Morgunblaðið - 24.03.2007, Qupperneq 10

10 LAUGARDAGUR 24. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
„ÞETTA er mjög gleðileg nið-
urstaða,“ segir Siv Friðleifsdóttir
heilbrigðisráðherra um niðurstöður
könnunarinnar. Hún sýni að lands-
menn beri mikið traust til heilbrigð-
iskerfisins, sem byggist á samhjálp.
Fólk vilji ekki gera neinar grund-
vallarbreytingar á kerfinu. Stundum
komi fram hugmyndir um viðamik-
inn einkarekstur, en þær eigi ekki
upp á pallborðið hér.
Í könnuninni sé fjallað um fram-
lög til heilbrigðisþjónustunnar. Ís-
lendingar séu í efsta sæti á Norð-
urlöndunum hvað varðar útgjöld til
heilbrigðisþjónustunnar, miðað við
verga þjóðarframleiðslu.
Í könnuninni sögðust rúm 63%
svarenda telja að hið opinbera ætti
að reka tannlæknaþjónustu barna,
en í dag fer sú þjónusta aðeins fram
á tannlæknastofum. Siv segir að á
sínum tíma hafi ekki náðst að semja
við tannlækna, sem síðan hafi verið
utan samninga. Hún sé í samninga-
viðræðum við Tannlæknafélag Ís-
lands um að bjóða tilteknum ár-
göngum barna upp á forvarnir sér
að kostnaðarlausu fyrir fast verð.
„Þeir samningar eru núna yfirstand-
andi en of snemmt að segja til um
niðurstöðuna,“ segir hún. Þá þurfi
að skoða gjaldskrána almennt.
Algjör samstaða
„Enginn flokkur hefur á stefnu-
skrá sinni að fjármögnun heilbrigð-
isþjónustunnar, og þar með kostn-
aður, færist að mestu yfir til
einkaaðila,“ segir Ásta Möller, þing-
maður Sjálfstæðisflokks. Um þetta
sé algjör samstaða. „Ég skil nið-
urstöður þessarar könnunar í þá
veru að fólki er mikið í mun að þessi
þjónusta sé góð.“ Hún sé sjálf þeirr-
ar skoðunar að ríkið eigi að fjár-
magna þessa þjónustu að mestu. Sú
sé enda raunin þótt ýmsar heilbrigð-
isstofnanir, eins og hjúkrunarheimili
og endurhæfingarstofnanir, séu að
mestu reknar af öðrum en ríkinu.
Fólk geri í sjálfu sér ekki grein-
armun á því hvort einkaaðili eða hið
opinbera reki þjónustuna.
Ásta telur að breyta þurfi tann-
læknaþjónustu við börn. „Það á að
leggja meira fjármagn í tannheilsu
barna, niðurgreiða meira en gert er
og jafnvel gera hana ókeypis, eða að
greiðslur verði mjög lágar,“ segir
hún.
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir,
þingmaður Samfylkingarinnar, seg-
ir niðurstöðurnar ekki koma sér á
óvart.
Íslendingar vilji að hér sé rekið
heilbrigðiskerfi líkt og er á hinum
Norðurlöndunum og „menn sjá hvað
ójöfnuður eykst í löndum þar sem
einkarekstur á heilbrigðisþjónust-
unni hefur verið tekinn upp, eins og
í Bandaríkjunum“, bendir Ásta
Ragnheiður á. „Síðan kemur þarna
fram greinilegur vilji til þess að það
verði aukin framlög til heilbrigð-
isþjónustunnar. Það er örugglega
vegna þess að menn sjá hvernig
ástandið er, bæði í því sem snýr að
hjúkrunarmálum og sömuleiðis að
heilbrigðisþjónustunni. Hún er mjög
aðkreppt, ef maður horfir til dæmis
til Landspítalans.“
Fram kemur í könnuninni að
heldur færri eru eindregið fylgjandi
opinberum rekstri hjúkrunarheim-
ila, endurhæfingarstöðva, lækna-
stofa o.s.frv. Ásta bendir á að ríkið
sé ekki rekstraraðili að stofnunum
líkt og hjúkrunarheimilium nema að
litlu leyti. Fólk virðist sátt við þetta
rekstrarform. „En það er mjög mik-
ilvægt að heilbrigðisþjónustan sé á
hendi hins opinbera til þess að
tryggja jafnan aðgang allra, óháð
efnahag, að heilbrigðisþjónustu,“
segir hún. Um tannlæknaþjónustu
við börn segir Ásta að henni hafi
hrakað mjög eftir að hið opinbera
minnkaði greiðsluþátttöku og skóla-
tannlæknar hættu. Þau börn sem
komi frá efnaminnstu heimilunum
séu með mestu skemmdirnar og líði
mest. Það hafi nýlegar rannsóknir
hér á landi sýnt mjög greinilega.
Þolmörk neytenda brostin
„Þetta kemur mér ekki á óvart og
alls ekki það sem snýr að grunn-
þáttum þjónustunnar, sjúkrahús-
unum og heilsugæslunni,“ segir
Þuríður Backman, þingmaður
Vinstri grænna. Það sem snúi að
tannlækningum komi heldur ekki á
óvart.
„Það hefur sýnt sig hvað eftir
annað í könnunum sem gerðar hafa
verið að þolmörk neytenda þjónust-
unnar eru brostin hvað varðar
greiðsluþátttöku,“ segir Þuríður.
Heilbrigðisþjónusta sé orðin mjög
dýr. Þá fari þetta líka eftir sjúkdóm-
um. „Margir sem greinast með
krabbamein fá orðið meirihluta
þjónustunnar á göngudeildum
sjúkrahúsanna og göngudeild-
argjöldin eru orðin há. Fyrir venju-
legt fólk sem eitthvað þarf að leita
sér lækninga er þjónustan orðin
mjög dýr,“ segir hún.
Þuríður kveðst telja að í grunninn
séu langflestir fylgjandi þeirri
stefnu Vinstri grænna að styrkja
velferðarkerfið í anda þess norræna
en forðast amerísku leiðina.
„Ég tel að þarna sé verið að stað-
festa þann vilja fólks sem þeir sem
stýrt hafa heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu hafa skynjað, að
fólk vill hafa tryggingu fyrir því að
þegar á reynir eigi það öruggt
skjól,“ segir Sæunn Stefánsdóttir,
þingmaður Framsóknarflokks. Fólk
vilji að sjúkrahúsin séu rekin af hinu
opinbera, en það komi glögglega í
ljós í könnuninni.
Þá segir Sæunn niðurstöðurnar í
samræmi við það sem hún hafi haft
tilfinningu fyrir um hlutdeild sjúk-
linga í kostnaði. 12,7% þátttakenda í
könnunini sögðust telja að þeir ættu
að leggja meira fé til heilbrigð-
isþjónustu en nú væri. „Ég vona að
þessi 12,7% hlusti og taki mark á
vilja þjóðarinnar sem mér finnst
koma þarna skýrt fram.“
Valdimar Leó Friðriksson, þing-
maður Frjálslyndra, kveðst mjög
sammála helstu niðurstöðu könn-
unarinnar. „Þetta kemur mér alls
ekki á óvart,“ segir hann. Það skipti
miklu máli að almenningur hafi að-
gang að læknisþjónustu „og við
séum ekki að fara út í það að láta
greiða fyrir allt sem valdi því þá að
fólk leiti síður lækninga“. Hann telji
þó að ákveðnir hluti megi vera
meira í einkarekstri, til að mynda
heimahjúkrun. Valdimar Leó er
ekki sama sinnis og þeir sem vilja að
tannlæknaþjónusta við börn verði
flutt aftur til hins opinbera. „Ég sé
enga ástæðu til þess,“ segir hann.
Hið opinbera
fjármagni
Valdimar Leó: Þættir í
heilbrigðisþjónustu á
borð við heimahjúkrun
mega vera í einka-
rekstri.
Þuríður Þolmörk neyt-
enda eru brostin. Heil-
brigðisþjónusta sé orðin
mjög dýr fyrir venju-
legt fólk.
Ásta Fólki er mikið í
mun að þjónustan sé
góð. Ríkið á að fjár-
magna hana að mestu
leyti.
Um 81% landsmanna vill að hið opinbera komi
fyrst og fremst að rekstri sjúkrahúsa og rúm 76%
að það reki heilsugæslustöðvar, samkvæmt nið-
urstöðum könnunarinnar Heilbrigði og aðstæður
Íslendinga. Þetta kemur þeim þingmönnum sem
Morgunblaðið ræddi við ekki sérlega á óvart.
Þingmennirnir telja flestir að bragarbót þurfi að
gera á tannlæknaþjónustu við börn.
Íslendingar vilji sams konar heilbrigð-
iskerfi og er á Norðurlöndunum
Siv Fólk vill ekki
grundvallarbreytingar
á kerfinu. Hugmyndir
um einkarekstur eiga
ekki upp á pallborðið.
Ásta Ragnheiður
Ójöfnuður eykst þar
sem einkarekstur á
heilbrigðisþjónustunni
hefur verið tekinn upp
Sæunn Fólk vill að hið
opinbera reki sjúkra-
húsin..Vonandi verður
tekið mark á vilja þjóð-
arinnar.
Opinber rekstur æskilegur Þingmennirnir segja niðurstöður könnunarinnar ekki koma þeim á óvart.