Fréttablaðið - 21.02.2009, Síða 22

22 21. febrúar 2009 LAUGARDAGUR
E
itt af þínum fyrstu
verkum sem formað-
ur var að taka þátt í
að mynda nýja ríkis-
stjórn, sem Fram-
sóknarflokkurinn ver
vantrausti. Hvernig finnst þér
ríkisstjórn Samfylkingar og Vinstri
græns hafa staðið sig? Hvað er vel
gert og hverju er ábótavant?
„Það sem helst vantar upp á eru
útfærslurnar í þeim málum sem
við erum sammála um. Það vantar
líka kannski upp á að ríkisstjórn-
in einbeiti sér að fáum, afmörk-
uðum verkefnum. Það var þannig
sem ég sá fyrir mér ríkisstjórn-
ina starfa; sem bráðabirgðastjórn
með afmarkað umboð. En hún er
að reyna að hugsa um of margt í
einu, ætla sér um of og taka á hlut-
um sem er ekki eðlilegt að bráða-
birgðastjórn taki að sér.“
Hvað viltu sjá að hún geri?
„Ég vil sjá útlistaðar leiðir í
efnahagsmálum varðandi stöðu
heimilanna og atvinnulífsins. Og
svo er það stjórnlagaþingið, það er
að almenningur geti haft eitthvað
með það að segja hvernig stjórn-
arskráin lítur út, því ef við ætlum
að fara í endurskoðun á öllu stjórn-
kerfinu, allri pólitíkinni, þá verður
að byrja þar. Ef almenningur fær
ekki á tilfinninguna að hann fái
að taka þátt í því máli, þá mynd-
ast vantraust úti um allt. Þannig að
þetta þarf að vera alveg á hreinu.
Þá finnst mér ríkisstjórnin þurfa
að útlista hvernig eigi að gera hluti
sem menn eru jafnvel byrjaðir að
kynna, til dæmis Tónlistarhúsið.
Það geta allir verið sammála um
það að þarf að klára þetta hús en
ég hefði viljað sjá nánari útfærslu
á því hvernig þetta verður fjár-
magnað. Við megum ekki lenda
í því að það verði sett þarna eitt-
hvað inn í einn eða tvo mánuði en
svo strax eftir kosningar komi í
ljós að það hafi ekki verið hægt
því bankinn hafi ekki átt þessa
peninga til.“
Sérðu fyrir þér að ríkisstjórnin
muni gera eða ekki gera eitthvað
sem getur valdið því að Framsókn
hverfi frá hlutleysi sínu?
„Það væri mjög erfitt að þurfa
að gera slíkt. Það þyrfti að vera
mjög brýn ástæða fyrir því, vænt-
anlega útilokun á einhverjum af
þeim meginskilyrðum sem við
settum í upphafi.“
Efnahagsáætlun
Sjálfur sagðir þú eftir að þú varst
kjörinn formaður að eitt af þínum
fyrstu verkum væri að setja fram
efnahagsáætlun. Hvar er hún?
„Fljótlega eftir kjör mitt var
mynduð ný ríkisstjórn og við töld-
um að þar sem Framsóknarflokk-
urinn væri ekki aðili að henni
væri rétt að gefa henni tækifæri
til að leggja fram slíka áætlun.
En nú er ekki hægt að bíða lengur
eftir þeirri útlistun og ég geri ráð
fyrir að við munum kynna heildar-
aðgerðapakka á sunnudaginn.
Útgangspunkturinn verður sá að
við leggjum til nokkrar aðgerðir
um hvernig megi koma atvinnulífi
og bönkunum aftur af stað, þannig
að fjármagn fari að streyma um
hagkerfið til að koma í veg fyrir
að atvinnuleysi haldi áfram að
aukast. Það er frumskilyrði, en svo
erum við með nánari útfærslur á
því hvað er hægt að gera varðandi
skuldir heimilanna.“
Geturðu nefnt dæmi?
„Ég lofaði að tjá mig ekki um
það fyrr en á fréttamannafundi á
sunnudaginn.“
Hvað viltu sjá verða um bank-
ana?
„Að mínu mati er langbesta leið-
in að erlendir kröfuhafar eignist
hlut í bönkunum. Fyrir því eru
nokkrar ástæður, helst þær að með
því öðlast bankakerfið aukið traust
– því miður er traust á íslenskum
stjórnvöldum og bankakerfi ákaf-
lega lítið. Þá dregur það úr þeirri
hættu að þau mistök sem voru gerð
endurtaki sig. Ef bankarnir fara í
eigu erlendu kröfuhafanna þá hafa
þeir ríka ástæðu til að bönkunum
gangi vel og halda þeim gangandi.
En til að þetta megi verða þarf að
tryggja stöðu þeirra sem skulda
bönkunum að því leyti að ekki
verði gengið að þeim og íslenskt
efnahagslíf lagt í rúst. Sé það
tryggt þá er þetta besta leiðin. En
við munum kynna útfærslur á til-
lögum í þá átt á sunnudag.“
Evrópumál
Flokksþing Framsóknarflokksins,
þar sem þú varst kjörinn formaður,
samþykkti auk þess með afgerandi
hætti að ganga til aðildarviðræðna
við Evrópusambandið. Síðan þá
hefur ekkert bólað á Evrópuum-
ræðunni. Hverju sætir það?
„Efasemdir mínar um Evr-
ópuumræðuna hjá síðustu rík-
isstjórn snerust fyrst og fremst
um að hugur fylgdi ekki máli og
hún væri notuð til þess að drepa
málum á dreif. En það kom mér
mjög á óvart hvernig umræðan
gufaði upp. Mín kenning er sú að
þetta sé eitt af þeim málum sem
núverandi stjórnarflokkar hafi
ekki getað komið sér saman um
og hafi þar af leiðandi sammælst
um að ræða ekki í bili?“
Telur þú að unnt sé að endur-
reisa íslenskt efnahagslíf með
krónunni?
„Þetta hefur verið erfiðasta
spurningin í efnahagsumræð-
unni allri. Ég er tilbúinn til þess
að skoða einhliða upptöku annars
gjaldmiðils; ég er ekki endilega
fylgjandi því en ég er hræddur um
að við gætum lent í þeirri stöðu að
við neyðumst til að skoða það.“
Eigum við að kanna einhliða
upptöku annars gjaldmiðils áður
en við hefjum aðildarviðræður við
ESB?
„Þetta tvennt getur vel farið
saman. Ég hef hins vegar áhyggj-
ur af því að menn telji að aðildar-
umsókn ein og sér leysi gjaldmið-
ilsmál okkar. Nú eru til dæmis
Tékkar að sækja um upptöku evru
en eru þó komnir mun lengra en
við og þegar orðnir aðilar að ESB,
en gera sér vonir um að geta tekið
upp evru árið 2015. Hvað sem
við gerum þurfum við að huga
að bráðabirgðalausn, því það er
ómögulegt að búa við gjaldeyr-
ishöft. Peningastefnan er meðal
þeirra mála sem aðgerðaáætlun
okkar tekur til og við kynnum á
sunnudag.“
Okkar heimildir herma að frá
því þú varðst formaður hafi tekist
gott samband milli þín og Guðna
Ágústssonar, fyrrverandi for-
manns Framsóknarflokksins. Er
það rétt?
„Ja, ég hef lagt mig eftir því að
kynnast fyrrverandi formönnum
og stjórnarmönnum í flokknum
og læra af reynslu þeirra. Og það
er alveg rétt að ég hef hitt Guðna.
Ég verð að segja að það kom mér
á óvart hvað fyrrverandi formenn
og þeir sem hafa starfað lengi í
flokknum hafa verið tilbúnir til
að taka mér strax opnum örmum.
Þegar maður kemur nýr inn ein-
hvers staðar tekur oft tíma til að
það myndist sátt, ef svo má segja,
en það hefur ekki verið vanda-
mál. Hins vegar er alltaf verið
að reyna – að ég tel í pólitískum
tilgangi – að tengja mig mönnum
sem hafa verið nefndir í tengslum
við bankaumræðuna; menn eins og
Ólaf Ólafsson og Finn Ingólfsson,
en þá þekki ég ekki neitt.
Fjármálin
Reglur Framsóknarf lokksins
kveða á um að kjörnir fulltrúar
upplýsi um fjármál sín. Ætlar þú
að gera það?
„Já, það er ekkert mál. Ég er
reyndar hræddur um að mönnum
þyki þau tiltölulega óspennandi.
Ég á bara hlutabréf í einu fyrir-
tæki, félagi sem ég stofnaði ásamt
öðrum um heimildarmyndagerð.
En það eru engin umsvif í kring-
um það.“
Kona þín er vel stæð og sumir
vilja meina að fjármál hennar
ættu líka að vera uppi á borðum.
Finnst þér ástæða til þess?
„Hún svo sem ræður því sjálf
hvernig hún hagar því. Það er ekk-
ert launungarmál að fjölskylda
hennar rak P. Samúelsson. Hún
seldi sinn hlut í því og var mjög
hörð á því á sínum tíma að gefa
alla upphæðina upp til skatts og
fara ekki í neinar æfingar með
það. Hún er ofurvarfærin, allt um
það mál liggur fyrir og í rauninni
ekkert meira um það að segja.
Hins vegar hef ég orðið var við
það að þetta hefur verið notað til
að reyna að gera mig tortryggileg-
an og þá komum við aftur að net-
umræðunni sem virðist afar vel
skipulögð af vissum hópi.“
Hvaða hópi?
„Samfylkingunni.
Vegna þess hvernig tíðarand-
inn er þykir það nánast neikvætt
að eiga einhverja peninga. Það
að geta tengt mig við fólk sem á
peninga, til dæmis konuna mína,
þykir vera nóg til að koma á mig
höggi. En mér þykir þetta í sjálfu
sér í allt í lagi. Þetta fyrirtæki sem
fjölskyldan rak var byggt upp á 40
árum. Ég held að það sé óhætt að
segja að þetta hafi verið vel rekið
fyrirtæki, sem snerist um að gera
hlutina vel og byggjast upp smátt
og smátt, ekki hluti af þessu loft-
bóluhagkerfinu. Konan mín á að
vera stolt af þessu frekar en hitt.
Hvað mig varðar þá er þetta
líka ágætt. Ég er í ágætu skjóli
svo lengi sem konan mín gefst ekki
upp á mér, ég fæ þá að borða og
menn þurfa ekki að hafa áhyggjur
af því að það sé hægt að ná til mín
með fyrirgreiðslu eða ég þurfi að
setja mig í þá stöðu að ég skuldi
mönnum greiða. Ég er því frjáls
til að fylgja eingöngu skoðunum
mínum og beita mér jafnvel hart
fyrir þeim.“
En er það ekki skiljanlegt að
sumir kunni að efast um hvort þú
skiljir þá neyð sem blasir við mörg-
um?
„Já, ég get vel skilið að fólk sé
tortryggið hvað slíkt varðar. Á
móti verð ég bara að biðja fólk að
trúa því að ég sé í pólitík til að láta
gott af mér leiða. Ég ætlaði aldrei
að fara út í stjórnmál, en ástæðan
fyrir því að ég ákvað að taka slag-
inn núna var sú að ég var farinn
að fá á tilfinninguna að mjög víða
liði fólki illa. Ég held að þannig sé
raunin núna og eflaust mun það
aukast.
Ég hugsaði með mér að ef ég
teldi mig hafa eitthvað til mál-
anna að leggja væri það skylda
mín að reyna að gera það. Ef það
misheppnast, ef mér tekst ekki að
láta fólki líða betur þá á ég ekkert
erindi í pólitík. Og þá geta menn
hafnað mér. En ég vona að menn
hafni mér ekki fyrirfram þó að
konan mín sé vel sett. Í rauninni
má segja að í þessari umræðu þá
ættu menn kannski frekar að velta
fyrir sér skuldum manna en eign-
um; það er það sem setur mann í
erfiða stöðu.“
Valið á lista
Hvers vegna var ákveðið að stilla
upp á lista Framsóknar í Reykja-
vík í stað þess að halda prófkjör?
„Það verður farin þessi forvals-
leið, það er að segja það verða
lagðar fram tillögur að nöfnum
sem kosið verður um á kjördæm-
isþingi. Við reyndum að finna leið
sem gæfi nýju fólki tækifæri til að
koma inn í stjórnmálin.
Stjórnmál hafa verið gagnrýnd
fyrir það að vera lokaðir klúbbar,
þar komist enginn nýr að vegna
þess að pólitíkusar færist ein-
faldlega smátt og smátt upp eftir
flokkspýramídanum. Þetta er
hugsað sem leið til að opna á það að
nýtt fólk komist inn. Það er í sam-
ræmi við þá kröfu í samfélaginu
um endurnýjun og að flokkarnir
opni sig. Með þessu vonumst við til
að geta blandað saman þeim sem
hafa verið öflugir í starfinu fyrir
flokkinn og einhverjum nýjum
utanaðkomandi, mönnum sem eru
vel í stakk búnir til að taka á þessu
ástandi sem við erum að fara í
gegnum núna.“
En þetta fyrirkomulag hefur
verið gagnrýnt fyrir hið gagn-
stæða, það er að loka á nýja fram-
bjóðendur. Hefði það ekki verið
lýðræðislegra og í meira samræmi
við kröfuna um endurnýjun að
halda prófkjör?
„Prófkjör er dýrari aðferð sem
menn ráðast ekki í í óvissu. Hugs-
unin er sú að við viljum fá fólk úr
grasrótinni en líka fólk utan gras-
rótarinnar; fólk sem er kannski
að störfum í háskólum, atvinnulífi
eða einhverju öðru en getur hent-
að mjög vel núna í þessu árferði,
að það hafi tækifæri. Við viljum
auðvitað að sem flestir gefi kost á
sér. Á endanum verður kosið um
þetta. Það er rétt að taka fram að
það getur hver sem er boðið sig
fram í hvaða sæti sem er: þetta er
bara til þess gert að reyna að fá
fleira af nýju fólki.“
Þú tilkynntir á fimmtudag að þú
myndir bjóða þig fram í Reykjavík-
urkjördæmi norður. Ég hef heim-
ildir fyrir því að þú hugðist bjóða
þig fram í Suðurkjördæmi og hafir
verið búinn að tilkynna trúnað-
armönnum flokksins það. Hvað
breyttist?
„Fólki úr grasrót flokksins á
landsbyggðinni, upphafsmenn að
framboði mínu, vildi að ég færi
fram í landsbyggðarkjördæmi.
Það var hugsað til þess að styrkja
tengsl mín við landsbyggðina. Ég
hefði haft mjög gaman að því og
hugleiddi alvarlega að fara fram í
annaðhvort Norðvestur- eða Suður-
kjördæmi. Ég var síðan búinn að
ákveða að fara fram í Suðurkjör-
dæmi, í þriðja sæti. Ég ræddi það
við trúnaðarmenn flokksins. En þá
var orðið ljóst að menn í Reykjavík
vildu að ég færi fram þar og rök
þeirra voru þau að ég myndi nýt-
ast landsbyggðinni betur í Reykja-
vík.“
Hefði framboð þitt í landsbyggð-
arkjördæmi ekki líka verið til
marks um að þú værir ekki bjart-
sýnn á gengi flokksins í Reykja-
vík?
„Það hefði kannski mátt túlka
það þannig. Hefðu menn haft
áhyggjur af því hefðu það verið rök
í málinu. En ég verð að viðurkenna
að ég hafði ekki leitt hugann að
þessum fleti á málinu fyrr en það
var nefnt við mig, því ég geri ráð
fyrir að við fáum að minnsta kosti
tvö menn í báðum Reykjavíkur-
kjördæmum.“
Hvernig meturðu stöðu Fram-
sóknar í komandi kosningum?
„Ég var mjög ánægður með síð-
ustu skoðanakönnun sem sýndi
fimmtán prósent fylgi. Ég var
feginn að sjá þær niðurstöður og
held að við munum bæta við okkur
fram að kosningum.“
Nánast neikvætt að eiga peninga
Framsóknarflokkurinn hefur sótt í sig veðrið á þeim mánuði síðan Sigmundur Davíð Gunnlaugsson var kjörinn formaður. Í
samtali við Bergstein Sigurðsson segir Sigmundur Davíð að honum þyki ríkisstjórnin sem hann ver vantrausti ætla sér of mikið
en mikið þurfi að gerast til að Framsókn hverfi frá hlutleysi sínu. Hann telur uppstillingu í Reykjavík heppilegri leið til að ná
fram endurnýjun í flokknum en prófkjör og á í ágætu sambandi við Guðna Ágústsson.
VILL AÐ ERLENDIR KRÖFUHAFAR EIGNIST HLUT Í BÖNKUNUM Sigmundur Davíð telur að best sé að erlendir kröfuhafar eignist hlut
í bönkunum. Framsóknarflokkurinn mun kynna efnahagstillögur sínar á morgun. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA