Morgunblaðið - 18.05.2006, Qupperneq 26

26 FIMMTUDAGUR 18. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
STYRKUR TIL
TÓNLISTARNÁMS
Minningarsjóður um Jean Pierre Jacquillat mun á þessu
ári veita tónlistarfólki styrk til framhaldsnáms erlendis
á næsta skólaári 2006-2007.
Veittur er styrkur að upphæð kr. 600 000.
Umsóknir, með upplýsingum um námsferil og
framtíðaráform, sendist fyrir 16. júní nk.
til formanns sjóðsins:
Arnar Jóhannssonar,
pósthólf 8620,
128 Reykjavík.
Umsóknum fylgi hljóðritanir, raddskrár frumsaminna
verka og/eða önnur gögn sem sýna hæfni umsækjenda.
ÞJÓÐMINJASAFN Íslands var eitt
þriggja safna sem hlutu sérstaka
viðurkenningu í samkeppni Evr-
ópuráðs safna um safn Evrópu árið
2006 í Lissabon um síðustu helgi.
Alls hlutu sextíu söfn tilnefningu en
þetta eru bæði söfn sem hafa lokið
umfangsmiklum breytingum eða
endurskipulagningu á einhverjum
þætti starfseminnar og ný söfn sem
hafa verið stofnuð á þessu tímabili.
Af þeim komust 35 í úrslit og end-
anlega voru valin fjögur söfn sem
þóttu hafa sýnt framúrskarandi ár-
angur. CosmoCaixa-vísindasafnið í
Barcelona var valið safn ársins og
síðan fengu listasafn í Árósum í Dan-
mörku og Náttúruminjasafnið í
Austurríki sérstaka viðurkenningu
fyrir framúrskarandi árangur ásamt
Þjóminjasafni Íslands. Samkeppnin
var mjög glæsileg og að sögn Mar-
grétar Hallgrímsdóttur þjóðminja-
varðar er viðurkenningin stórkost-
legur heiður fyrir safnið og
sérstaklega þegar litið er til þess að
Þjóðminjasafn Íslands er eina þjóð-
minjasafnið sem hlaut viðurkenn-
ingu.
Allir þættir skoðaðir
Þjóðminjasafn Íslands hlaut til-
nefninguna í tilefni af opnun safnsins
árið 2004 og nýrri starfsemi í safn-
húsinu. Síðan tók við tveggja ára
matsferli sem Evrópuráð safna stóð
fyrir. „Við sendum þeim öll gögn og
allar upplýsingar um starfsemina
hjá okkur. Dómnefnd sérfræðinga á
vegum ráðsins kom einnig til okkar á
safnið og gerði ítarlega úttekt á öll-
um þáttum,“ segir Margrét. Þá hafi
bókstaflega allt verið grannskoðað
sem viðkemur safnastarfinu en fyrir
utan að skoða meginstoðir safnsins
og sýningarfyrirkomulag voru aðrir
þættir sérstaklega teknir fyrir. Þar
má nefna þætti eins og viðmót til
safngesta, fjölbreytni sýninga, fag-
mennsku, nýstárleg tök, minja-
gripaverslun, aðgengismál, veit-
ingasölu og jafnvel salernisaðstæður
fyrir gesti. Að mati dómnefnd-
arinnar þótti Þjóðminjasafnið hafa
sýnt framúrskarandi árangur í upp-
byggingu og endurskipulagningu
safnsins þar sem haft er að leið-
arljósi gott viðmót til gesta og sömu-
leiðis gott aðgengi inn á safnið,
spennandi sýningar og nýstárlegar
áherslur í miðlun.
Samfélagslegt hlutverk
Sérstaklega var horft til þess að
Þjóðminjasafnið væri með nýjar
áherslur í safnastarfi sem brúuðu
bilið milli nútíðar og fortíðar. Mar-
grét segir að safnið hafi beitt sér fyr-
ir því að huga að fjölbreyttum þörf-
um gesta með því að bjóða bæði upp
á fjölbreytta miðlun og einnig ann-
ars konar sýningarleiðir, t.d. með
notkun margmiðlunar og hljóð-
stöðva. Á safninu er meðal annars
boðið upp á að skoða muni og myndir
frá ákveðnum tíma Íslandssögunnar
og á sama tíma hlustað í gegnum
símtól á persónur frá þessum tíma
segja frá hversdagslegu lífi sínu.
„Við viljum hafa áhrif á safngesti
okkar með því að vekja umræðu og
viðbrögð og veita gestunum jafn-
framt innblástur. Eitt helsta leiðar-
ljós safnsins er að vera bæði spegill
sögunnar og ekki síður samtímans.
Söfn eiga að gegna samfélagslegu
hlutverki og við viljum koma til móts
við gesti á öllum aldri því að sjálf-
sögðu eiga allir erindi inn á safnið.
Þetta starf þarf að byggja á traust-
um fræðilegum grunni, eins og góð
eldamennska með góðum hráefn-
um.“
Íslenskt safnastarf í sókn
Það vakti athygli í Lissabon, þar
sem athöfnin fór fram, að á tveimur
árum hafa tvö íslensk söfn hlotið við-
urkenningu frá Evrópuráði safna en
Síldarminjasafnið á Siglufirði hlaut
svokölluð Michelleti-verðlaun sem
ráðið veitir fyrir framúrskarandi
starf á sviði iðnaðar, vísinda og
tækni. „Það er náttúrulega fjöldinn
allur af góðum söfnum um alla Evr-
ópu eins og gefur að skilja. Þannig
að það hefur vakið athygli að íslensk
söfn, á þessu fámenna landi, skuli ná
þessum árangri,“ segir Margrét.
„Þetta skiptir vissulega miklu máli
fyrir allt safnastarf á Íslandi. Það
sem mér finnst skipta máli núna er
að nota þetta sóknarfæri og að Ís-
lendingar vinni vel úr því t.d. í ferða-
þjónustu. Mér finnst mikilvægt að
byggja á samhengi menningarstarfs
og náttúru með áherslu á hið raun-
verulega og ekta.“
Í tilefni af viðurkenningunni mun
Þjóðminjasafn Íslands, með stuðn-
ingi menntamálaráðherra, bjóða upp
á frían aðgang inn á safnið fram til
mánaðamóta frá og með næstkom-
andi helgi. Að sögn Margrétar vill
safnið með þessu leyfa öllum lands-
mönnum að taka þátt í að halda upp
á viðurkenninguna. Síðan verður
áfram boðið upp á frían aðgang á
miðvikudögum og fyrir átján ára og
yngri eins og gert hefur verið.
Menning | Evrópuráð safna veitir Þjóðminjasafni Íslands sérstaka viðurkenningu
Morgunblaðið/Kristinn
Margmiðlunarfræðsla safnsins hafði áhrif á mat dómnefndar.
Morgunblaðið/Eggert
„Bilið brúað milli fortíðar og nútíðar.“
Spegill sögu
og samtíma
Eftir Þormóð Dagsson
thorri@mbl.is
ÁSTIR Roberts og Clöru Schumann
voru enn í brennidepli á vel sóttum
Ýmistónleikum á sunnudag, aðeins
tveim mánuðum eftir sams konar tón-
leika í Salnum með upplestur úr
sendibréfum þeirra. Þó að löngu séu
komin úr persónuvernd, og orð-
bragðið í þeim sé mun dagstofuhæf-
ara en t.a.m. í bréfaskiptum Mozart-
fjölskyldunnar, þá finnst manni samt
ákveðin hnýsni yfir slíku athæfi. Ein-
hvers konar afhjúpunarárátta sem
kann að tengjast yfirstandandi dálæti
á raunveruleikaþáttum í sjónvarpi.
Eða hvað verður næst – upplestur úr
ástarbréfum núlifandi tónskálda?
Brahms vissi greinilega hvað hann
söng þegar hann brenndi hvert ein-
asta snifsi úr sínu bréfasafni mörgum
árum áður en hann lézt!
Í þetta sinn las Halldór Hauksson,
og gerði það prýðisvel enda þótt lest-
urinn væri að einu leyti háður sömu
annmörkum og hjá hinum reynda
leikara Arnari Jónssyni áður í Saln-
um – allt of bröttum styrkhnigum í
enda orða. Þarna hefði s.s. mátt setja
á talandann e.k. „kompressor“ eins
og heitir á máli magnaravarða. En
annars er varla hægt að segja að upp-
lestrarefnið hafi verið tónverkunum
óviðkomandi, enda voru bréfin ein-
mitt frá þeim tilhugalífsárum hjóna-
leysanna þegar viðfangsefni dag-
skrár litu dagsins ljós eða 4. tug 19.
aldar.
Það var í þokkabót auðfundið að
píanólagaflokkar Schumanns, hvor 18
atriða, nutu beins innblásturs frá
Clöru. Sérstaklega í Carnaval Op. 9,
sem er sá eldri þrátt fyrir hærra
ópusnúmer og saminn skömmu eftir
að Clara játaði Robert ást sína og trú.
Alltjent virtist melódíska hugvitið í
Kjötkveðjuhátíðinni ívið ferskara en í
Davidsbündlertänze Op. 6 (þó úr-
vinnslan sé þar hins vegar meiri),
enda birtist freyðandi sköpunargleði
þessa „höfundar frumleikakröf-
unnar“ víða sem nýopnuð kampavíns-
flaska í glæsilegum flutningi Helgu
Bryndísar Magnúsdóttur.
Miklós Dalmay réðst á Dansa Dav-
íðssinna fyrir hlé af miklum bravúr
og gerði margt snilldarvel, þó svo að
skaphitinn leiddi stöku sinni í gösl-
fengna flennireið þegar mest á gekk.
Aftur á móti skorti fráleitt mýkt og
söngrænan tón þegar það átti við,
eins og í lokaatriðunum Wie aus der
Ferne og Nicht schnell, og var það
ekki nema að vonum.
Hitt kom þeim kannski meira á
óvart sem höfðu ekki heyrt í Helgu
Bryndísi í langan tíma eins og und-
irr., hve stólpagóðum tökum hún náði
á þessari virtu og elskuðu lagasyrpu
strax frá upphafi. Meðal hápunkta
mætti nefna hávelborinn Valse noble,
daðurflaðrandi Coquette, bráðfallega
Chiarinu (les: Clöru) og, sem toppinn
á tindinum, hið sópandi lokaatriði,
Mars Davíðssinna gegn Fílisteum.
Hér gengu tæknilegt öryggi og
tónrænt innsæi saman í æðra veldi,
og virtist einsýnt að Helga Bryndís
muni senn, ef ekki nú þegar, skipa
bekk með fremstu einleikspíanistum
landsins.
Slagharpað með bravúr
TÓNLIST
Ýmir
Schumann: Davidsbündlertänze Op. 6;
Carnaval Op. 9. Miklós Dalmay og
Helga Bryndís Magnúsdóttir píanó.
Upplestur: Halldór Hauksson. Sunnu-
daginn 14. maí kl. 11.
Listahátíð í Reykjavík
Ríkarður Ö. Pálsson
ÍSLENSKT leikhúslíf fær mjög já-
kvæða umfjöllun á vefsíðu breska
dagblaðsins The Guardian en þar er
fjallað bæði um uppfærslu Þjóðleik-
hússins á Pétri Gaut og Fagnaði eftir
Harold Pinter, sem frumsýnt var í
Þjóðleikhúsinu sl. sunnudag. Það er
leikhúsrýnirinn Michael Billington
sem fjallar á svo lofsamlegum nótum
um íslenskt leikhús en hann var hér á
ferð um helgina sem gestur á sér-
stöku málþingi tileinkuðu Pinter.
Billington fjallar í grein sinni um
heimsókn sína til Íslands en m.a. hef-
ur hann orð á stórbrotinni fegurð
Þingvallasvæðisins. Hann segir leik-
húslífið á Íslandi hins vegar ekki síð-
ur stórbrotið. Nefnir hann fyrst til
upprifjunar uppfærslu Vesturports á
Woyzeck og Rómeó og Júlíu í Lond-
on á sl. ári. Síðan segir Billington að
honum hafi til viðbótar gefist færi á
að berja augum uppfærslu Baltasars
Kormáks á Pétri Gaut eftir Henrik
Ibsen í heimsókn sinni til Íslands.
Hann hefur orð á leikmyndinni og
segir svo að jafnvel þó að hann skilji
ekki íslensku hafi verið hægur leikur
að fylgjast með ferðalagi Péturs
Gauts, frá því að vera villt ungmenni
og til þess að vera farlama gamal-
menni. „Þetta er uppfærsla á heims-
mælikvarða sem færa verður til
London,“ segir Billington.
Ánægja með Fagnað
Ekki fer leikhúsrýnirinn virti síðri
orðum um uppfærslu Stefáns Jóns-
sonar á Fagnaði Harolds Pinters, en
Billington hefur sérhæft sig í verkum
Pinters og flutti hér um helgina fyr-
irlestur um tengsl verka hans við
raunverulega atburði í lífi skáldsins.
Segir Billington að Stefán, sem
leikstýrir Fagnaði, leyfi texta leik-
verksins að njóta sín og það sé vel.
Einkum sé lokaatriði leikritsins
frábærlega útfært. „Og það var
áminning um að á Íslandi sé að finna
eitt ferskasta leikhússtarfið í
Evrópu. Líkt og landið sjálft eigum
við þó enn eftir að uppgötva það til
fullnustu,“ segir rýnirinn að lokum í
grein sinni.
Michael Billington segir að fegurð Þingvallasvæðisins sé stórbrotin, en
leikhúslífið á Íslandi hins vegar ekki síður stórbrotið.
Leiklist | Michael Billington lofar
íslenskt leikhúslíf í The Guardian
Eitt ferskasta leikhús-
starfið í Evrópu