiskveiðistefnu undanfarnar vikur og hafa
kratar haft fullan aðgang að þeirri vinnu. Hagsmuna-
aðilar sjávarútvegsins hafa farið ítarlega ofan í málið
og ekki talið ástæðu til að víkja frá þeirri grundvallar-
stefnu, sem mótuð hefur verið.
Það eru því hjáróma krataraddir sem nú kveða við
og heimta grundvallarbreytingar á frumvarpinu, því sú
athyglisverða staðreynd blasir við að afstaða krata í
málinu er þvert á stefnu helstu hagsmunasamtaka og
forystumanna þeirra.
Guðjón A. Kristjánsson forseti Farmanna- og fiski-
mannasambandsins lýsti því við upphaf þings sam-
bandsins, sem lauk í gær, að ekki væri vilji til þess að
breyta verulega um í fiskveiðistjórnun fyrir næstu ár.
Fiskiþing hefur nýverið tekið undir öll þau grundvall-
aratriði, sem fiskveiðistefnan byggir á.
Aðalfundur LÍÚ komst einnig að sömu megin-
niðurstöðu varðandi stjórnun fiskveiða.
Allt í einu hrökkva hinir róselsku kratar upp af
Þyrnirósarsvefni sínum og krefjast grundvallarbreyt-
inga á frumvarpsdrögum Halldórs Ásgrímssonar sjáv-
arútvegsráðherra.
Fjaðrafokið er enn athyglisverðara fyrir það að
innan þingflokks Alþýðuflokksins eru þingmenn langt
í frá að vera samstíga um þessar óskilgreindu grund-
vallarbreytingar, sem þeir þykjast vilja gera á stefn-
unni. Að vísu heyrast loðnar yfirlýsingar um „að skilja
frekar á milli kvóta og skips“.
Það virðist hafa farið fram hjá Alþýðuflokks-
mönnum að um 70% fyrirtækja í sjávarútvegi starf-
rækja bæði útgerð og fiskvinnslu. Ef til vill er það ósk
kratanna að svipta þá er eingöngu gera út kvótanum
og færa hann til fiskvinnslunnar. Hvað þykir annars
hinum ágætu smábátaeigendum um slíka stefnu?
Auðvitað verður framkvæmd svo vandasamrar
stefnu sem fiskveiðistefnunnar aldrei sársaukalaus, en
reynt hefur verið til hins ýtrasta að tryggja sem
réttlátasta skiptingu þessarar dýrmætustu en takmörk-
uðu auðlindar okkar einmitt með því að hafa víðtækt
samráð við hagsmunaaðilana. Og þar hefur vel tekist
til.
Framsóknarfólk mun ekki taka því þegjandi ef
krataforystan ætlar á lokastigi málsins að hefja skipu-
lagða skemmdarverkastarfsemi á frumvarpsdrögum
Halldórs Ásgrímssonar, sem byggja á samráði við þá
sem skipta máli, hagsmunasamtök í sjávarútvegi.
Laugardagur 28. nóvember 1987
JLEGAR talað er um djúpar
tilfinningar og innstu hjartaræt-
ur í stjórnmálum er verið að
höfða til þeirra þátta í mannlegu
eðli, sem fjarstir eru því hags-
munapoti er fylgir pólitískri
starfsemi oft og tíðum, og snertir
atriði, sem heyrðu kannski frek-
ast til pólitískum tilfinningum í
aðskilnaðarmáli okkar við Dani.
Þá var slíkt umrót í flokkaskipun
í landinu, að á stundum var ekki
vitað hverjir flokkar væru starf-
andi fyrr en Alþingi kom saman
tii sumarfunda. Þá var líka talað
um „langsum“ og „þversum“ í
pólitík. Það fer saman, að þegar
höfðað er að nýju til hins djúpa
pólitíska tilfinningalífs nú á
dögum, er umrótið í pólitík
orðið með líkum hætti og var á
dögum aðskilnaðarins. Sú skír-
skotun til tilfinningalífsins kom
í fyrsta sinn opinberlega fram
eftir langt hlé í ræðu sem Þor-
steinn Pálsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, hélt á flokks-
ráðs og formannafundi Sjálf-
stæðisflokksins, sem haldinn var
á Selfossi dagana 20. til 22.
nóvember.
Hvergi smuga
Þorsteinn vék þar að klofningi
flokksins, sem varð í síðustu
kosningum og tilurð Borgara-
flokks undir forystu Alberts
Guðmundssonar. Sá kafli ræðu
formannsins, sem fjallar um
„vinslitin" bendir ótvírætt til
þess að Þorsteinn hyggist nú
vinna að sameiningu þessara
tveggja flokka. En Albert er
fastur fyrir og segist hvergi sjá
smugu fyrir sig í Sjálfstæðis-
flokknum, enda ótrúlegt að
Friðrik Sophusson færi að víkja
sæti fyrir honum á lista í Reykja-
vík. Verður á þessu séð að
Albert sjálfur yrði aðeins dýru
verði keyptur ætti hann að snúa
til baka. Annars vekur það
nokkra undrun og umþenkingar
að Þorsteinn Pálsson skuli ein-
mitt nú vekja máls á klofningi
flokksins og láta liggja að því að
hann vilji sameiningu. Hún
verður aldrei auðveld með Al-
bert inni í myndinni, enda er
helst á Albert að skilja, að ekki
þýði að ræða sameiningu nema
skipt verði um forystu í Sjálf-
stæðisflokknum. sbr. Tímann
24. nóvember.
Sjö litlir menn
Það er svo annað mál hvort
ræða Þorsteins byggist ekki á
þreifingum á öðrum en Albert.
Tveir af þingmönnum Borgara-
flokksins voru yfirlýstir sjálf-
stæðismenn, þeir Júlíus Sólnes
og Óli Þ. Guðbjartsson. Þeir
hafa aldrei verið orðaðir við
„litla manninn“ svo vitað sé, og
sú pólitík óljós eins og hún er,
nú þegar fyrirgreiðslu er lokið,
hefur kannski aldrei verið til
nema í munni Alberts Guðm-
undssonar. Of snemmt er fyrir
Þorstein að gera ráð fyrir því að
formennska Alberts fyrir Bor-
garaflokknum sé þegar farin að
þreyta liðið í þeim mæli að
einhverjir hyggi á breytingu.
Hins vegar er hægt að hugsa sér
að samtöl eigi sér stað við gamla
flokksfélaga. Nú skal ekki efnt í
þann fjandafagnað að fara að
gera því skóna að slík samtöl
hafi með einum eða öðrum hætti
vakið þann skilning, að flokks-
festan í Borgaraflokknum sé að
springa á saumum. En það hlýt-
ur að vera erfitt fyrir hið glað-
beitta lið, sem fékk sjö menn
kjörna á þing í síðustu kosning-
um, að þurfa að horfa upp á ört
hnignandi fylgi í skoðana-
könnunum strax að kosningum
loknum. Haldi skoðanakannan-
ir áfram að sýna minnkandi fylgi
Borgaraflokksins gæti svo farið
að flokksmenn almennt, þeir
sem eftir væru, teldu að þeir
væru að lenda út í horni í
pólitíkinni. Það gæti auðvitað
flýtt fyrir einhverskonar samein-
ingu við Sjálfstæðisflokkinn. En
seint mun Albert taka sinna-
skiptum, enda, þegar svo væri
komið, gæti orðið erfitt fyrir
hann að semja um fyrsta sætið á
lista f Reykjavík, og ýta þannig
forystuliði frá sér. Með tilliti til
þess er ræða Þorsteins rétt tíma-
sett. Það getur verið eðlilegt
mat á aðstæðum að bjóða sættir
nú áður en staða Borgaraflokks-
ins kynni að versna.
Flokkur í flokki
Þorsteinn hélt því fram í ræðu
sinni, að skoðanaágreiningur
hefði ekki ráðið því að Borgara-
flokkurinn var stofnaður. Það
fer nú eftir því hvernig á málið
er litið. Eflaust hefur enginn
skoðanaágreiningur ríkt um
„dýpstu tilfinningar allra þeirra,
sem svo lengi hafa starfað sam-
eiginlega í þágu sjálfstæðisstefn-
unnar“. Þótt Albert hafi lært í
Samvinnuskólanum og verið
vinur Jónasar frá Hriflu, kom
ekki til þess að hann yrði fram-
sóknarmaður eða Alþýðu-
flokksmaður. Hinar „dýpstu til-
finningar“ hans hafa lengi tengst
Sjálfstæðisflokknum, eins og
hann vildi hafa hann. í svo
stórum flokki hafði hann nægt
svigrúm fyrir fyrirgreiðslupólitík
sína bæði í borgarstjórn og á
þingi, og hætti henni ekki þótt
t.d. maður á borð við Davíð
Oddsson, borgarstjóra, semdi
um það sérstaklega að Albert
leysti sig undan hinni linnulausu
kvöð. Af þessari fyrirgreiðslu-
pólitík spratt svo kenningin um
litla manninn. Hún kom í dags-
ljósið um það bil sem Albert var
hættur að hafa vald til að greiða
úr fyrir nokkrum manni. Meinið
og ástæðan fyrir klofningnum
var að Albert hélst ekki uppi að
vera flokkur í Sjálfstæðisflokkn-
um. Þar eru þó margir hávaða-
samir og einstrengingslegir
menn, eins og Matthías Bjarna-
son, sem harmar nú manna mest
að hafa ekki orðið ráðherra,
þótt hann lýsi öðru yfir svo að
segja á hverjum þingflokks-
fundi. Hann lætur við sitja að
vera óánægður flokksmaður, en
Albert var aldrei óánægður.
Hann fékk yfirleitt það sem
hann vildi þangað til Þorsteinn
kom og rak hann úr ráðherra-
embætti.
Og hurðir höfðu varla lokast
á eftir honum þegar upp-
hefst talið um „dýpstu tilfinning-
ar“ flokksmanna, eins og það
eigi að hafa einhver áhrif á
Albert Guðmundsson. Maður
sem lengi hefur verið flokkur í
flokki, og spilað vel úr sínum
spilum, er að auki að basla með
litla manninn í farangrinum, ber
enga eftirsjá í brjósti. Og það er
alveg víst að tilfinningalíf hans
hefur ekki orðið eftir í Sjálf-
stæðisflokknum.
í minningu annarrar
stjórnar
Enn hefur Sjálfstæðisflokkur
forystu fyrir ríkisstjórn eins og á
dögum dr. Gunnars Thor-
oddsen. Fólk minnist enn síð-
ustu mánaða þeirrar ríkisstjórn-
ar, þegar vextir og verðbólga
voru að sliga samféLgið. Sú
reynsla er það ný, að ástæðu-
laust er að stefna í sama stjórn-
arfar svo skömmu síðar. En því
er ekki að neita, að afskiptaleysi
ríkisvaldsins í hinum þýðingar-
mestu málum, svo sem launa-
málum og efnahagsmálum,
minnir um margt á það forystu-
leysi, sem orðið var á síðustu
dögum ríkisstjórnar Gunnars
Thoroddsen. Nú þarf hörð við-
brögð og sterk úrræði til að
hindra að á ný verði skeiðað upp
verðbólgu og vaxtaveginn, sem
liggja samhliða eins og Mikla-
brautin og örva hvor annan til
dáða. Oft er talað um stutt-
buxnadeild sjálfstæðismanna og
frjálshyggju og þvíumlíkt. Allt
er það hégóminn einber hjá því
að hafa ekki á að skipa forystu-
liði, sem kann að taka af skarið
og benda slíku liði á, að þótt því
þyki hugmyndir sínar góðar geti
verið að lítið samfélag sé ekki
sniðið fyrir þær, eða öllu heldur,
að ekki sé hægt að sníða samfé-
lagið að þeim, svona seint á
tuttugustu öldinni. Þá ber þess
líka að gæta, mitt í þeim vanda-
málum sem að okkur steðja, að
varla vinnst tími til að kafa djúpt
í tilfinningalíf týndra sona rétt á
meðan takast þarf á við vanda-
málin með þeim hætti að ekki
standi á svörum. Því hefur verið
marglýst yfir af Framsóknarfor-
ystunni, að hún vill allt til vinna
að stjórnin vinni heilshugar sam-
an að lausn margvíslegra vanda-
mála. Hitt er deginum ljósara,
að það hlýtur eitthvað að fara að
gefa sig haldi vextir og verðbólga
áfram á einhverri hraðferð yfir
flag, sem rétt var að byrja að
gróa fyrir tilverknað síðustu
ríkisstjórnar. Vel má vera að
Sjálfstæðisflokkurinn hafi
klofnað, en það þýðir ekki að
hann geti beitt einhverjum fjar-
vistarsönnunum þegar verka-
lýðsmál og efnahagsstefna er
annars vegar.
Nýr flokkur
verkamanna
Þegar upplýstist að Guð-
mundur J. Guðmundsson væri í
miðjum hópi verkalýðsleiðtoga
að ræða stofnun Verkamanna-
flokks íslands vildu menn taka
fréttinni eins og hverju öðru
gríni. En mikið meiri alvara býr
að baki þeim fábrotnu yfirlýsing-
um sem Guðmundur J. hefur
gefið. Það er staðreynd að
verkalýðshreyfingin hefur nán-
art gefist upp á Alþýðubanda-
laginu og væntir ekki mikils
stuðnings þaðan, a.m.k. ekki á
meðan formaðurinn er í Ind-
landi eða situr við að semja