Morgunblaðið - 10.06.2006, Síða 54

54 LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Páll Jónssonfæddist á Þor-
valdsstöðum í Hvít-
ársíðu 28. maí 1925.
Hann lést á Land-
spítalanum í Foss-
vogi 30. maí síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Jón Páls-
son frá Bjarnastöð-
um og Jófríður Guð-
mundsdóttir úr Kol-
beinsstaðahreppi.
Þau fluttu að
Bjarnastöðum þegar
Páll var fimm ára
gamall og átti hann þar heima til
ársins 1954. Systkini Páls eru Þor-
björg, f. 1919, látin, Guðmundur, f.
1929, og Ingibjörg, f. 1934.
Hinn 28. maí 1954 kvæntist Páll
Eddu Magnúsdóttur frá Eskifirði,
f. 5. maí 1936. Foreldrar hennar
voru Laufey Jakobsdóttir frá
Borgarfirði eystri og Magnús
Finnbogason frá Eskifirði. Páll og
Edda eignuðust sex börn. Þau eru:
1) Jón Magnús, f. 1954, maki
Hrafnhildur Hróarsdóttir. 2) María
Björk, f. 1956, d. 1957. 3) Finnbogi,
f. 1957, maki Hrönn Vigfúsdóttir.
4) Páll Bjarki, f. 1959, maki Eyrún
Anna Sigurðardóttir. 5) Erlendur,
f. 1966, maki Guðrún Harpa
Bjarnadóttir. 6) Þor-
björg, f. 1968, maki
Ragnar Páll Bjarna-
son. Barnabörnin
eru sextán og lang-
afabörnin fjögur.
Páll lauk námi frá
Bændaskólanum á
Hvanneyri árið 1946
og starfaði hann við
búskap á Bjarna-
stöðum fram til árs-
ins 1954.
Það ár hóf hann
nám í húsasmíðum
hjá tengdaföður sín-
um á Akranesi og útskrifaðist síð-
ar sem meistari, og nutu margir
lærlingar leiðsagnar hans. Síðar
aflaði hann sér kennararéttinda í
Kennaraháskóla Íslands og starf-
aði sem kennari við Fjölbrauta-
skólann í Breiðholti í 18 ár.
Páll söng með karlakórnum
Fóstbræðrum í tvo áratugi.
Þegar hann varð sjötugur fluttu
þau Edda á æskuslóðir Páls að
Bjarnastöðum þar sem þau byggðu
sér lítið hús sem þau nefndu Hól.
Þar undi Páll við að renna muni úr
tré til síðasta vinnudags.
Útför Páls verður gerð frá
Reykholtskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 11.
Fallinn er frá Páll Jónsson frá Hóli
í Hvítársíðu, tengdafaðir minn. Þeg-
ar ég nú sest niður þá rifjast upp
margar góðar minningar. Mér verð-
ur alltaf minnisstætt þegar ég kom
inn í tengdafjölskyldu mína hversu
vel Palli, eins og við kölluðum hann
alltaf, tók á móti mér.
En það verður ekki hægt að minn-
ast á Palla á þess að minnast á Eddu
líka. Þau voru alltaf svo samhent í
öllu því sem þau tóku sér fyrir hend-
ur. Ástin og virðingin á milli þeirra
alla tíð var aðdáunarverð.
Frá upphafi fannst mér ég alltaf
vera eins og ein af fjölskyldunni. Hjá
þeim voru allir ævinlega hjartanlega
velkomnir, enda mikill gestagangur á
heimilinu. Frændgarðurinn stór og
vinirnir margir og svo börnin fimm
með sínar fjölskyldur.
Palli var mjög skemmtilegur og
góður maður. Alltaf tilbúinn að að-
stoða þegar hjálpar þurfti við. Hann
hafði yndi af söng og tónlist. Söng
með Fóstbræðrum í mörg herrans ár
og eftir að hann flutti í Borgarfjörð-
inn þá söng hann í mörg ár með
kirkjukór Reykholtskirkju. Palli var
líka mjög pólitískur maður og hafði
endalaust gaman af því að ræða póli-
tík fram og til baka. Hann var líka
mjög stríðinn og ef hann gat náð ein-
hverjum á flug í því efni þá gat nú
verið gaman hjá honum.
Nokkru áður en Palli hætti
kennslu vegna aldurs þá höfðu hann
og Edda hafið byggingu sumarbú-
staðar í landi Bjarnastaða í Hvítár-
síðu, en það ólst Palli upp. Þar komu
þau sér fljótt upp algjörum sælureit
og þar leið honum best. Þar var hann
á heimaslóðum. Hvergi var veðrið
betra en þar og hvergi skein sólin
skærar en þar. Enda fluttu þau svo
alfarin í sveitina fyrir nokkrum ár-
um. Palli gat helst aldrei verið að-
gerðalaus og strax og bústaðurinn
var tilbúinn kom hann sér einnig upp
vinnuaðstöðu, Dundhúsið, eins og
það var kallað, þar sem hann undi
sæll og glaður við rennibekkinn. Þar
urðu til margir fallegir munir sem
hann bæði seldi og gaf vinum og
vandamönnum. Edda er einnig mikil
hagleikskona og saman fóru þau á
margar sýningar handverksmanna
með sína muni. Þarna var yndislegt
að koma og þarna leið öllum vel. Þau
voru líka dugleg að vera þarna með
barnabörnin sem nú eiga góðar
minningar um afa sinn.
Elsku Palli, nú er komið að leið-
arlokum, en við munum ávallt minn-
ast þín með mikilli væntumþykju.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Hrafnhildur.
Elsku afi, þó að þú kveðjir núna
ertu ekki farinn langt, því þú ert í
hjarta mínu. Þú varst alltaf góður
vinur og þær stundir sem við
skemmtum okkur tveir saman við að
byggja Hól voru ógleymanlegar. Þá
var ekkert verið að flækja hlutina.
Ora-fiskibollurnar eru auðvitað bara
langsamlega bestar beint upp út dós-
inni, bara hitaðar beint á hellunni og
auðvitað kók með. Þar sem mér
fannst þetta svo gott man ég ekki
betur en við höfum borðað þetta á
hverju kvöldi í tvær vikur.
Þú varst alltaf tilbúinn að leiðbeina
og aldrei man ég eftir því þú hafir
nokkurn tímann verið reiður eða
skammað mig.
Þó að þú hafir ekki haft mikið dá-
læti á íþróttum í sjónvarpinu þá
varstu alltaf tilbúinn að leyfa mér að
horfa á það sem ég hafði áhuga á. Það
var líka alltaf jafn gaman að rökræða
þessi mál þar sem við vorum nær allt-
af jafn hjartanlega ósammála. Þær
voru líka margar stundirnar sem við
áttum við að ræða lífsins mál og þá
var alltaf hægt að sjá spaugilegu hlið-
arnar á málunum, þó svo að við höf-
um ekki alltaf verið sömu skoðunar
Þegar litlu drengirnir okkar komu
í heiminn og eyddu fyrstu mánuðun-
um á spítalanum var alltaf jafn gam-
an að heyra í ykkur og stuðningur
ykkar var ómetanlegur. Það var líka
gaman að sjá hversu stoltur þú, Palli
afi, varst að halda á Jóni Agli og
amma Edda að halda á Tómasi Ara
þegar þið komuð í heimsókn á spít-
alann í fyrsta skiptið og hefði þetta
alveg getað verið fyrir 50 árum, Páll
Jónsson að halda á Jóni Pálssyni. Sú
stund er ógleymanleg.
Það var síðan ómetanlegt að fá að
hafa ykkur ömmu hjá okkur síðustu
jól, fyrstu jólin sem strákarnir voru
heima. Við höfum alltaf notið þess að
borða góðan mat og eiga góðar
stundir saman. Það skein alltaf út
hversu mikill fjölskyldumaður þú
varst og það er arfleið sem hægt er
að vera stoltur af.
Að koma í heimsókn að Hóli var
alltaf jafn gaman og hefðu þær
stundir mátt vera miklu fleiri. Það
var alltaf eins að koma til höfðingja,
borðið sligaðist undan kræsingunum.
Stundirnar sem við áttum saman
þegar við Kristín komum í heimsókn
í fyrrasumar með drengina okkar tvo
voru frábærar og þær lifa enn. Við
komum þá sérstaklega til að segja
ykkur frá því að við ætluðum að gifta
okkur í sveitinni ykkar að ári. Nú ári
seinna þegar stóri dagurinn nálgast
óðfluga tóku örlögin í taumana. Það
er því sárt að hugsa til þess að þú
verður ekki viðstaddur á þessum
stóra degi í lífi okkar, en við vitum að
þú verður ekki langt undan og við
munum svo sannarlega skála saman.
Það hefur líka verið okkur tilvon-
andi hjónunum góð kennsla að vera í
kringum ykkur ömmu. Sú ást og
væntumþykja sem þið báruð hvort til
annars eftir 51 árs hjónaband er eitt-
hvað sem er einstakt. Við höfum líka
oft velt því fyrir okkur eftir að hafa
verið hjá ykkur hvort við eigum eftir
að elska hvort annað svona mikið eft-
ir allan þennan tíma því það er sko
ekki sjálfsagt.
Þú ert sá afi og langafi sem allir
litlir og stórir strákar vilja eiga, þú
ert líka sú fyrirmynd sem allir þurfa
að eiga. Sú gleði, vinátta og hjarta-
hlýja sem kom frá þér er öðrum til
eftirbreytni. Það var ekki amalegt að
eiga þig sem afa og hvað þá að bera
sama nafn og þú.
Á kveðjustundum eru minningarn-
ar gerðar upp og þó svo að tárin fylgi
þeim þá eru allar þessar minningar
tengdar gleði og því er brosið ekki
langt undan.
Þú ert einn sá skemmtilegast mað-
ur sem ég hef kynnst og betri afa er
ekki hægt að finna.
Elsku amma, pabbi, Finnbogi,
Bjarki Palli, Erlendur og Lóa, megi
Guð styrkja okkur í sorginni.
Kveðja.
Páll Vignir Jónsson
og fjölskylda.
„Um hádegisbil hinn 28. maí næst-
komandi ætlum við og stórfjölskylda
okkar að hittast í Brúarási og bjóðum
þér og stórfjölskyldu þinni að koma
og gleðjast með okkur þennan dag.“
Með þetta boðsbréf frá Eddu og
Palla í höndunum reikar hugurinn
mörg-mörg ár aftur í tímann og mín
fyrsta minning um Palla er einmitt
frá 28. maí 1954, brúðkaupsdegi
þeirra á Bjarnastöðum. Nú, 52 árum
síðar, var boðið til veislu í tilefni 70
ára afmælis Eddu og 81 árs afmælis
Palla, … 81 árs, það gat eiginlega
ekki staðist, Palli þessi síungi og fal-
legi maður sem yngdist með hverju
árinu sem leið, og þrátt fyrir veikindi
og erfiðleika lét ekki deigan síga, yf-
irvann mótlætið með dyggri aðstoð
Eddu sinnar. En ferðinni í Borgar-
fjörðinn seinkar um tvær vikur. Palli
kvaddi þennan heim 29. maí og mun
stórfjölskyldan hittast í Reykholti og
fylgja honum síðasta spölinn. Það er
auðvitað eigingirni að ætlast til að
Palli verði lengur hér á meðal okkar
en mér finnst bara svo sjálfsagt að
svo sé. En ekkert er sjálfsagt í lífinu
og ég vil með þessum fátæklegu lín-
um þakka Palla það sem hann var
mér, alla tíð frá fyrstu kynnum til síð-
asta dags. Dagsins sem ég kvaddi
hann síðast, sýndi honum að ég væri
alveg hrein á höndunum og lofaði að
færa honum koníak á afmælisdaginn.
Palli kenndi mér að borða rjúpu í
Litlu Björk, mér fannst hún aldrei
góð en lét mig hafa það því Palla
fannst hún svo góð! Á Bjarnastöðum
kenndi hann mér að borða silung
með roðinu á og mér finnst það
ennþá gott! Svo var það mysan og
ástarpungarnir hennar Eddu í
Smiðjuholti, bestu ástarpungar í
heimi að mati Palla og mínu að sjálf-
sögðu líka! Endalaust hrannast
minningarnar upp frá þeim tímum
sem ég dvaldi hjá Eddu og Palla sem
barn og unglingur og er af mörgu að
taka. Palla fundust boltaíþróttir leið-
inlegar og oft gátum við tekist á um
ágæti þeirra. Palli var söngmaður
góður, listasmiður og mörg trélista-
verkin hefur hann rennt í gegn um
tíðina. Mikið var þrefað um pólitík
þegar fjölskyldan hittist og varð oft
ansi heitt í kolunum, en allt í góðu
samt. Í Smiðjuholti var margt um
manninn, mikið líf og fjör og alltaf
eitthvað að gerast. Er ég lít til baka
eru þetta sennilega árin sem mótuðu
óharðnaðan unglinginn hvað mest.
Á kveðjustundu er mér efst í huga
söknuður og þakklæti og vil ég þakka
Palla fyrir að halda í höndina á litlu
mágkonu sinni, þakka fyrir góðar
ráðleggingar, væntumþykju og um-
hyggjusemi sem reyndist mér gott
veganesti. Það er skrítin tilhugsun að
eiga ekki eftir að heyra í rennibekkn-
um á Hóli og skoða listaverkin sem
þar urðu til. En mamma og pabbi
taka örugglega vel á móti Palla,
væntanlega verður tekið í spil og eitt-
hvað örlítið rætt um pólitíkina.
Elsku Edda mín, Nonni Maggi,
Finnbogi, Palli Bjarki, Erlendur,
Lóa og fjölskyldur, hugheilar sam-
úðarkveðjur frá fjölskyldunni á
Blómvanginum, ykkar missir er mik-
ill en þið eruð rík af minningum um
góðan mann.
Blessuð sé minning mágs míns
Páls Jónssonar, takk fyrir allt.
Helga.
Ég var í dálitlum vanda þegar ég
ætlaði að fara að minnast á verðugan
hátt Páls Jónssonar, frænda og
tryggs vinar okkar Fljóts-
tungusystkina. Þá barst mér í hend-
ur fallegt minnismerki um þetta ljúf-
menni, dálítil ritgerð hans sjálfs í
nýrri Borgfirðingabók, minningar
um hvítu ána sem streymir við tún-
fótinn á Bjarnastöðum í Hvítársíðu,
bernskuheimili hans. Án þess að ætla
sér það er hann þar að lýsa sjálfum
sér betur en margur annar gæti gert,
hrifnæmum, listhneigðum og hjálp-
sömum gæðadreng:
Það gat verið stórbrotið og spenn-
andi fyrir lítinn strák að standa á ár-
bakkanum og horfa á jakaburðinn í
stórleysingum. Jakarnir snerust og
byltust hver utan í öðrum í straum-
röstinni, og þegar rénaði flóðið
strönduðu þeir í stórum hrönnum á
bökkum og eyrum. Þá barst í hend-
urnar skemmtilegt rannsóknarefni
við að skoða jakana í krók og kring.
Sumir voru glærir eins og kristall svo
að hægt var að horfa í gegnum þá,
aðrir voru ljótir, sandorpnir og svart-
ir og skildu eftir sig dálítinn sand-
hrauk þar sem þeir höfðu bráðnað í
sólskini. Þeir seytluðu svo sameinað-
ir í silfurtærri sytru út í ána á vit
nýrra og ókunnra stranda. Þetta gat
orðið upphaf að flóknum bollalegg-
ingum um hvaðan þessi eða hinn jak-
inn gæti verið upprunninn. Á ár-
bakkanum enduðu þeir sitt jakalíf í
sama smápollinum, þótt þeir væru
komnir langa leið frá fjarlægum og
frægum sögustöðum, Fljótadrögum
eða Flosaskarði.
Þegar sjatnaði í ánni komu einnig í
ljós hrannir af fjölbreytilega löguð-
um trjárótum og kvistum sem gátu
staðist samanburð við hvaða högg-
mynd sem var. Þá var venja að fara
með ánni og safna þessu saman
ásamt ýmislegu öðru fisi til þess að
nota í uppkveikju í eldavélinni heima.
Það logaði svo glatt þegar hún móðir
mín var búin að þurrka það í bak-
araofninum sínum.
Frá sólskinsdögum bernskunnar
er okkur systkinunum í Fljótstungu
minnisstæð sú einstaka gestrisni og
vinsemd sem við mættum þegar við
komum í heimsókn að Bjarnastöðum.
Það var eins og Páll og systkini hans
ætluðu aldrei að geta hætt að sýna
okkur einhver undur náttúrunnar og
skemmta okkur. Sama viðmótið beið
okkar þegar við löngu löngu seinna
heimsóttum Pál og Eddu, hans góðu
og gáfuðu konu, á Hóli, í skóglendinu
fagra í Bjarnastaðalandi.
Öllu elskulegu frændliði Páls Jóns-
sonar vottum við innilega samúð.
Páll Bergþórsson.
Síðasta heimsóknin að Hóli. Það er
sunnudagsmorgunn. Gömul hjón
heimsækja gömul hjón.
Það er vor í lofti, sólin skín, þröst-
ur situr á grein fyrir utan gluggann,
lóa kvakar í móa og móðurleg mar-
íuerla hoppar á handriði. Á Bjarna-
staðatúninu eru lömbin að leik og
rollurnar raula fyrir þau með bassa-
rödd sem mildast af niðnum í ánni.
Það er hátíð á Hóli, útsýnið er ólýs-
anlegt. Umgjörðin búin til af jöklum;
Eiríksjökli, Langjökli, Geitlandsjökli
og Oki. Nær er Strúturinn, Hafrafell,
Tungan og allt annað. Utan um Hól-
inn er skógur sem nær upp í Brekk-
urnar á Bjarnastöðum, austur og
norður yfir Gilsbakkaland. Fá bæj-
arstæði á Íslandi, ef nokkur, eru fal-
legri og stórkostlegri.
Litla húsið á Hóli er stórt. Þar
rúmast allt sem þarf. Þar er heldur
ekki kalt. Það er upphitað af hjarta-
hlýju þeirra hjóna Páls frænda míns
sem hefur verið ferðafélagi minn alla
mína ævi og konunni hans, henni
Eddu sem hefur haldið í höndina á
honum í rúmlega hálfa öld.
Hún hefur leitt hann í gegnum
sælu og sorg. Aldrei hefur handtakið
verið traustara og tryggara en þegar
eitthvað hefur á móti blásið. Góðu
handtaki sem stendur frá upphafi til
æviloka fylgir mikil hamingja. Ham-
ingja er það sem allir þrá en ekki allir
fá. Hún er það dýrmætasta í lífinu.
Það er hamingja á Hóli og himnaríki
á jörð.
Gömul hjón fylgja gömlum hjónum
til vegar, þau brosa, við brosum. Það
gera líka fuglarnir og blómin.
Svo kveð ég þig, höfðingjann á
Hóli. Þú varst sá gestrisnasti, greið-
viknasti og trölltryggasti sem ég hefi
hitt á minni löngu leið. Mig langar til
að gera það með þeirri hlýju og um-
hyggju sem vinur minn, hann pabbi
þinn, sýndi mér þegar hann breiddi
yfir mig sængina í gömlu og köldu
baðstofunni á Bjarnastöðum.
Edda mín og allt þitt lið. Megi sólin
skína á ykkur, fuglarnir syngja fyrir
ykkur og blómin brosa til ykkar um
ókomna tíð.
Með kveðju frá konunni minni,
þinn afgamli vinur
Jón Bergþórsson
frá Fljótstungu.
Ég man eftir Palla frænda mínum
á Bjarnastöðum frá því að ég var
pínulítil. Það var gaman þegar hann
kom í heimsókn. Allir voru kátir og
það var mikið hlegið.
Hann var glaður maður og barn-
góður og mér þótti vænt um hann.
Hann kynntist Eddu og ég varð af-
brýðisöm. Palli var jú einu sinni
frændi minn. Svo kynntist ég Eddu
líka og hún var mér hlý og góð. Hún
giftist Palla frænda mínum, þau
fengu ,,gullklukku með gleri“ í brúð-
argjöf, fóru að búa, áttu börn og buru
og alltaf var jafn gott að hitta þau.
Edda og Palli urðu í huga mínum eitt.
Palli hafði hlýtt faðmlag, fallegt
bros og blik í augunum. Hann var
líka hjálpsamur. Mér er sagt að fyrir
tæplega sextíu árum hafi hann t.d.
fúslega flutt kennslukonuna í sveit-
inni milli bæja ásamt föður mínum
þar til pabbi vildi fá að flytja hana
einn.
Ég man Palla sem frænda, vin
okkar og skólabróður pabba, sem son
Jóns frænda og Jófríðar, manninn
hennar Eddu, föður barnanna þeirra
og afa barnabarnanna. Ég man smið-
inn, kennarann, karlakórs- og hand-
verksmanninn Palla, man hann koma
á tyllidögum til þess að hitta mitt fólk
og ,,Fljótstungukrakkana“ og ég
man hann með skólabræðrunum frá
Hvanneyri. Ég sé þá líka fyrir mér
pabba og Palla, glaða og strákslega
frændur í réttunum í haust, alveg
eins og í gamla daga.
Ég á ótal aðrar minningar um
Palla frænda minn og allar góðar.
Ein þeirra hefur þó öðrum fremur
skotið upp kollinum síðustu dagana:
Palli stendur á veröndinni fyrir
framan stofuna. Hann er að sýna mér
ríki sitt. Hvítársíðan skartar sínu
fegursta, sólin skín, fjallasýnin er
stórkostleg, birkið ilmar og fuglarnir
syngja. Vinnuaðstaðan er innan seil-
ingar, Edda stendur að baki honum,
hann brosir hamingjusamur og segir
mér að það séu algjör forréttindi að
fá að eiga heima á Hóli. Hann vilji
hvergi annars staðar búa. – Og Palli
frændi minn var svo heppinn að hon-
um varð að ósk sinni.
Elsku Edda, börn, tengdabörn,
barnabörn og barnabarnabörn. Ég
samhryggist ykkur innilega.
Ykkar
Brynja.
Palli kunni þá einstöku list að kalla
ávallt fram það besta í samferðafólki
sínu og láta öllum líða eins og þeir
væru sérstakir. Þó að ég ætti fimm
eldri systkini sem öll voru hlægilega
lík mér gerði Palli sér ávallt far um
að koma fram við mig sem sérstakan
einstakling, en ekki enn einn af geml-
ingum Jóns og Kittýjar.
Fyrsta minning mín um Palla er að
hann hékk út um eldhúsgluggann á
Kóngsbakka og var að laga hann.
Kalt var úti og veðrið framkallaði enn
frekar hraustlegt útlit Palla og hárið
á honum varð ennþá krullaðra í norð-
anáttinni. Hann var í fallega prjón-
aðri lopapeysu og með smiðasvuntu
framan á sér, raulandi og brosandi.
Aldrei þessu vant var enginn heima
nema ég. Því lét ég mig hafa það að
baka handa honum pönnukökur þótt
ég væri ekki nema tíu ára og hefði
aldrei gert slíkt áður. Afraksturinn
var örugglega ekki bragðgóður en
PÁLL
JÓNSSON