Morgunblaðið - 28.02.2006, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. FEBRÚAR 2006 21
MENNING
Ferðast þú til Flórída?
Hefur þú hugsað um að eiga þitt eigið sumarhús?
Viltu vita meira?
Umboðsaðilar frá Orlando Vacation Homes, USA, verða á
Íslandi til að veita þér nánari upplýsingar eftirtalda daga:
laugardag 4. mars frá kl. 9:00 til 18:00
sunnudag 5. mars frá kl. 13:00 til 18:00
á Hótel Loftleiðum, Reykjavík.
Allir þátttakendur á kynningunni eiga kost á að vinna
ókeypis gistingu í Orlandó!
www.livinfl.com
Svo er um einstaka listamennað þeir verða mörgum nokk-ur ráðgáta, fjarlægari en
skyldi þótt víða komi þeir við, eru
utangarðs þó nærveru þeirra sjái
greinilega stað. Þannig virðist það
hafa verið um myndlistarmanninn
Gylfa Gíslason, sem öllum að óvör-
um varð bráðkvaddur á heimili sínu
í upphafi mánaðarins, og sjálfur
taldi hann sig ekki hafa notið sann-
mælis sem einn af meðlimum SÚM
listhópsins. Vék óvænt að því í sam-
ræðum við mig í Kaupmannahöfn
fyrir fáeinum árum þegar hann
leigði um skeið kjallara úti á Ama-
ger, í sama húsi og málarinn
Tryggvi Ólafsson.
Hið fyrsta sem ég greindi af
Gylfa Gíslasyni var að hér hlyti að
fara einstaklingur með drjúgan
áhuga á myndlist ekki síður en al-
nafni hans alþingismaðurinn og
ráðherrann. Nafni hans brá einfald-
lega svo oft fyrir í gestabókum mín-
um sem og annarra myndlist-
armanna á sjötta áratug síðustu
aldar. Á tímabili vildu sumir meina
að þar hafi þingmaðurinn verið á
ferð um leið og brúnin lyftist á við-
komandi listamanni, gerðist áður
en ég og ýmsir aðrir tóku að þekkja
hann í sjón og raun.
  
Að því kom að við Gylfi kynnt-umst og í fyllingu tímans kom í
ljós að þar fór maður sem virtist af
margbrotinni og dulinni skapgerð,
á einn veg eins og læddist með
veggjum en á annan opinn, metn-
aðargjarn ákafa- og hugsjónamað-
ur.Um að ræða lærðan húsasmið
sem er tímar liðu fórnaði öllu fyrir
listina, konu, börnum og hóglífi og
tók upp frjálslega lífshætti hippa-
kynslóðarinnar, eitthvað líkt
blómabörnunum svonefndu í Kali-
forníu, Flower Power. Allt mun
hafa verið í góðu gert svipað og hjá
Jóni Gunnari Árnasyni mynd-
höggvara sem bauð spúsu sinni á
Naustið í mat og drykk til að fagna
skilnaði og nýjum lífsstíl. Af sam-
bandi okkar Gylfa fara ekki miklar
sögur þótt við yrðum vel kunnugir,
allt þar til hann var valin á móti
mér sem fulltrúi Íslendinga á
Tvíæringnum í Rostock 1975, tald-
ist ég þá fastur meðlimur al-
þjóðlegu nefndarinnar. Í þá tíð var
mikið líf og fjör í starfseminni sem
hafði fest rætur, komin í sérhann-
aða listahöll og mikið mannval í al-
þjóðlegu nefndinni; Victor Brock-
dorff og Herulf Bidstrup frá
Danmörku HAP Grieshaber frá
Sambandslýðveldinu, dr. Ragna
Stang og Snorre Andersen frá Nor-
egi, Ragna lengi forstöðumaður
Munch-safnsins í Ósló, þingmaðinn
Kurt Ullberger frá Svíþjóð, Erich
Nicolajewitsch Darski frá Rúss-
landi, Kaarlo Koroma frá Finn-
landi, frægur hershöfðingi úr
finnsk-rússneska stríðinu, Helena
Krajewska frá Póllandi, mynd-
höggvarinn Jo Jastram og mál-
ararnir Otto Niemeyer-Holstein og-
Wolfgang Mattheur frá
A-Þýskalandi svo einhverjir séu
nefndir. Þetta var litríkur hópur
sem náði vel saman þrátt fyrir ólík-
ar skoðanir í list og pólitík.
  
Hámarkiðþað árið var að nokkr-ir voru valdir sem fulltrúar á
þing myndlistargeira UNESCO
haldið í Scwerin, og vorum við Gylfi
báðir í þeim hópi. Farið með sér-
stakri rútu og áð í Mecklenburg
hvar setin í var veisla í ævafornri
höll, þarnæst haldið áfram á leið-
arenda í fylgd lögregluþjóna á mót-
orhjólum eins og um þjóðhöfðingja
væri að ræða. Á þinginu var að-
allega fjallað um réttindamál lista-
manna og urðu miklar umræður
þar um sem við blönduðum okkur í,
ásamt því að leggja grunn að
áframhaldandi þátttöku Íslendinga.
Til frásagnar að Dunbar Marshall
Malagola forseti samtakanna til
margra ára ræddi sérstaklega við
okkur Gylfa og sagði Íslendinga
verða að vera með, hefði átt að ger-
ast fyrir 20 árum, búið væri að
lækka verulega væntanlegt fram-
lag okkar til sambandsins og í því
tilefni var tveim fulltrúum boðið
sérstaklega en menn ekki þekkst
það, við gómaðir úr óvæntri átt!
Norrænir félagar mínir í alþjóðlegu
nefndinni höfðu fyrir mín orð rekið
áróður fyrir nefndri lækkun og eft-
ir þennan fund var ekki aftur snúið
Ekki skorti neitt á að þingheimur
fengi að dreifa sér og kynnast á
milli funda, minntist ég ekki að
hafa lent í viðlíka fagnaði um mína
daga, einkum var bátsferð út á
vatnið með sjálfum borgarstjór-
anum sem fararstjóra óborganleg, í
hæsta máta formleg í upphafi en
lauk í gleði tralli og söng. Sömu-
leiðis var aðalveislan haldin í kjall-
ara hótelsins glæsileg, en þangað
vildi Gylfi ekki fara, höfðum við
lent í smásennu sem festist í honum
og kynntist ég þá fyrst hinni
þrjósku og viðkvæmu listamanns-
lund er undir niðri kraumaði,
ásamt tilhneigingu til alhæfinga og
að gagnrýni þoldi hann síður.
Næsti áfangastaður var Amst-
erdam hvar við sváfum undir þak-
skeggi á húsi þar sem á einni hæð-
inni bjuggu þau Hreinn
Friðfinnsson og íslenska ball-
ettdansmærin kona hans og vorum
við gestir þeirra í 10 daga að mig
minnir. Ógleymanlegur tími heim-
sókna í listhús, safnaferðir og
göngutúrar vítt og breitt um borg-
ina, sem og í rann íslenskra lista-
manna einkum þeirra bræðra
Kristjáns og Sigurðar Guðmunds-
sona og var þá með sóma og sann
slett úr klaufunum.
  
Þessa 18 daga sem þetta minn-isstæða ferðalag okkar skar-
aðist var Gylfi mikill fróðleiks-
brunnur um helstu stefnumið og
hugsjónir hippa og opinskár um
innri starfsemi SÚM, en margt vill
vera hulið af félagsmálum mynd-
listarmanna í þessu lokaða sam-
félagi á norðurhjaranum. Var á
köflum afar hress í tali og skemmti-
legur ferðafélagi, þótt ekki heilluðu
allar hugsjónir hans mig upp úr
skónum, grunaði að er fram liðu
stundir bæru þær í sér nokkra og
varanlega timburmenn eins og öll
þess lags stundleg uppljómun og
sefjan. En þrátt fyrir að við næðum
í það heila vel saman á ferðalaginu
hafði ég minna en skyldi af Gylfa að
segja í framhaldinu, eða ekki fyrr
en í kjallaranum úti á Amager eins
og áður greinir. Að skilnaði fylgdi
hann mér út á flughöfnina þar sem
við áttum mjög skemmtilegt og op-
inskátt spjall yfir einu bjórglasi og
ákváðum að halda samræðunum
áfram við fyrsta tækifæri. En
stórum minna varð úr því en vænt-
ingar og efni stóðu til og ég dálítið
hlessa þegar hann fyrir tveim árum
kom óforvarendis aðvífandi þar
sem ég stóð á horninu þar sem
Tómásarkjötbúðin var fyrrum, er-
indið að ræða við mig um ástandið í
myndlistarmálum borgarinnar.
Áttum við spjallstund á gangstétt-
inni lá honum enda mikið á hjarta
og var ómyrkur í máli einkum varð-
andi umdeilda ákvörðun borg-
arráðs þá nýverið.
Það mun alveg rétt hjá Gylfa, að
ekki naut hann samskonar athygli
og ýmsir aðrir í SÚM hópnum, eink-
um þeir sem starfað hafa erlendis,
jafnvel þótt hann hafi verið vel
virkur á heimaslóðum og naskur að
næla sér í verkefni. Hér komin
gamla sagan um fegurðina bakvið
fjöllin blá en blinduna á nálægðina,
en væri ekki ráð að efna til yfirlits-
sýningar á verkum og lífsferli lista-
mannsins og listhagans Gylfa Gísla-
sonar? Lífsstarf mannsins engu
ómerkara þeim félögum hans sem
meira hefur verið kynnt undir og
slík samantekt verðugt verkefni í
hendur þeirra sem hafa þor og
metnað til að opna augu þjóð-
arinnar fyrir hinni raunsönnu þró-
un íslenskrar myndlistar …
Gylfi Gíslason 1940–2006
’… en væri ekki ráð aðefna til yfirlitssýningar á
verkum og lífsferli lista-
mannsins og listhagans
Gylfa Gíslasonar?‘
bragi_asgeirsson@msn.com
AF LISTUM
Bragi Ásgeirsson
Gylfi Gíslason
BOB MINTZER er í hópi þekktari
stórsveitarstjórnenda og útsetjara
djassins um þessar mundir, þótt
fleiri þekki hann kannski sem ten-
óristann í djassbærðingssveitinni
Yellowjackets. Hann hefur leikið
með eigin stórsveit í áratugi og áð-
ur var hann m.a. með stórsveitum
Buddy Rich og Thad Jones/Mel
Lewis. Það var semsagt enginn
venjulegur stórsveitargaur sem
stóð fyrir framan Stórsveit Reyja-
víkur á miðvikudagskvöldið, enda
mátti heyra það í fyrsta verkinu,
Not quite yet, af stórsveitarskífu
hans: Old school, new lessions. Það
voru orð að sönnu, því þrátt fyrir
gamalkunnugt boppbragð mel-
ódíunnar var tónalistunin, sem
náðist með blöndun saxanna og
hinna mjög svo dempuðu málm-
blásturshljóðfæra, sérstaklega ný-
stárleg og falleg. Næsti ópus var
af efnisskrá Yellowjackets, Newor-
leanskur mars í dempuðum Dirty
Dozen barssbandstíl og blés Jóel
þar fínan tenórsóló og Sammi
nokkuð góður með vava demp-
arann. Swangalang var tileinkað
Buddy Rich og Thad Jones, en
meira í ætt við þann síðarnefnda,
sem er mestur stórsveitarmeistara
síðan Ellington og Basie voru og
hétu. Boppuð lína og heit, þótt
breikin hjá básúnunum hafi verið
kröftugri í Jones/Lewis bandinu.
Bob blés þarna vel byggðan sóló,
svoog Kjartan Hákonarsson, en
kannski var Eddi Lár bestur með
rifinn rokktóninn og sterka
hljóma. Mintzer sagðist hafa orðið
fyrir mikilli upplifun er hann sá
svartan sand fyrst á Hawaii og
minnti það mig á er frumskóg-
arsveit Pierre Dørge kom hingað
og við keyrðum í rútu framhjá
Kleifarvatni og slagverksleikarinn
frá Ghana, Solomon, sá svartan
sandinn. Stopp, æpti hann, þaut úr
rútunni niðrað vatninu og velti sér
lengi í sandinum. Ekki var slík
dramatík í verki Bobs, sem var af
þeirri gerð er evrópskir skrifa fyr-
ir stórsveitir sínar. Þarna blés
Snorri Sigurðarson einn besta
trompetsóló sinn lengi, lýrískur
einsog alltaf þegar honum tekst
vel upp. Kjartan er sterkari þegar
gefið er í. Whós walkin who? var
fín prógrammtónlist er lýsti Bob
að viðra labradorhundana sína tvo.
Sigurður Flosason keyrði sveifluna
áfram mildum tóni í sóló sínum í
upphafi en heldur tók að hitna í
lokin þegar Jói Hjörleifs nálgaðist
shuffeltaktinn. Something else var
splunkunýtt verk fyrir blásara og
trommur, í þeim anda sem lærðu
strákarnir voru stundum að skrifa
fyrir kenton og Orginal pepole, til-
einkað bandarískum indjánaþjóð-
flokki var heldur litlaust. Aturá
móti var allt sett á fullt í ópus sem
Mintzer samdi fyrir Yellowjackets,
Run for your life, og byggði á I
got rhythm einsog þúsundir ann-
ara djassópusa gera. Þar var inn-
gangssóló Kjartans Valdimars-
sonar ansi sterkur og gaman þegar
Ólafur Jónsson og Bob blésu fjó-
rafjóra og Kjartan Hákonarson
keyrði áfram og urraði meira að
segja einsog Allen. Verkinu lauk á
þrumutrommusóló Jóhanns Hjör-
leifssonar, besta stórsveitartromm-
ara Íslands.
Hljómsveitin lék feikilega vel
þetta kvöld og sannaði enn einu
sinni að hún er ein besta stórsveit
Norðurlanda og þótt víðar væri
leitað. Lokalagið, Gently, var
skemmtilega skrifað þarsem klar-
inettur, flautur og dempað brassið
ófst saman í glitrandi vígindi. Bob
Mintzer blés fallegan sóló og það
gerði Snorri Sigurðarsson líka.
Sannarlega enn ein rós í hnappa-
gat Stórsveitar Reykjavíkur og um
leið íslenskrar djasstónlistar.
Bog Mintzer, sem nýverið lék með Stórsveitinni hér á landi.
Tónamálverk
í sveiflulit
DJASS
Tjarnarsalur Ráðhússins
Einar Jónsson, Snorri Sigurðarson, Kjart-
an Hákonarson og Eiríkur Örn Pálsson
trompeta; Oddur Björnsson, Stefán Ómar
Jakobsson og Samúel Jón Samúelsson
básúnur; David Bobroff bassabásúnu;
Sigurður Flosason, Stefán S. Stefánsson,
Ólafur Jónsson, Jóel Pálsson og Óskar
Guðjónsson saxófóna, klarinettur og
flautur; Kjartan Valdimarsson píanó, Eð-
varð Lárusson gítar, Gunnar Hrafnsson
bassa og Jóhann Hjörleifsson trommur.
Stjórnandi Bob Mintzer, sem einnig blés í
tenórsaxófón.
Miðvikudagskvöldið 22. febrúar.
Stórsveit Reykjavíkur
Vernharður Linnet
Fullkomnaðu
verkið með
Þ
A
K
R
E
N
N
U
K
E
R
FI
á
öllhús
–
allsstaðar
Þ
A
K
R
E
N
N
U
K
E
R
FI
á
öllhús
–
allsstaðar
BLIKKÁS –
Smiðjuvegi 74
Sími 515 8700