Tíminn - 21.01.1995, Blaðsíða 16

16
fWtw
Laugardagur 21. janúar 1995
JONA RUNA á mannlegum nótum:
Skammir
Hvers kyns snuprur eru óþægi-
legar og sérstaklega slæmar, ef
tilefni þeirra er ómaklegt og
ástæöulaust. Okkur bregöur illa
og kannski sérstaklega ef
skömmunum fylgir ranglæti og
illska. Erfiöast er þó, ef skamm-
arinn notar í þokkabót oröfæri
sem er ósæmilega fúkrænt og
siöfjötraö. Venjulegast bregö-
nmst viö illa viö óvildinni og
svörum gjarnan með írafári og
látum á móti á sama hátt.
Við, sem teljum friðsemd og
hugheflun mikilvægari en
frekju og dónaskap í samskipt-
um, þurfum að íhuga hvort þaö
borgar sig aö bregöast við há-
vaða og skammarfári van-
stilltra. Þaö viröist nefnilega
efla skammarann, ef honum er
svaraö, og illræna hans viröist
aukast að mun. Þaö er því best
aö bregðast við viðkomandi
með þögn og geðprýöi, því þá er
engu líkara en illskan og ofsinn
líði frá.
Það getur því verið tilgang-
stæpt og óviturlegt að bregðast
viö þeim reiöi- og óvildar-
bálköstum sem heiftúöugar og
óvandaðar skammir loga í. Við
vitum að skammarar geta verið
þreytandi og ósanngjarnir,
enda venjulegast aö gauða og
agnúast í okkur að ósekju okkur
til angurs. Léttvelviljaö um-
vöndunaragg getur þó, ef vel er
skoðað, veriö ásættanlegt, ef
það tengist fremur umhyggju
en ásökunum, auk þess að vera
heiðarlegt og einlægt.
Skammirnar verða að vera til-
komnar af ásættanlegum ástæð-
um og þjóna þeim tilgangi, að
vilja bæta þann sem þær bein-
ast að. Þetta er sérstaklega mikil-
vægt, ef viðkomandi á að takast
á við þær og íhuga réttmætt
gildi þeirra. Léttskammir eru
sem betur fer oftast tilkomnar
af bróöurlegri umhyggju og
elsku og því venjulegast vand-
ræðalitlar og sársaukasnauðar.
Það er sjaldan að okkur þykir
þær meiða eða móðga.
Þaö er því grundvallarmunur
á járænni umvöndun og
ósæmilegum skömmum. Með
tilliti til þess hvað það er óþægi-
legt, að verða fyrir skömmum
sem eru heiftúðugar og iilgjarn-
ar, þá er ágætt að við áttum okk-
ur á því, að trú okkar á mann-
gildi okkar á ekki að riðlast og
reiknast skakkt, þrátt fyrir óvild
og ranglæti skammarans.
Best er, aö við látum ekki illa
meintar og freklegar skammir
eða óæskilega bölúð gera okkur
aö minni persónum í sjálfs okk-
ar augum, með þvi aö velja að
-taka upp sömu ósiði. Viö, sem
erum ósanngjörn og neilæg,
truflum og ergjum þá sem við
bregðumst við meö leiðindum
og neiúð. Allar óþarfa aðfinnsl-
ur og aðdróttanir í skammarstíl
eru óæskilegar og þreytandi.
Við, sem erum viðkvæm og
vandmeðfarin, fyllumst oft
uppgjöf og kvíða, ef við verðum
fyrir þeirri reynslu aö okkur er
sagt til syndanna án sýnilegra
ástæðna. Við þurfum líka að
átta okkur á því, að það er algjör
grundvallarmunur á ylríkri og
umhyggjusamri umvöndun,
sem er velviljuð og þörf, og á
þeirri umfjöllun sem er nei-
kvæð og byggist upp á móðgun-
um og ósæmilegri óvild. Best er
því, að við forðumst ádrepur og
bölúð og þá vegna þess, að þær
gætu kveikt í okkur óvildarbál
skammar og illsku. ■
mmm krossgatan nr. 3
BELTIN
/ /
LAUSN A GATU NR. 2
CA'llí lA iRlLiuF. "0 ASUCIA STAfif '0 FiOuf] 0 OPOPÓA) HROKl p /t'Afi tí ‘a* FUOTIÖ s FPC rcoufi
—* f y R 1 R —> F R A M A H V 'A
iA-LU cTíríTí u H A E) s lúTuP K>K T T A 'ALfA A s '/ A
! H 0 /L 0 SjaAC- BtCirJ RlMLAfi. H "0 f AOl SKiP s A U G ÍÁÆPA niLOufi K K Flíflí'. A
Aufi. |ítM TlnAálL HCSTuf 'A L 0 i R KHUl l(Llu- SiHlA K \!a s 1 ISbKir/ tfibrJA (lLAC K 1 Lf J A h/
£ P d u yjiLf.o FjaR. 1 •ö I Fita UM&UIÍ S p ) K VU/HA k'iFFil. S J ‘A T/íPT 1
A a '0 6 A hl S fcfiu* PftSiHA ty/flí 5 L K A HÆrií- Utlrhi ÍCCJACI /1 G H Ú 1 H H
MAKA •;v£ t> R G u SPIL HA 0 ‘A r T A 1l0/liu- ahoi iTamdi U M SLlTriA ÁIACufi R 1 F N A H
'A L SKHlifí CuCS A £> ti H MVft Sj'oR. H U G G A u KOrJu ÍDriO U H U SUM’fi- Afi
,S A1 'A T40i.fi- Irlrí TfifijA S K A R 1 N CACri- Lf.OI* flfrii- H ý r 1 f( fi.bL'.ruí m M
£ 5 S VÍSKuR TALA K Mf-lili áLDlfl y T A R hí'iloi L HlbOlfi V&AriLL- KfHl s r r*o
A /Y s S d A HÓLi'li Lf.lCI h R '0 D LUf.C fj'ofi 5 L #/ 0 K FfiðiT- ’.KÍMMO X
Á rí Cik&Hu ófiusr n J 'o6 u HFinuli R'tTA b ú. tJfT.0- MT 'oor ) L A YélKI Hl't Tufi s Ý K i
w°- 4 F j L s K y X D A RÍ.TTut '1 T Fb K ftWtr, A R
V K 'A A r 'A R XAPP- S in 'A uK ti 0 F STf-LA R u L A