Morgunblaðið - 18.07.2007, Page 22

22 MIÐVIKUDAGUR 18. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÁHUGI ESB Á ÍSLANDI
Á netútgáfu Morgunblaðsins,mbl.is, birtist frétt í gær-kvöldi þess efnis, að Olli
Rehn, sem sér um stækkunarmál
Evrópusambandsins hefði lýst því
yfir í samtali við þýzka dagblaðið Die
Welt, að umsókn Íslands um aðild að
ESB yrði fagnað og að hann mundi
umsvifalaust setja saman teymi til
þess að sjá um slíka umsókn.
Þetta er ekki í fyrsta sinn, sem
ráðamenn hjá ESB gefa slíkar yfir-
lýsingar. Í allmörg ár hafa þeir aftur
og aftur lýst þeirri skoðun, að okkur
Íslendingum yrði vel tekið ef við
sæktum um aðild.
Það er hins vegar mikilvægt að við
Íslendingar gerum okkur raunsæja
grein fyrir því af hverju svona mikill
áhugi er á aðildarumsókn okkar hjá
Evrópusambandinu eða öllu heldur
fulltrúum Norður-Evrópuríkja inn-
an ESB. Það er ekki vegna þess, að
þeim sé svo annt um þjóðarhagsmuni
okkar.
Ástæðan er sú, að þeir telja að ef
eitt ríki eða tvö, og er þá einnig átt
við Norðmenn, úr þessum hluta Evr-
ópu gerðust aðilar mundi staða ríkja
í norðurhluta Evrópu styrkjast
verulega í þeim átökum, sem dag-
lega fara fram við ríkin í Suður-Evr-
ópu og nú í vaxandi mæli við ríki í
austurhluta Evrópu, sem hafa verið
að gerast aðilar að ESB.
Í augum þeirra, sem lýsa því að
þeir mundu fagna umsókn okkar
yrðum við eitt atkvæði með þeim
innan ESB. Af þessu stafar margí-
trekaður áhugi þeirra. Þeir eru að
hugsa um eigin hagsmuni og það er
ekkert ljótt við það en mikilvægt að
við sjálfir, Íslendingar, áttum okkur
á þessum veruleika.
Aðildarumsókn af okkar hálfu
hlýtur að byggjast á okkar eigin
hagsmunum en ekki pólitískum
hagsmunum annarra innan ESB,
sem telja, að við hlytum að styðja þá
í átökunum innan ESB vegna sam-
eiginlegs menningararfs þjóðanna í
norðurhluta Evrópu.
Á þessari stundu hafa engar þær
breytingar orðið á okkar hagsmun-
um, sem kalla á umræður hér um að-
ild að ESB og pólitíska staðan í Nor-
egi er slík, að þar verður þetta mál
ekki á dagskrá meðan núverandi
stjórnarsamstarf stendur þar í landi.
Auðvitað getur þessi hagsmuna-
staða okkar breytzt í framtíðinni en
það hefur ekki orðið enn sem komið
er.
Nú er breiðari samstaða um það á
hinum pólitíska vettvangi hér að
sækja ekki um aðild að ESB en var
fyrir nokkrum árum. Framsóknar-
flokkurinn undir forystu Guðna
Ágústssonar boðar ekki aðild að
ESB, heldur þvert á móti. Afstaða
Sjálfstæðisflokks og Vinstri grænna
er skýr. Samfylkingin gerir sér
grein fyrir, að hún hefur enga póli-
tíska stöðu til þess að knýja á um
ESB-aðild.
Þess vegna er ekki við því að búast
að ákall fulltrúa ESB í Die Welt finni
mikinn hljómgrunn hér.
„MANNLEG MISTÖK“?
Í frétt í Morgunblaðinu í gær segirsvo:
„Dyr á farþegavél Icelandair opn-
uðust stuttu eftir flugtak í janúar síð-
astliðnum með þeim afleiðingum, að
neyðarrenna féll út og slitnaði frá
flugvélinni. Átta manna áhöfn og 144
farþegar voru um borð í vélinni, sem
skemmdist nokkuð við óhappið. Þetta
kemur fram í nýrri skýrslu frá rann-
sóknarnefnd flugslysa í Danmörku.“
Síðan segir:
„Vélin, sem er af gerðinni Boeing
757-200 var nýlega komin úr skoðun
þar sem dyrunum að neyðarrennunni
hafði ekki verið lokað almennilega
fyrir misgáning. Sextán mínútum eft-
ir flugtak á Keflavíkurflugvelli opn-
uðust dyrnar og viðvörunarljós
kviknaði í flugstjórnarklefanum. Þar
sem flugmenn fundu hins vegar ekki
neitt athugavert gerðu þeir ráð fyrir
því, að um bilun í ljósinu væri að ræða
og héldu áfram leið sinni til Kaup-
mannahafnar.“
Og loks segir í þessari frétt:
„Guðjón Arngrímsson, upplýsinga-
fulltrúi Icelandair, segir að flugmenn
félagsins hafi brugðizt við í samræmi
við leiðbeiningar. Mannleg mistök
hafi verið gerð við skoðun vélarinnar
í tæknistöðinni á Keflavíkurflugvelli
og það sé skýringin á óhappinu.“
Atburðarásin er sem sagt svona:
Það opnast dyr á flugvél með rúmlega
150 manns innanborðs af því að þeim
hafði ekki verið lokað almennilega
vegna „misgánings“. Upplýsinga-
fulltrúi Icelandair kallar það „mann-
leg mistök“. Er mikið um svona
mannleg mistök við frágang flugvéla
hjá Icelandair, sem viðskiptavinir fé-
lagsins fá ekkert að vita um?
Hvernig má það vera, að svona
mannleg mistök geti orðið?
Viðvörunarljós kviknar í flugvél-
inni, sem væntanlega á að vara flug-
mennina við að eitthvað sé í ólagi.
Hvað gera þeir? Þeir gera ráð fyrir
að um bilun í ljósinu sé að ræða og
halda áfram í stað þess að snúa við!
Og upplýsingafulltrúi félagsins
segir, að flugmennirnir hafi brugðizt
rétt við og í „samræmi við leiðbein-
ingar“. Er það sem sagt í samræmi
við leiðbeiningar að bregðast ekki við
ef kviknar á viðvörunarljósum?
Þessi atburður og viðbrögð Ice-
landair benda til þess að eitthvað sé
farið að slakna á öryggiskröfum hjá
félaginu. Íslendingar treysta Ice-
landair og treystu forverum þess.
Ástæðan er sú, að flugfélagið og þau
félög, sem á undan fóru hafa verið
ótrúlega heppin. Það hefur ekki fyrst
og fremst verið heppni heldur vegna
þess að mjög vel hefur verið staðið að
öryggismálum hjá félaginu.
Á því má ekki verða breyting. Nið-
urstöður hinnar dönsku rannsóknar-
nefndar eru ekki traustvekjandi fyrir
félagið. Það á ekki að taka á máli sem
þessu af þeirri léttúð, sem einkennir
þessar yfirlýsingar.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Á
hverjum degi verður hann
[blaðamaðurinn] að finna til
þess að blaðamennskan, hin
daglega þátttaka í öllu því sem
gerist og máli skiptir, er gró-
andi þjóðlífsins á öllum sviðum
– er lífið sjálft.“ Ofangreind til-
vitnun er í orð Valtýs Stefáns-
sonar ritstjóra Morgunblaðsins og aðaleiganda frá
árinu 1924 til 1963, eða í tæp 40 ár. Þessi orð ritaði
hann í Morgunblaðið 2. nóvember 1933, á tuttugu ára
afmæli þessa dagblaðs, sem á nú aðeins rúm sex ár í
aldarafmælið.
Mér fannst vel við hæfi að rifja upp þessi orð Val-
týs, sem ég kynntist því miður ekki persónulega, því
mér finnst þau leiða vel inn í umfjöllunarefnið, geysi-
leg viðbrögð sjómanna við grein minni um hugsan-
legt svindl í kvótakerfinu. Fréttaskýring sem ég
skrifaði um ýmsar aðferðir til svindls í kvótakerfinu,
ásamt lýsingum viðmælenda minna á því hvernig
slíkt svindl færi hugsanlega fram, hefur vakið sterk
viðbrögð, bæði jákvæð og neikvæð, eins og sést hefur
hér í Morgunblaðinu undanfarna tíu daga eða svo.
Auðvitað er það svo, eins og Valtýr skrifaði, að
dagleg þátttaka í öllu því sem gerist og máli skiptir,
er lífið sjálft, en sennilega erum við Íslendingar mjög
fjarri því að vera á einu máli um hvað skiptir máli og
hvað ekki. Sennilega getum við þó öll verið sammála
um að sjómennska og útgerð skipta máli, þótt við
séum ekki sammála um hversu miklu máli atvinna
sjómannsins og atvinnuvegurinn skipta. Sem betur
fer eru þó margir enn þeirrar skoðunar að sjó-
mennskan sé draumur hins djarfa manns. Sumir
taka svo djúpt í árinni, að segja að sjómennskan sé
lífið sjálft.
Ég held að þótt grein mín um hugsanlegt og jafn-
vel stórfellt kvótasvindl, sem birtist hér í Morgun-
blaðinu miðvikudaginn 4. júlí sl. hafi vakið jafnmikil
og misjöfn viðbrögð og raun bar vitni, þá sé umræða
um það hvernig fiskveiðum okkar er stjórnað, hvern-
ig mögulega er svindlað í því kerfi, sem við höfum
stuðst við í hartnær aldarfjórðung og hversu mikil
sóun verður hugsanlega í þessu kerfi, af hinu góða.
Orð eru til alls fyrst og ef niðurstaðan verður sú að
einhverjir gallar og agnúar verða sniðnir af því kerfi
sem hér er við lýði, þá er vel.
Sjávarútvegur hefur löngum verið undirstaða
verðmætasköpunar og bættra lífskjara í þessu landi.
Það höfum við vitað og gengið út frá sem gefnu í
marga áratugi, þótt aðrar atvinnugreinar hafi sem
betur fer stóreflst í íslensku efnahagslífi, þannig að
dag eru mun fleiri egg í efnahagskörfu okkar, sem
gerir okkur betur í stakk búin til þess að takast á vi
tímabundin áföll, til að mynda í sjávarútvegi.
Flest þeirra viðbragða sem ég hef fengið við grei
minni hafa verið frá sjómönnum sem hringt hafa
mig og þau hafa verið bæði jákvæð og hvetjandi. Sjó
mennirnir hafa lýst starfi sínu, margir sjómenn í ára
tugi og greint mér frá því sem þeir hafa flestir veri
þátttakendur í, að minnsta kosti að einhverju leyti.
Þeir segja allir sem einn, að ef þeir veiti mér upp
lýsingarnar, þá verði ég að nota þær með þeim hætt
að þær verði aldrei raktar til þeirra. Þeir séu sjó
menn, sem ætli sér að halda áfram sjómennsku og e
þeir vilji koma upplýsingum á framfæri, verði þeir a
gera það undir nafnleynd. Ég gef því lítið fyrir þæ
gagnrýniraddir sem komu fram í Morgunblaðin
fyrir helgi, í þá veru að sjómenn geti veitt upplýs
ingar um það sem aflaga fer, án þess að eiga atvinnu
missi á hættu.
Ég hef rætt við nokkra tugi sjómanna frá því a
fréttaskýringin birtist. Allmarga hef ég hitt, við örfá
hef ég átt í tölvupóstsamskiptum en við langflesta he
ég rætt símleiðis.
Þótt viðbrögð sjómanna hafi verið jákvæð, hefu
mjög hörð gagnrýni komið fram á þessi skrif mín
eins og glöggt kom fram í tveimur opnugreinum hér
Morgunblaðinu sl. föstudag, frá Grundarfirði og fr
Vestmannaeyjum á laugardag.
Ég hef verið gagnrýnd af gámaútflytjendum, út
gerðarmönnum, löndunarfyrirtækjum, starfsmönn
um Fiskistofu og fiskmiðlurum erlendis og mér haf
verið gefin hugguleg viðurnefni eins og „Gróa
Leiti“, „auðtrúa sakleysingi“, „rógsberi“ og „lygari“
svo nokkur dæmi um fagurgala séu nefnd.
Eru sjómenn lygarar?
Einhvern veginn er það svo, þótt ég ætli alls ekk
að halda því fram að allt sem stóð í áðurnefndr
fréttaskýringu, sé einhver stóri sannleikur, end
leikurinn aldrei til þess gerður, að ég á afar bágt me
að trúa því að sjómenn og raunar aðrir sem veitt
mér upplýsingar við vinnslu greinarinnar séu upp t
hópa öfundsjúkir lygarar.
Ég trúi því ekki heldur, að þeir sjómenn sem haf
haft samband við mig eftir að greinin birtist, til þes
að lýsa sínum skoðunum, segja frá eigin reynslu o
raunar að stappa í mig stálinu, séu eintómir ósann
Er sjómen
Sjómenn gera lítið úr virkni Fiskistofu við veiði- og vigtaref
verðmætum hafi verið sóað í gegnum tíðina og að svindlið í