Morgunblaðið - 05.02.2007, Side 6

6 MÁNUDAGUR 5. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
FJARLÆGÐIR milli Suðurlands og
Norðurlands koma til með að stytt-
ast verulega verði af lagningu nýs
vegar yfir Kjöl líkt og Norðurvegur
ehf. stefnir að. Markmið félagsins er
að sem fyrst verði ráðist í nauðsyn-
legar undirbúningsaðgerðir og hefur
samgönguráðherra þegar falið
Vegagerðinni að vinna með félaginu
að verkefninu. Gert er ráð fyrir að
fyrsta rekstrarár verði árið 2010.
„Við teljum þetta verkefni vera
raunhæfan kost, bæði tæknilega og
fjárhagslega,“ sagði Halldór Jó-
hannsson, framkvæmdastjóri KEA,
við kynningu fyrir fjölmiðla. Hann
sagði mikilvægt að hafa í huga að
verkefnið myndi ekki breyta röð
annarra samgönguverkefna auk
þess sem gríðarleg tækifæri fælust í
veginum, s.s. hvað varðaði ferða-
þjónustu þar sem aðgangur að nýj-
um ferðamannastöðum á hálendinu
myndi opnast.
Kjalvegur er næstlengsti hálend-
isvegur landsins og árdagsumferð
um hann þrjátíu bílar á dag. „Þetta
losar um hið mikla álag sem er á
Þjóðvegi 1 í dag og stóreykur um-
ferðaröryggi,“ segir Halldór en
Norðurvegur mun halda utan um
rekstur vegarins og er ekki gert ráð
fyrir að ríkið taki við síðar.
Gríðarlegur sparnaður
við vöruflutninga
Gert er ráð fyrir að upphaf nýja
vegarins myndi vera nálægt Gull-
fossi og lægi að Silfrastöðum í
Skagafirði. Vegurinn yrði með einni
akrein í hvora átt, alls um 145 kíló-
metrar. Leiðin milli Akureyrar og
Reykjavíkur styttast um 47 kíló-
metra og milli Selfoss og Akureyrar
um 141 kílómetra.
Við kynninguna sagði Halldór að
með umhverfisvernd í huga og út frá
náttúruverndarsjónarmiðum væri
endurbygging Kjalvegar mikilvæg.
Hann benti á að styttri vegur myndi
leiða til minni olíueyðslu, minni
mengunar og þar með minna út-
streymis gróðurhúsalofttegunda.
Jóhannes Jónsson, oftast nær
kenndur við Bónus, situr í stjórn
Norðurvegar og sagði verkefnið
fyrst hafa verið rætt norðan heiða
árið 2001. „Mér finnst þetta óhemju
spennandi verkefni og er mjög bráð-
látur að sjá það verða að veruleika,“
sagði Jóhannes og benti t.d. á þann
gríðarlega sparnað sem yrði í kjölfar
lagningar vegarins, s.s vegna vöru-
flutninga.
Tvö þúsund krónur á fólksbíl
Frumvarp til nýrra vegalaga er
nú til meðferðar á Alþingi og meðal
þess sem þar er lagt til er almenn
heimild til gjaldtöku af umferð um
þjóðvegi og því verði ekki þörf á að
afla sérstakrar heimildar í hvert
skipti eins og nú er í lögum. Ef af
lagningu nýs Kjalvegar verður má
gera ráð fyrir að veggjald verði
greitt af þeim sem nota veginn. Útlit
er fyrir að gjaldið verði um tvö þús-
und krónur fyrir fólksbifreið en átta
þúsund krónur fyrir þungaflutninga.
Áætlaður stofnkostnaður við fram-
kvæmdina er um 4,2 milljarðar
króna.
Ekki þykir ólíklegt að á fyrsta
rekstrarári muni verða um fimm
hundruð bíla umferð á dag um veg-
inn og þannig ætti framkvæmdin að
geta borgað sig upp á 16–18 árum.
Hluthafar í Norðurvegi eru á
þriðja tug og er um ræða ein-
staklinga, fyrirtæki og sveitarfélög,
bæði á Norður- og Suðurlandi. Þar
má meðal annars nefna Akureyr-
arbæ, Árborg og Bláskógabyggð.
Aukið umferðaröryggi
Bergur Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Landverndar, sagðist
í gær ekki geta tjáð sig efnislega um
framkvæmdina en vísaði í frumdrög
að skýrslu Hálendisvegahóps Land-
verndar. Í henni segir m.a.: „Innan
hópsins hafa komið fram þau sjón-
armið að uppbyggður Kjalvegur geti
samrýmst sjónarmiðum um nátt-
úruvernd og ferðamennsku ef vel
tekst til við staðsetningu hans og
hönnun. Að mati viðkomandi getur
betri og uppbyggður vegur yfir Kjöl
aukið umferðaröryggi að sumarlagi,
treyst ferðaþjónustu og dregið úr
rykmengun.“
Frá Gullfossi til Skagafjarðar
Morgunblaðið/Sverrir
Norðurvegur Halldór Jóhannsson framkvæmdastjóri KEA kynnti hugmyndir um lagningu nýs vegar yfir Kjöl..
Í HNOTSKURN
» Norðurvegur ehf. varstofnaður í febrúar árið
2005 og er undirbúningsfélag
um byggingu hálendisvegar
milli Norður- og Suðurlands
yfir Kjöl.
» Í stjórn félagsins sitjaHalldór Jóhannsson, Jó-
hannes Jónsson, Eiður Gunn-
laugsson, Kjartan Ólafsson og
Gunnar Þorgeirsson.
» Hluthafar eru á þriðjatug, einstaklingar, fyr-
irtæki og sveitarfélög, bæði á
Norðurlandi og á Suðurlandi,
s.s. Akureyrarbær og Ár-
borg.
Norðurvegur ehf. kynnti í gær hugmyndir um
lagningu nýs Kjalvegar í einkaframkvæmd. Með
honum myndi leiðin frá Akureyri til Reykjavíkur
styttast um 47 kílómetra.




 






 


 
 


HALLGERÐUR Gísla-
dóttir, cand. mag.,
fagstjóri þjóðhátta-
safns á Þjóðminjasafni
Íslands, lést á Land-
spítalanum fimmtudag-
inn 1. febrúar, 54 ára
gömul. Hún var fædd í
Seldal í Norðfirði 28.
september 1952 og ólst
þar upp. Hallgerður
varð stúdent frá
Menntaskólanum í
Reykjavík 1974, nam
mannfræði og sögu við
Manitóbaháskóla í
Winnipeg 1974–75, tók
BA-próf í sagnfræði við Háskóla
Íslands árið 1981 og lauk þaðan
cand. mag-prófi 1991.
Hallgerður starfaði lengst af við
þjóðháttadeild Þjóðminjasafns Ís-
lands, varð deildarstjóri hennar
1995 og síðar fagstjóri þjóðhátta-
safns. Hún stýrði sýningunni Hvað
er á seyði. Eldhúsið fram á okkar
daga árið 1987. Hún lagði gjörva
hönd á hinar nýju og rómuðu sýn-
ingar Þjóðminjasafnsins, var rit-
stjóri margmiðlunarefnis sýning-
anna og annar tveggja
aðalhöfunda grunnsýningartext-
ans. Hún var einnig ritstjóri og
höfundur bókarinnar Í eina sæng;
Íslenskir brúðkaupssiðir 2004,
ásamt Sigrúnu Kristjánsdóttur.
Sérgrein Hallgerðar var íslensk
matarhefð og árið 1999 kom út bók
hennar með því heiti, en fyrir það
verk var hún tilnefnd til Íslensku
bókmenntaverð-
launanna og hlaut
viðurkenningu bæði
Bókasafnssjóðs höf-
unda og Hagþenkis.
Ásamt Steinunni
Ingimundardóttur
vann hún að gerð
sjónvarpsþáttaraðar
um matargerð í eldri
tíð sem sýndir voru
1989. Ennfremur
stýrði hún fjórum
þáttum um jól á Ís-
landi fyrr og nú fyrir
Sjónvarpið. Hún sá
um fjölmarga þætti í
útvarpi um skyld efni og oft leit-
uðu fjölmiðlar til hennar um slíkan
fróðleik, einkum á þorra og jóla-
föstu.
Hallgerður kenndi sérgrein sína
sem stundakennari við Háskóla Ís-
lands og víðar, flutti fjölda fyr-
irlestra og birti greinar í tímarit-
um innanlands og utan. Ásamt
manni sínum og Guðmundi J. Guð-
mundssyni sagnfræðingi gaf hún
út bókina Manngerðir hellar á Ís-
landi í framhaldi af áralöngum
rannsóknum.
Hallgerður var ljóðskáld, birti
ljóð sín í tímaritum og hlaut við-
urkenningar fyrir þau. Ljóðabók
hennar, Í ljós, kom út 2004.
Eftirlifandi eiginmaður Hall-
gerðar er Árni Hjartarson jarð-
fræðingur. Þau eignuðust þrjú
börn, Eldjárn, Guðlaug Jón og
Sigríði sem lést 1997.
Andlát
Hallgerður Gísladóttir
LOFTSLAGSBREYTINGAR eru
raunveruleg ógn og af manna völd-
um sem nú þegar er orðið staðreynd,
segir Jónína Bjartmarz umhverfis-
ráðherra um væntanlega skýrslu
vísindanefndar Sameinuðu þjóðanna
um hnattrænar loftslagsbreytingar
(IPCC), en útdráttur úr skýrslunni
var birtur á föstudag. Hún segir að á
næstu dögum verði kynnt ný stefnu-
mörkun ríkisstjórnarinnar í lofts-
lagsmálum og jafnframt komi fljót-
lega fram í þinginu frumvarp sem
hafi að markmiði að stjórnvöld geti
staðið við alþjóðlegar skuldbinding-
ar samkvæmt Kyoto-bókuninni til að
takmarka losun frá stóriðju. Jónína
segir að í stefnunni séu settar fram
tillögur um hvernig hægt sé að
draga úr losun gróðurhúsaloftteg-
unda á ýmsum sviðum íslensks sam-
félags.
Íslendingar axla sína ábyrgð
„Þar horfum við vissulega til stór-
iðjunnar en jafnframt til samgangna
og fiskiskipaflotans,“ segir Jónína.
Um vandann í loftslagsmálum
leggur Jónína áherslu á að hann sé
hnattrænn og stærsta ástæðan sé
losun gróðurhúsalofttegunda, sem
sé afleiðing sívaxandi orkuþarfar
mannkynsins. Henni hafi að miklu
leyti til verið fullnægt með notkun
jarðefniseldneytis, þ.e. kola og olíu.
sem Íslendingar noti ekki. Vegna
þessa hafi áhersla verið lögð á það
undanfarin ár að auka notkun end-
urnýjanlegrar orku víðsvegar í
heiminum. Á þessu sviði séu Íslend-
ingar fyrirmyndir annarra þjóða og
geti bæði flutt út hugvit og tækni-
kunnáttu. Jónína segir að Íslending-
ar axli sína ábyrgð, bæði með þátt-
töku í alþjóðlegu samstarfi og
viðræðum um framtíðarskuldbind-
ingar á vettvangi loftslagssamnings
SÞ, sem og með aðgerðum heima
fyrir. Hún bendir á að Ísland hafi
meðal annars fengið viðurkenningu
frá samtökunum Climate Group á
11. aðildarþingi loftslagssamnings-
ins fyrir árangur í loftslagsmálum.
Þá hafi íslensk stjórnvöld sett stefnu
árið 2002 sem byggist á skuldbind-
ingum okkar gagnvart loftslags-
samningnum og Kyoto-bókuninni.
Finnum breytingar
Valgerður Sverrisdóttir utanríkis-
ráðherra fjallar um helgina um lofts-
lagsskýrsluna á heimasíðu sinni. Þar
segir hún að Íslendingar fari ekki
varhluta af breytingum í loftslags-
málum. „Jöklar hér heima hafa hop-
að og við upplifum fleiri og fleiri hlý-
indakafla um hávetur.“
Íslendingar beri vissulega ábyrgð
með öðrum ríkjum á því að stemma
stigu við áframhaldandi aukningu á
losun gróðurhúsalofttegunda.
Allt frá því við undirbúning Lofts-
lagssamnings Sameinuðu þjóðanna í
aðdragandanum að heimsráðstefnu
SÞ um sjálfbæra þróun árið 1992
hafi Ísland tekið virkan þátt í alþjóð-
legum samningaviðræðum um að
hamla aukinni losun gróðurhúsaloft-
tegunda. Nú séu nýjar viðræður að
hefjast á vettvangi SÞ, en þar þurfi
að taka ákvörðun um næstu aðgerðir
aðildarríkja Kyoto-bókunarinnar
til að draga úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda eftir árið 2012 og ræða
við þau ríki sem ekki hafa tekist á
hendur lagalegar skuldbindingar um
að draga úr losun þeirra. Brýnt sé að
Íslendingar taki áfram virkan þátt í
viðræðunum.
Raunveruleg ógn
Horft til stóriðju og samgangna í nýrri stefnu stjórnvalda
Valgerður
Sverrisdóttir
Jónína
Bjartmarz
Í HNOTSKURN
» IPCC telur líkur á aðloftslagsbreytingar séu að
miklu leyti til komnar vegna
gróðurhúsaáhrifa af völdum
manna meiri en 90%.
» Spáð er hækkun hitastigsvið yfirborð jarðar, um
1,1–6,4 gráður á Celsius, fram
að næstu aldamótum.