Tíminn - 11.11.1995, Page 11

jrdagur 11. nóvember 1995

n
Landsvirkjun var nœrri því aö vera undir þaö búin aö taka á móti einu álveri í viöskipti, en ekki alveg — annaö álver
mundi kosta ýmiskonar tilfœrslur í orkuverunum, hvaö þá effleiri stóriöjufyrirtœki kœmu hingaö:
Stóriðjuver í biðröðum
og öllum liggur mikið á
Umframorkan sem leikib hef-
ur lausum hala á raforkuneti
Landsvirkjunar nægir ekki
þegar sinna þarf stækkun ál-
versins í Straumsvík eftir tvö
ár. Til að uppfylla samning
vib Alusuisse-Lonza vegna
stækkunarinnar í Straumsvík
þarf aö efna til margvíslegra
framkvæmda, ab vísu minni-
háttar, á næstu tveim árum en
þær eru þó taldar kosta 2,5
milljarba króna.
Talið er að um 730 gígawatt-
stundir af forgangsorku verði til
reiðu í raforkukerfinu árið 1997.
Þá vantar 217 gígawattstundir
til að mæta orkuþörf nýs ker-
skála ísal hf.
Stóri&jumenn banka
upp á
Og stóriöjumenn frá öðrum
löndum banka stöðugt upp á og
þeim liggur lífið á. Vera má að
fleiri en Alusuisse óski eftir að-
stöðu hér á landi. Hvað er þá til
ráða?
Tíminn ræddi við Þorstein
Hilmarsson, upplýsingafulltrúa
Landsvirkjunar.
Nú liggur fyrir að af stækkun
álversins í Straumsvík verður.
Jafnframt eru taldar nokkrar lík-
ur á að fyrirtækið Columbia í
Bandaríkjunum óski eftir að fá
lóð á Grundartanga fyrir 60 þús-
und tonna ársframleiðslugetu á
áli. Á Grundartanga er líka talað
um stækkun járnblendiverk-
smiðjunnar. Á morgun eru
væntanlegir hingað til lands
sendimenn frá Kína, sem vilja
skoða kosti þess að reka álver
hér á landi. Ennfremur er álver
Atlantsálhópsins svokallaða á
Vatnsleysuströnd enn inni í
myndinni, þeir segja ekki
spurningu um að þeir reisi álver
þar, spurningin sé aðeins um
hvenær þab veröi. Svo viröist
sem biðröb stórra fjárfesta hafi
myndast hér á landi. Það kann
aö skapa vandamál hjá fá-
mennri þjóð.
langan tíma að reisa á íslandi
þar sem aðeins er hægt að vinna
við virkjunina hluta af árinu.
Það verður því ekki tekið við
miklu meira af þeim sem eru í
biðrööinni, nema með all-
margra ára fyrirvara.
Framkvæmdir í skobun
Meðal framkvæmda sem nú
eru skoðaöar er ab auka við svo-
kallaða Hágöngumiðlun við
Syðri-Hágöngur, miðlunarlón
yrði reist í Köldukvísl norðan
við Þórisvatn, ofar í hálendinu.
Þar yrði safnað vatni sem yrði
temprað niður í Þórisvatn eftir
því sem lækkaöi í vatninu.
Þannig fengist meira vatnsflæöi
gegnum virkjanir á svæðinu,
Sigöldu-, Hrauneyjarfoss- og
Búrfellsvirkjanir.
Borgin meb í orkubú-
skapinn
Þorstein segir að þar að auki
mundu menn líta til þess að
Reykjavíkurborg gæti hugsan-
lega sett upp rafmagnstúrbínur í
Nesjavallavirkjun, 60 mega-
watta virkjun, og líka eru mögu-
leikar hjá Hitaveitu Suðurnesja
að virkja gufu til rafmagnsfram-
leiðslu í meira mæli en nú er
gert í Svartsengi. Þessi fyrirtæki
mundu þá hefja sölu á raforku
til Landsvirkjunar og senda inn
á dreifikerfi hennar.
„Þá erum við með rannsóknir,
grunn ab hönnun á virkjun í
Bjarnarflagi við Mývatn, við
hliðina á kísilgúrverksmiðj-
unni. Þar erum við með litla
jarögufustöð og útvegum verk-
smiðjunni gufuafl," sagði Þor-
steinn Hilmarsson.
Kröflusporin hræba
Krafla á næstu grösum fram-
leiðir á fullum afköstum 8-9
mánuði á ári 30 megawött.
Vélasamstæða er til í virkjun-
inni og verði hún tekin í notk-
un má tvöfalda rafmagnsfram-
leiðsluna þar. Kröfluvirkjun er
ekki nýtt á sumrin, menn spara
jarðhitasvæðið og nota sumarið
til viöhaldsvinnu. Af fenginni
reynslu er Krafla varla kostur á
næstunni, aðrir betri eru fyrir
hendi.
Landsvirkjun eignaðist
Kröflu, sparivirkjun, 1986 og
reksturinn hefur gengið eftir
óskum og hafði gert það síðustu
árin sem ríkiö átti hana. En
sporin hræða, menn óttast
hremmingar þar sem Krafla
gamla er annars vegar.
Stækkun auglýst í
lögbirtingablabi ESB
„Það var töluverður aðdrag-
andi að þessari stækkun hjá ísal.
Við höfðum auðvitað unnið
vissa undirbúningsvinnu án
þess að það kostaöi okkur auka-
útgjöld. Til dæmis höfum við
undirbúið okkur sem þjóð á Evr-
ópska efnahagssvæðinu. Þannig
höfum við reglum samkvæmt
auglýst í lögbirtingablaðinu
þeirra í Brussel um til dæmis
stækkun véla í Búrfelli. Þetta er
lögformlegt atriði en án allra
skuldbindinga þegar um er að
ræöa þessa stærð af fram-
kvæmdum. Við höfum haldib
hlutunum þannig að við verð-
um í stakk búnir ab mæta auk-
inni orkunotkun. Útbúnaður á
útboðsgögnum er fyrir hendi og
framkvæmdirnar hafa verið
rannsakaðar og grunnhönnun
er til staðar eins og á mörgum
virkjunarkostum á íslandi. Vib
erum með virkjunarleyfi fyrir
stækkun á Búrfelli og Ieyfi frá
Alþingi og ríkisstjórn fyrir þess-
um framkvæmdum á Blöndu og
Kvíslayeitu," sagði Þorsteinn
Hilmarsson.
Miklir annatímar
framundan
Hjá Landsvirkjun er á dagskrá
næstu árin mikið viðhaldsverk-
efni við Sogib. Þar þarf að end-
urnýja gamlan rafbúnað, sá elsti
er í Ljósafossvirkjun frá 1937.
Ljóst er aö framundan eru
framkvæmdatímar hjá Lands-
virkjun. Fyrirtækið er skuldugt
upp fyrir haus, heildarskuldin er
yfir 50 milljarðar og tapið síð-
ustu tvö árin er meira en 5 millj-
arðar króna. En nú sér fyrirtæk-
ib fram á að geta greitt niður
skuldir. Stækkun álversins og
full nýting þeirrar orku sem
leikur á lausu lagar stöðuna
brátt til muna. En margir tala
um „fjárfestingarfyllerí" sem
þeir telja sig sjá framundan.
Þegar er komið fram að þær
framkvæmdir sem framundan
eru kosta að taka verður erlend
lán. Fjárfesting Landsvirkjunar
gæti numið 10-12 milljörðum
að bestu manna yfirsýn.
-JBP
Forstjóri Byggöastofnunar vísar því á bug aö bruölaö hafi veriö meö fé viö flutning stofnunarinnar:
Útúrsnúningur hjá Gunnlaugi
Verjast fjölmiblum
fimlega
Þorsteinn Hilmarsson segir ab
sú stækkun á orkukerfinu sem
nú er rætt um nægi 60 þúsund
tonna framleiðslugetu hjá álveri
á ári. ísal er langstærsti raforku-
notandi landsins og notar meira
en 1/3 af allri orkunni. En verði
af tveim álverksmiöjum eins og
þeir bjartsýnustu vona, hvað þá
þrem, þá er Ijóst að raforkusala
Landsvirkjunar eykst stórlega
frá því sem nú er. Fulltrúar fyrir-
tækisins verjast fimlega og gefa
ekki upp orkuverð. Abstoðarfor-
stjórinn hefur þó hafnað sem
rangri tilgátu sjónvarpsins um
10 milla verð til ísal.
Þorsteinn Hilmarsson segir ab
þegar rætt var um álver á Keilis-
nesi hafi Fljótsdalsvirkjun og
stækkun í Búrfelli verið inni í
myndinni. Þessar aðgerðir eru
nú framtíðarmöguleiki. Talað
var um 200 þúsund tonna fram-
leiðslugetu í Keilisnesi, stækkun
ísal og álver Columbia eru því
tiltölulega litlir bitar í saman-
burði. Vatnsaflsvirkjun tekur
Formaður stjórnar Byggða-
stofnunar vill ekki leggja dóm
á hvort þruðlað hafi verib meb
fé við flutning stofnunarinnar í
hús vib Engjateig í Reykjavík.
Til þess segist hann ekki nógu
kunnugur því hvernig stabið
var að flutningnum. Forstjóri
Byggðastofnunar segir ein-
göngu nauðsynlegar breytingar
hafa verib gerbar á húsinu og
ekkert brubl hafa átt sér stab.
Gunnlaugur Sigmundssonar
alþingismabur gagnrýndi á Al-
þingi í fyrradag hvernig staðib
var að flutningi Byggðastofnunar
í nýtt húsnæði. Hann segir hús-
næðið áður hafa rýmt fyrirtæki
með helmingi fleiri starfsmenn.
Vib flutninginn hafi nýlegum
húsbúnaði ennfremur verið rutt
út úr húsinu og nýjum komið
fyrir þar í staðinn. í lok máls síns
spurði Gunnlaugur þingheim
hvort ekki væri rétt ab hætta
slíku bruðli.
Guðmundur Malmquist, for-
stjóri Byggðastofnunar segir að-
eins nauösynlegar breytingar
hafa verið gerðar á húsnæðinu.
Hann segir húsið hafa reynst gall-
að og því hafi kostnaður við
framkvæmdirnar farið fram úr
áætlun. Engin ný húsgögn hafi
verið keypt vib flutninginn held-
ur hafi þau verið flutt af Rauðar-
árstígnum þar sem Byggbastofn-
un var áður til húsa. Hann ítrekar
ab stofnunin hafi ekki flutt' að
eigin ósk heldur fyrir beibni Hús-
eigna ríkisins.
Guðmundur segir húsnæðib á
Rauöarárstíg hafa verið selt fyrir
150 milljónir. Kaup og endurbæt-
ur á húsnæðinu við Engjateig
hafi kostað 120 milljónir samtals
og því sé stofnunin með 30 millj-
ónum minna bundið í húseign í
Reykjavík en ábur.
„Það er nokkuð rúmt um okkur
hér en það er ekki auðvelt ab
finna húsnæði sem hentar ná-
kvæmlega hvab varöar fermetra-
fjölda. Hér eru dúkar á gólfum og
engar harðviðarinnréttingar. Þab
er dýrt aö leggja raflagnir og
ganga frá þeim öryggiskröfum
sem þarf að gera hér. Þessu ætti
Gunnlaugur ab gera sér grein fýr-
ir. Ég kalla þetta vissan útúrsnún-
ing hjá honum."
Tíminn leitaði einnig álits Egils
Jónssonar, formanns stjórnar
Byggðastofnunar, á þessari gagn-
rýni Gunnlaugs.
„Ég er alls ekki kunnugur því
hvaða húsbúnaður var fluttur í
þetta nýja hús. En ég vil taka
fram að það er fjarri því ab ég taki
gagnrýni Gunnlaugs illa upp. Ég
tel þab af hinu góða að fram
komi ábendingar og gagnrýni á
störf Byggöastofnunar eins og
annarra stofnana."
En telurbu gagnrýnina rétt-
mæta?
„Ég hef ekki neitt við þessi orð
Gunnlaugs að athuga."
Ertu þá að taka undir þau?
„Þessi texti skilst alveg ef þú
hefur rétt eftir mér."
Var bruðlað meb fé við flutn-
inginn?
„Það var auðvitað ekkert bruðl-
að með fé. Það er svo annab mál
að menn geta framkvæmt slík
eignaskipti á mismunandi hætti.
Það er bara allt annað mál. Það
hefði verib hægt ab gera það
ódýrara og þaö hefbi verið hægt
að gera það dýrara. Spurningin er
hvort menn rata meðalveginn í
þessum efnum. Ég þekki ekkl
hvernig var staðið að þessu ná-
kvæmlega."
-GBK