Morgunblaðið - 02.02.2007, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2007 45
menning
Það er skrítið til þess að hugsa aðkannski eftir 100 ár verði komin útbókin Sjálfstætt fólk 2, jafnvel sería af
Sjálfstæðu fólki þar sem fylgst er með sigrum
og sorgum afkomenda Bjarts í Sumarhúsum
fram til okkar daga og jafnvel lengur. Það
væri auðvitað ekki Halldór Laxness sjálfur
sem skrifaði þetta framhald að handan held-
ur einhver rithöfundur úti í bæ sem teldi þörf
á framhaldi eða hefði ákveðið að græða nú
svolítið á þessari þekktu bók.
Hver segir svo sem að maður megi ekki
skrifa framhald af verkum annarra skálda?
Er það höfundarréttarbrot? A.m.k. telja
Frakkar ekki svo vera en afkomendur
franska rithöfundarins Victors Hugo hafa nú
setið í réttarsal í sex ár til að fá bann á bók
François Cérésa, Cosette ou le Temps des Ill-
usions, sem er framhald á einni frægustu bók
Hugos, Les Misérables eða Vesalingunum
eins og hún titlast á íslensku.
  
Í fyrradag dæmdi hæstiréttur Frakklandsendanlega í málinu og niðurstaðan varð
sú að bók Cérésa hefði fullan tilverurétt.
„Ég er ekki aðeins að berjast fyrir mig,
fjölskyldu mína og fyrir Victor Hugo heldur
fyrir verk allra rithöfunda, myndlistarmanna
og tónskálda sem eru ekki vernduð fyrir fólki
sem vill nota frægt nafn þeirra og þekktra
verka til að koma sjálfum sér á framfæri og
til að græða á nafni látinna listamanna,“
sagði Pierre Hugo sem fór með málið af stað
en Victor Hugo var langalangalangafi hans.
Hann segir útgefendurna hafa svert verk
forföður síns aðeins í gróðaskyni. Hann held-
ur því fram að framhaldið, sem er kallað Les
Mis 2 af gagnrýnendum, brjóti á innihaldi Les
Misérables, sem Hugo skrifaði árið 1862.
„Ég hef ekkert á móti aðlögunum og marg-
ar eru mjög góðar en þessi bók er ekki aðlög-
un. Útgefandinn notaði nafn Victor Hugos og
titilinn Les Misérables í auglýsingaskyni, það
hafði ekkert að gera með bókmenntir,“ sagði
Pierre Hugo í viðtali við Guardian.
Aðdáendur Hugos voru heldur ekkiánægðir með framhald Cérés á Les Mi-
sérables því hann vogaði sér að vekja til lífs-
ins Inspector Javert, skúrkinn í sögu Hugos
sem hoppar í Signu í enda bókar, og breyta
honum í hetju. Þeir hafa jafnvel gengið svo
langt að skrifa opið bréf til Jacques Chirac,
forseta Frakklands, og menningarmálaráð-
herra landsins til að hvetja þá til að gagnrýna
bókina.
Niðurstaða réttarins var mikill léttir fyrir
aðra, rithöfunda, leikskáld og söngleikja-
framleiðendur, sem óttuðust að þetta yrði
endirinn á aðlögun klassískra verka.
Rétturinn dæmdi út frá höfundarrétt-
arlögum Frakka þar sem höfundarrétturinn
rennur út 70 árum eftir dauða höfundar rétt
eins og hér á Íslandi og þá má nánast gera
hvað sem er við verkin.
  
Pétur Gunnarsson, formaður Rithöfunda-sambands Íslands, man ekki til að svipað
mál hafi komið upp hér á landi en segir þetta
samt vera á gráu svæði.
„Ef einhver myndi skrifa framhald af
Sölku Völku, væri með allar sömu persón-
urnar og héldi bara áfram með söguna er
það, held ég, í lagi því hugmynd er ekki höf-
undaréttarvarin. Það má alveg halda áfram
með sömu hugmyndina en það má ekki taka
texta úr fyrri bók.“
Pétur segir þetta oft hafa verið gert m.a. í
Frakklandi þar sem er til framhald af Ma-
dame Bovary eftir annan en Gustave Flau-
bert.
„Samkvæmt okkar kokkabókum er hug-
mynd ekki höfundarréttarvarin, aðeins text-
inn,“ segir Pétur og gleður pistlahöfund með
því að hann hafi líklega fullt leyfi til að skrifa
framhald af Sjálfstæðu fólki svo lengi sem
hann fari ekki nálægt texta Halldórs og þori
að taka þá áhættu að gera framhald af sögu
Nóbelsskáldsins án þess að hræðast bölvun
þjóðarinnar.
ingveldur@mbl.is
Hugmynd ekki höfundarréttarvarin
Morgunblaðið/Alfons Finnsson
Svartur Ætli Francois Cérésa teljist nú til svartra sauða í rithöfundastétt Frakklands eftir að
hann gerði framhald af skáldsögu Victor Hugo, Les Misérables?
AF LISTUM
Ingveldur Geirsdóttir
’Í fyrradag dæmdi hæstirétturFrakklands endanlega í málinu
og niðurstaðan varð sú að bók
Cérésa hefði fullan tilverurétt.‘
Eftir Ingveldi Geirsdóttur
ingveldur@mbl.is
HLJÓMSVEITIN Trabant mun
spila á Glastonbury-tónlistarhátíð-
inni á Englandi í sumar.
„Já, það er satt að við munum
spila þar,“ sagði Ragnar Kjart-
ansson, söngvari Trabant, þegar
blaðamaður hafði samband við hann
til að fá tíðindin staðfest.
„Við höfum ekki áður spilað á
slíkri stórhátíð, svo þetta er voða-
lega spennandi og skemmtilegt,“
segir Ragnar og viðurkennir að
hann hafi aldrei farið á tónlistarhátíð
úti í heimi.
Glastonbury er ein stærsta og
elsta tónlistarhátíð í Bretlandi og í
ár fer hún fram dagana 22. til 24.
júní.
Ragnar segir að Trabant sé á leið í
smá tónleikaferð út fyrir landstein-
ana í júnímánuði og Glastonbury sé
liður í henni.
„Tónleikaferðin verður bara skot-
túr þar sem við erum allir svo upp-
teknir í öðru, við erum bara að fara
og spila fyrir fólk, ekki með nein
áform um að sigra heiminn.“
Glastonbury-hátíðin var ekki
haldin í fyrra en árið 2005 komst hún
í fréttirnar vegna mikilla rigninga
sem gerðu tónleikasvæðið að einum
drullupolli.
„Hún er víst heimsfrægur við-
bjóður, þessi hátíð, en hún er haldin
ár eftir ár og alltaf jafn vinsæl. Ég
hlakka bara til,“ segir Ragnar og
bætir við að Trabant sé nú að vinna í
rólegheitum nokkur lög og dúlla sér
í að koma næstu plötu út.
Staðfest er að Björk komi fram á
Glastonbury í ár ásamt hljómsveit-
unum The Who og The Arctic Monk-
eys. Miðasala hefst 1. apríl.
Tónleikaferðalag um Evrópu í sumar
Morgunblaðið/Eggert
Drullupollur „Hún er víst heimsfrægur viðbjóður þessi hátíð,“ segir Ragn-
ar Kjartansson um Glastonbury hátíðina þar sem Trabant spilar í sumar.
Trabant spilar
á Glastonbury
www.glastonburyfestivals.co.uk
www.efestivals.co.uk
Markmið okkar hjá
þjónustuveri Vodafone
er að þér verði svarað
innan 30 sekúndna
1414 - til þjónustu reiðubúin
www.vodafone.is
Gríptu augnablikið og lifðu núna