Tíminn - 20.03.1993, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Laugardagur 20. mars 1993

Löng erlend lán íslendinga komin í um 167% um síðustu áramót:
erlenda skuklahlutfalliö
„Búlst er við að erlendar skuldir
Finna verði um 188% af útflutn-
ingstekjum landsmanna á árinu“.
Þessa frétt færði Morgunblaðið
okkur á forsíðu um síðustu helgi
og fjailaði síðan einnig tun málið í
leiðara á jþriðjudag undir fyrir-
sögninnl: „Etód verst stödd —
etód ennþá“.
Hvað erienda skuldahlutfallið
snertir virðist munurinn hins
vegar efeld stór. Nýjar Hagtölur
Seðiabankans upplýsa m.a. að
Íöng lán ísiendinga sem hlutfaíl af
útflutningstefejum hafi verið kom-
in í um 167% f lok sfðasta árs
samkvæmt bráðahirgöatöium.
Hækki þetta hiutfaU áiíka mikið á
þessu ári og það gerði á því síðasta
182% útflutningstekna á árinu,
þ.e. nánast sama hlutfall og hjá
Finnum.
Þetta skuldahiutfall hefur hækk-
að mjög hratt sfðustu tvð áriou
Fyrir áratug (1982) námu eriend-
ar skuidlr 114% útflutnlngstekn-
anna. Árið 1984 hafði hlutfallið
hækkað í 122%. Það lækkaði svo
aftur ár frá ári niður í 112% árið
ið 1988 og varð þá aftur svipað
hlutfali eins og fjórum árurn áður.
En síðan hefur þróunin verðið
1989 137%
1990 140%
1991 152%
1992 167%
Eriendar langtímaskuldir, mæld-
ar sem hlutfall útflutningstekna,
hafa þannig hækkað meira síð-
ustu tvö árin en næstu átta árin
þar á undan. Viröist stefna hrað-
byri I að erlendir fjánnagnseig-
endur eigi hjá okkur sem svarar
tveggja ára heildar útfiutnings-
tekjum þjóðarinnar? - HEI
Forseti ASÍ telur að það séu allar forsendur
fyrir hendi til að lækka vexti. Tillögur og
ábendingar í atvinnumálum:
Væntir svara
frá ríkisstjórn
um helgina
Benedikt Davíðsson, forseti Alþýðu-
sambands íslands, segir að það séu
allar forsendur fyrir lætónm vaxta.
Hann segist ennfremur vænta svara
frá ríkisstjórn um þessa helgi við til-
lögum aðila vinnumarkaðarins í at-
vinnumálum. Þá fínnst forseta ASf
lækkun umsýsluþóknunar til út-
hlutunamefnda atvinnuleysisbóta
vera slæma ákvörðun auk þess sem
hún sé etód rökstudd af hálfu stjóm-
ar atvinnuleysistryggingasjóðs.
„Við sjáum ekki fram á að það séu
nokkrar forsendur íyrir því í okkar
hreyfingu að koma í gegn samningi
um kauplækkun. Við erum sein-
þreyttir til vandræða en getum skap-
að mikil vandræði ef til þess kemur.
En ég vil hinsvegar ekki tímasetja
neitt í þeim efnum. Ég tel aftur á
móti að þessi meðgöngutími sem
orðinn er hjá ríkisstjóminni með
þessar ábendingar og tillögur okkar í
atvinnumálum ætti að vera orðinn
nógu langur þannig að við ættum að
fá svör um þessa helgi.“
Enn sem komið er hafa verkalýðs-
hreyfingunni ekki borist nein form-
leg svör frá samtökum atvinnurek-
enda um þau sjónarmið sem formað-
ur VSÍ varpaði fram í vikunni um
gengisfellingu, kauplækkun eða
hvorttveggja vegna bágrar stöðu
Fórust í
sjóslysi
Arangurslaus leit hefur staðið yfir
að manninum sem saknað er af Ak-
urey AK 134 sem sökk við innsigl-
inguna í Akraneshöfn í fyrradag.
Þyria Landhelgisgæslunnar leitaði
fyrri hluta dags og gengnar voru
fjörur fram á kvöld.
Eins og kunnugt er fómst tveir sjó-
menn er Magnús AK sökk á svipuð-
um slóðum. Annar hét Nikulás Kajs-
son 44 ára, til heimilis að Vogabraut
10 Akranesi. Hann lætur eftir sig
eiginkonu og fjögur böm.
Hinn sjómaðurinn hét Ólafur
Finnbogason 71 árs, til heimilis að
Suðurgötu 48. Hann lætur eftir sig
eiginkonu, uppkomna dóttur og
fósturson. -HÞ
efnahagslífsins. Að sama skapi hefur
forusta verkalýðshreyfingarinnar
ekki viljað taka ummæli fiármálaráð-
herra á Alþingi í vikunni, þess efnis
að ríkissjóður sé ekki aflögufær til
eins eða neins eftir aðgerðir hans í
málefnum Landsbankans, sem form-
legt svar ríkisstjómarinnar.
„Samningagerðin er ekki ennþá
orðin mjög löng miðað við það sem
hún hefur oft verið. Ef okkur tekst að
komast að samningaborðinu ætti
þetta geta gerst á stuttum tíma og við
emm ekki orðin aiveg vonlaus um að
það gæti gerst; ekki alveg, þrátt fyrir
ýmsar hrakspár." -grii
Kammersveit Hafnarfjarðar á æfingu.
Nýr sproti í listalífi Hafnarfjarðar:
Kammersveit Hafnarfjarðar með tónleika
Fyrstu tónleikar Kammersveitar
Hafnarfjarðar verða í Hafnarborg í
Hafnarfirði á morgun, sunnudaginn
21. mars. 28 hljóðfæraleikarar em í
sveitinni, einleikar em Ármann
Helgason klarinettuleikari, Guðrún
Guðmundsdóttir píanóleikari og
Þorsteinn Gauti Sigurðsson píanó-
leikari. Hljómsveitarstjóri er Öm
Óskarsson.
Mikill vöxtur hefur verið í menn-
ingarlífi í Hafnarfirði, einkum í
myndlist, en Kammersveit Hafnar-
fjarðar er nýjasti sprotinn. Hljóm-
sveitina skipar hópur tónlistarfólks
sem hefur að baki langt tónlistar-
nám hér heima og erlendis.
Á tónleikunum, sem hefjast kl.
20.30 annað kvöld, verða flutt verk
eftir Stravinsky, Respighi, Lutoslaw-
sky og Saint-Saens. —sá
Seint og um síðir kemur yfirlýsing frá bankastjórn Landsbanka:
Bankastjórar Landsbanka
stjórnvöldum þakklátir
Bankastjórar Landsbanka íslands
sendu loks í fyrradag frá sér yfir-
lýsingu sem fjöimiðlar höfðu beð-
ið eftir í tvo daga. í henni er
stjómvöldum þakkaður góður
stuðningur við Landsbankann,
sérstatóega forsætisráðherra og
viðskiptaráðherra. Ekkert er vikið
að sjálfri málsmeðferð ríkis-
stjómarinnar en hún hefur verið
harðlega gagniýnd á Alþingi. Hins
vegar er lögð áhersla á að viðræð-
ur hafi staðið um málið um nokk-
urt skeið með það að markmiði að
styrkja stöðu Landsbankans.
I yfirlýsingu bankastjómar
Landsbanka segir orðrétt:
„Vegna ákvörðunar ríkisstjómar
að bæta eiginfjárstöðu Landsbanka
íslands vill bankastjóm Lands-
bankans að eftirfarandi komi fram:
Allt frá því að alþjóðlegar reglur
um eiginfjárstöðu banka vom sett-
ar fyrir meira en tveimur ámm
hefir bankastjóminni verið full-
ljóst, að Landsbankinn myndi eiga
í erfiðleikum að uppfýlla þau skil-
yrði, en þannig var raunar ástatt
fyrir mjög mörgum af bönkum
heims að þeir hafa verið í miklum
vanda staddir í þessu efni. Þegar að
því kom um síðustu áramót, að
reglumar gengu í gildi, var brugð-
ið á það ráð, að Seðlabanki íslands
lánaði Landsbankanum víkjandi
lán að fjárhæð kr. 1.250 milljónir.
Um Ieið var tekin ákvörðun um, að
fyrir 1. maí 1993 yrðu fundin ráð
til frambúðarlausnar.
Vandi Landsbankans að þessu
leyti varð enn ljósari við uppgjör
ársins 1992. Þótt bankinn legði á
því ári í afskriftasjóð kr. 1.580
millj. og afskriftasjóðurinn næmi
þá 2.800 millj. kr., vom banka-
stjóm og endurskoðendur sam-
mála um að nauðsynleg varúðar-
sjónarmið krefðust allmiklu hærri
fjárhæðar í sjóðinn.
Undir forystu Kjartans Gunnars-
sonar, varaformanns og starfandi
formanns bankaráðs, vom hafnar
viðræður við stjórnvöld um lausn
vandans með það fyrir augum að
skrefið yrði stigið til fulls og allrar
varúðar gætt og skilyrðum full-
nægt. Þetta hefur nú verið gert og
er bankastjómin þakklát stjórn-
völdum, sérstaklega forsætisráð-
herra og viðskiptaráðherra fyrir
rösklega forystu og framgöngu í
málinu. Bankastjómin er einhuga
í stuðningi sínum við ráðstafan-
irnar eins og þær liggja fyrir. Mjög
náið samráð var haft milli Seðla-
banka íslands, Landsbankans og
viðskiptaráðuneytis um allan und-
irbúning málsins, en lokaákvörð-
un kom til kasta forsætisráðherra
og viðskiptaráðherra og síðan rík-
isstjómar. Viðskiptabönkum
Landsbankans erlendis hefir verið
gerð grein fyrir stöðu mála.
Þótt vandamál Landsbankans
væm alvarlegs eðlis, vom þau
smávægiieg borin saman við
bankakreppuna í Noregi, Svíþjóð
og Finnlandi. Engan þarf heldur
að undra að erfiðleikar sæki lang-
stærsta banka landsins heim, þeg-
ar svo djúp og langvarandi lægð
ríkir í íslenzkum efnahagsmálum.
Að svo komnu verður hins vegar
að telja, að íslenzkt bankakerfi í
heild standi styrkum fótum og geti
orðið sá burðarás í viðreisn at-
vinnuveganna sem nauðsyn ber til.
Að gefnu tilefni vill bankastjóm
Landsbankans taka fram að aukn-
um styrk sínum mun bankinn ekki
beita til að neyta aflsmunar til
óeðlilegrar samkeppni við aðrar