Morgunblaðið - 20.03.2007, Side 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 20. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR



   
 
  

   
   


   
     

   
    

!!"!
!#
!
$$
%
$"
!&
%
%$
$




 






$

!

%$
%
 '

%$
%
%!
%
%
$

%$
%
%!
%
%
$

!

%
%!
%
%
$

!

 



 


 




  
!
#

#

%#
%
#

        
( 
) 
*+ 
, 
        

 -
. /0-
  -
. /0-   -
. /0-

$!
%#
&#
$!
%"
%"&
1
!%
1
 
 
+  & -+ 
2  
2%" 
.
 
# '2
  '2+
!% '2 
 
 
34     

   !
 
+  %"%-+2  
 2%" 
* 
+ %$%-+2%$ '

   
         

!
 !




!




"
!
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
LEIGUVERÐ á þorski er nú komið
í 190 krónur á kílóið og hefur aldrei
verið hærra. Björn Jónsson, kvóta-
miðlari hjá LÍÚ, segir að framboðið
sé afskaplega lítið og hann telji að
verðið fari fljótlega í 200 krónurnar.
Síðustu mánuði síðasta árs var
leiguverðið í kringum 160 krónur, en
það hefur svo hækkað hratt á þessu
ári.
Nýta heimildirnar
sjálfir í auknum mæli
Björn segir að nú liggi fyrir óskir
um kvóta á 190 krónur, en fram-
boðið sé afar takmarkað. Menn sem
leigi til sín á þessu verði, hljóti að
gera það út úr neyð. Menn séu
kannski með bát, fiskverkun og fólk
í vinnu og samninga um afhendingu
og neyðist því til að leigja til sín á
þessu verði. Það hljóti hins vegar að
vera lítið út úr því að hafa annað en
að skapa vinnu og standa við samn-
inga.
„Þróunin er sú að menn nýta
heimildir sínar sjálfir í auknum
mæli. Þeir geta þá tekið fiskinn inn í
eigin vinnslu á viðráðanlegu verði og
útkoman því mun betri en við leigu
eða kaup á markaði. Annars ætti
framboð að fara að aukast með
þessu háa verði. Ef menn ætla sér
að leigja frá sér er líklegt að þeir
noti tækifærið til þess nú. Annars
hafa menn náð að leigja til sín eitt-
hvað af þorski, en verða þá oft að
taka annað með eins og ýsu og
ufsa,“ segir Björn Jónsson.
Betri staða í ýsu og ufsa
Það er ljóst að ekki er mikið út úr
því að hafa að leigja til sín aflaheim-
ildir í þorski á 190 krónur. Með-
alverð á slægðum þorski á mörk-
uðunum í gær var um 276 krónur á
kílóið. Lágmarksverð á þorski í
beinum viðskiptum er um 185 krón-
ur fyrir fjögurra kílóa þorsk og stig-
hækkar eftir stærð upp í 240 krónur
fyrir þann allra stærsta, 8,5 kíló.
Þar sem ekki er leyfilegt að láta
áhafnir taka þátt í kvótakaupum
verður að gera upp við áhöfn á gild-
andi lágmarksverði hverju sinni.
Það er því lítið til skiptanna að frá-
dreginni kvótaleigunni.
Staðan í ýsu og ufsa er allt önnur.
Þar er framboð nægilegt og verð
miklu lægra. Leiguverð á ýsu er til
dæmis 42 krónur um þessar mundir,
en meðalverð á fiskmörkuðum í gær
var 233 krónur. Lágmarksverð á ýsu
í beinum viðskiptum er frá tæplega
110 krónum fyrir 1,5 kílóa fisk upp í
tæpar 135 krónur fyrir 2,6 kílóa fisk.
Leiguverð á þorski
komið í 190 krónur
Í HNOTSKURN
»Síðustu mánuði síðasta ársvar leiguverðið í kringum
160 krónur, en það hefur svo
hækkað hratt á þessu ári.
»Ef menn ætla sér að leigjafrá sér, er líklegt að þeir
noti tækifærið til þess nú, þeg-
ar verðið er í hámarki.
»Staðan í ýsu og ufsa er alltönnur. Þar er framboð
nægilegt og verð miklu lægra,
til dæmis aðeins 42 krónur í
ýsunni.
ÚR VERINU
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
RÚMUM sólarhring eftir að Fram-
tíðarlandið kynnti sáttmála sinn um
framtíð Íslands höfðu vel á annað
þúsund manns skrifað undir sáttmál-
ann, þar af var á annan tug þing-
manna. Á vefnum framtidarlandid.is
er almenningi boðið upp á þann
möguleika að senda þingmönnum
beiðni um að þeir skrifi undir sátt-
málann og sýni þannig sitt „græna
andlit“, en myndir af þingmönnum
birtast á vef Framtíðarlandsins ým-
ist í grænu eða gráu eftir því hvort
viðkomandi hefur staðfest sáttmál-
ann.
Í sáttmálanum má lesa hvað slík
staðfesting felur í sér fyrir stjórn-
málamenn. Þar kemur fram að sátt-
málinn feli í sér að ekki verði ráðist í
frekari virkjunar- og stóriðjufram-
kvæmdir fyrr en búið verði að af-
greiða og samþykkja fyrsta og annan
áfanga rammaáætlunar um nýtingu
vatnsafls og jarðvarma og að ramma-
áætluninni í heild verði gefið lög-
formlegt vægi. Í þessu felst í raun al-
gjört stóriðjustopp, því tekið er fram
í sáttmálanum að þetta útiloki ný ál-
ver í Helguvík og á Húsavík, sem og
stækkun álveranna í Straumsvík og á
Grundartanga. Eftir því sem blaða-
maður kemst næst gæti fyrrgreind
rammaáætlun legið fyrir um áramót-
in 2009–2010. Jafnframt felur sátt-
málinn í sér að engum frekari rann-
sóknarleyfum verði úthlutað fram að
samþykkt fyrrgreinds rammaáætl-
unar.
Óskynsamlegt að stöðva alla
framþróun í orkuvinnslu
„Mér finnst mjög jákvætt að verið
sé að vekja athygli á umhverfismál-
um í aðdraganda kosninga og vonast
til að það verði mjög áberandi mál í
kosningabaráttunni,“ segir Guðlaug-
ur Þór Þórðarson, þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins og formaður um-
hverfisnefndar Alþingis. Aðspurður
segist hann hafa fengið nokkurn
fjölda áskorana í formi tölupósts.
„Það er alltaf gott að fá hvatningu og
ég fagna þessu framtaki,“ segir Guð-
laugur, sem hafði þegar Morgunblað-
ið náði tali af honum ekki haft tíma til
að kynna sér sáttmálann í þaula. „Ég
hef haft mínar áherslur og hef starfað
að umhverfismálum frá árinu 1990,
þannig að það mun ekkert breytast,“
segir Guðlaugur og tekur fram að
hann telji sig hafa í verki, m.a. sem
stjórnarformaður Orkuveitu Reykja-
víkur, sýnt hvaða áherslur hann hafi í
stjórnmálum.
Aðspurður segist Guðlaugur hafa
lagt mikla áherslu á að menn klári
vinnuna við rammaáætlunina sem
fyrst. „En það væri mjög óskynsam-
legt ef við ætluðum að stöðva alla
framþróun í orkuvinnslu á meðan.
Sérstaklega væri það óskynsamlegt
ef menn ætluðu að halda áfram að
vera í forystu í umhverfismálum,“
segir Guðlaugur og bendir á að Ís-
lendingar standi framarlega í útflutn-
ingi á sérþekkingu á sviði umhverf-
isvænnar orkuvinnslu og að eigin
nýting í heimalandi sé forsenda slíks
útflutnings. „Ef menn ætla að stoppa
það eru menn að stoppa nýsköpun á
Íslandi, stoppa útflutning á þekkingu
og hátækni,“ segir Guðlaugur.
Skemmtilega ágeng nálgun
„Mér finnst þetta fersk og
skemmtilega ágeng nálgun. Stjórn-
málamenn þurfa verulega á því að
halda að fá aðhald og áreiti af þessu
tagi þegar kosningar eru framund-
an,“ segir Kolbrún Halldórsdóttir,
þingmaður Vinstri grænna og félagi í
Framtíðarlandinu, sem er einn
þeirra þingmanna sem staðfest hafa
sáttmálann.
Að mati Kolbrúnar endurspeglar
sáttmálinn þá hugarfarsbreytingu
sem er að verða meðal meirihluta
landsmanna þar sem umhverfis-
verndarmálin eru að fá meira vægi.
„Í huga okkar vinstri grænna er
tækifæri til þess að breyta í vor
vegna þess að almenningsálitið hefur
snúist. Almenningur hefur vaknað til
vitundar og er núna í gegnum svona
sterka grasrótarhreyfingu að reyna
að vekja stjórnmálaflokkana.“
Aðspurð segir Kolbrún niðurstöð-
ur rammaáætlunar sem og auknar
náttúrufarsrannsóknir og vistkerfis-
skráningu sem lið í náttúruverndar-
áætlun forsendu þess að hægt sé að
taka upplýstar ákvarðanir. „Þegar
þessar tvær áætlanir liggja fyrir get-
um við tekið þær ákvarðanir sem
liggur fyrir að við þurfum að taka,
þ.e. hvað á að vernda og hvar á að
heimila nýtingu. Fyrr getum við það
ekki,“ segir Kolbrún og gagnrýnir
stjórnvöld fyrir að hafa dregið lapp-
irnar í rannsóknarvinnunni og áætl-
unargerð.
Telur sáttmálann bæði
málefnalegan og hófstilltan
„Ég er afskaplega ánægð með að
Framtíðarlandið skuli hafa tekið sér
það fyrir hendur að búa til slíkan
sáttmála um framtíð Íslands og
reyna að ná um hann þverpólitískri
samstöðu,“ segir Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, formaður Samfylkingar-
innar, og tekur fram að sér finnist
sáttmálinn bæði málefnalegur og hóf-
stilltur. „Ég get fyllilega tekið undir
sáttmálann efnislega, þó að ég hefði
kannski kosið að haga hlutunum með
öðrum hætti,“ segir Ingibjörg og
heldur áfram til útskýringar: „Mér
finnst mikilvægt að náttúran sé met-
in á sínum forsendum, en ekki ein-
vörðungu út frá nýtingu hennar til
virkjunar vatnsafls og jarðvarma.
Þess vegna viljum við í Samfylking-
unni vinna rammaáætlun um nátt-
úruvernd, en ekki bara rammaáætl-
un um nýtingu vatnsafls og
jarðvarma.“
Aðspurð segir Ingibjörg stóriðju-
stoppið sem sáttmálinn boði í algjör-
lega samhljóm við stefnu Samfylk-
ingarinnar. „Við höfum sagt að gera
eigi hlé á öllum virkjunar- og stór-
iðjuáformum af tveimur ástæðum.
Annars vegar vegna þess að við vilj-
um láta vinna rammaáætlun um nátt-
úruvernd, þannig að þegar við tökum
ákvarðanir um nýtingu náttúru-
svæða þá séu það upplýstar ákvarð-
anir. Hins vegar af því að við viljum
ná niður þenslunni.“
Að sögn Ingibjargar finnst henni
of langt gengið að stöðva algjörlega
útgáfu rannsóknarleyfa meðan
rammaáætlunarinnar sé beðið. „Ég
geri ráð fyrir að ástæða þess að þau
setji þetta svona fram sé að á rann-
sóknarleyfum hefur hingað til hangið
nýtingarleyfi. Ég vil gera þar alveg
skýran greinarmun á,“ segir Ingi-
björg og tekur fram að hún telji ekk-
ert að því að það fari fram rannsóknir
á vatnsafli, þó að fara þurfi af mun
meiri varúð þegar komi að rannsókn-
arleyfum vegna jarðvarmavirkjana á
ósnortnum svæðum sökum þess að
þeim fylgi ávallt rask.
Nýting og verndun
ekki andstæður
„Ég fagna því alltaf þegar menn
hafa áhuga á náttúrunni og umhverf-
isvernd,“ segir Guðjón Ólafur Jóns-
son, þingmaður Framsóknarflokks-
ins. Aðspurður segist hann þegar
hafa fengið vel á annað hundrað
áskoranir í tölvupósti um að skrifa
undir sáttmála Framtíðarlandsins
um framtíð landsins og sagðist ekki
útiloka að hann skrifaði undir, með
ákveðnum fyrirvörum þó.
„Ég vil að það sem búið er að sam-
þykkja, þ.e. gefa út leyfi fyrir eða bú-
ið er að samþykkja í mati á umhverf-
isáhrifum, að það standi,“ segir
Guðjón og leggur áherslu á að hann
sé ekki hlynntur því að menn hætti að
nýta náttúruna alfarið, hvort heldur
það sé til orkuvinnslu eða annars.
„Ég vil að menn leiti leiða til að geta
bæði nýtt og notið náttúrunnar, þar
sem nýting og verndun eru ekki and-
stæður í mínum huga.“
Guðjón minnir á að framsóknar-
menn hafi lengi lagt áherslu á að
gerðar verði áætlanir um það hvaða
virkjunarkosti eigi að nýta og hvaða
staði eigi að vernda. Vísar hann til
lagafrumvarps sem umhverfisráð-
herra lagði fram sem gerði ráð fyrir
að annars vegar yrði undirbúin ein
verndaráætlun og hins vegar ein nýt-
ingaráætlun um virkjunarkosti. „Því
miður náði þetta ekki fram að ganga
vegna andstöðu stjórnarandstöðunn-
ar.“
Ekki hrifinn af útfærslunni
Í samtali við Morgunblaðið sagðist
Guðjón Arnar Kristjánsson, formað-
ur Frjálslynda flokksins, ekki enn
hafa haft tíma til þess að kynna sér
sáttmála Framtíðarlandsins og því
ekki geta svarað neinu um afstöðu
sína til málsins. Tók hann fram að
hann væri ekki hrifinn af þeirri leið
sem Framtíðarlandið væri að fara
með því að bjóða almenningi að senda
þingmönnum beiðni um að skrifa
undir sáttmálann. „Ég er sennilega
búinn að fá um hundrað áskoranir.
Mér finnst sjálfsagt að félagasamtök
sendi manni póst og biðji mann um að
skoða hann, en hins vegar er óþarfi
að drekkja pósthólfum manns með
sömu skilaboðunum til að afgreiða
sama málið,“ sagði Guðjón og tók
fram að slík leið væri ekki til þess
fallin að vinna málinu jákvætt braut-
argengi. „En að sjálfsögðu mun ég
við tækifæri taka einhverja afstöðu
til þess efnis sem í póstinum var,“
segir Guðjón.
Fagna umræðu um umhverfismál

Þingmönnum hafa borist tugir og jafnvel hundruð áskorana frá almenningi í formi tölvupósta

Sáttmálanum lýst sem málefnalegum og hófstilltum
Ekki eru allir á eitt sáttir um aðferðina
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
Kolbrún
Halldórsdóttir
Guðjón Ólafur
Jónsson
Guðjón A.
Kristjánsson