Morgunblaðið - 15.01.2008, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 15. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
AUKINN AÐGANGUR
AÐ LÁNSFÉ
Seðlabanki Íslands hefur gripiðtil áþekkra aðgerða og seðla-bankar í nágrannalöndum okk-
ar austan hafs og vestan og gert
ákveðnar ráðstafanir til þess að auð-
velda aðgengi fjármálafyrirtækja að
lánsfé. Þetta er að því bezt er vitað í
fyrsta sinn sem Seðlabankinn grípur
til sérstakra aðgerða vegna þeirrar
þróunar sem orðið hefur á fjármála-
mörkuðum bæði hér og annars stað-
ar. Þá má spyrja hvers vegna nú?
Vafalaust eru margar ástæður fyr-
ir því. Þó er ljóst að það hefur komið
fjármálalífinu hér á óvart hvað
vandamál Fjárfestingarfélagsins
Gnúps vöktu mikla athygli í öðrum
löndum. Og jafnframt er ástæða til að
ætla að fjármálakerfið geri sér betur
grein fyrir því en áður að þeir ís-
lenzkir bankar, sem byggja fjáröflun
sína til útlána meira á lántökum á al-
þjóðlegum fjármálamörkuðum en
innlánsfé, eigi erfitt um vik að afla
þeirra fjármuna á viðráðanlegum
kjörum.
En væntanlega valda aðgerðir
Seðlabankans því að þeir hinir sömu
verða ekki jafn háðir erlendum fjár-
málamörkuðum og þeir hafa verið.
Vandi íslenzku fjármálafyrirtækj-
anna er hinn sami og sambærilegra
fyrirtækja um allan heim. Það er t.d.
athyglisvert að sjá hvað stóru banda-
rísku bankarnir ganga langt í því að
sækja fé til bæði arabalandanna og
Kína. Í mörgum tilvikum sitja þeir
hluthafar sem fyrir eru eftir með sárt
ennið en meta hagsmuni sína áreið-
anlega á þann veg að þessi fjáröflun
sé skárri kostur en aðrir sem staðið
hafi til boða. Þetta á við um stórfyr-
irtæki eins og Citigroup og Merril
Lynch svo að dæmi séu nefnd.
Það er ekki ólíklegt að aðgerðir
Seðlabanka Íslands verði til þess að
auka trú á íslenzku bönkunum og öðr-
um fjármálafyrirtækjum úti í hinum
stóra heimi. Skuldatryggingaálagið á
skuldabréf íslenzku bankanna var
orðið ótrúlega hátt fyrir helgi. Von-
andi hafa aðgerðir Seðlabankans þau
áhrif að einhver lækkun verði á því.
Það hlýtur ekki sízt að vera tilgang-
urinn með tilkynningu bankastjórnar
Seðlabankans í gær.
Það er athyglisvert hvað vandi
fjármálamarkaðarins úti í heimi og
hér á Íslandi hefur lítið verið til um-
ræðu á pólitískum vettvangi hér. Það
liggur við að stjórnmálamennirnir
hafi ekki tekið eftir því sem hefur
verið að gerast og getur það þó haft
mikil áhrif á þjóðarbúskapinn í heild.
Hvað ætli valdi því hvað stjórn-
málamenn okkar eru sinnulausir um
þennan þátt viðskiptalífsins?
Vandamálin á markaðnum hér eru
ekki að baki. Fleiri slík eiga eftir að
koma upp sem varða einstök fyrir-
tæki. Sumir gera sér vonir um að hið
erfiðasta verði að baki næsta sumar.
Aðrir að engin batamerki muni sjást
fyrr en á árinu 2009.
VERÐLEIKAÞJÓÐFÉLAG?
Unglingum af erlendum upprunalíður verr en íslenskum. Þeir
verða oftar fyrir einelti en önnur
börn og eru mun ólíklegri til að taka
stúdentspróf. Þetta eru niðurstöður
rannsóknar sem Þóroddur Bjarna-
son, prófessor í félagsfræði við Há-
skólann á Akureyri, kynnti á mál-
þingi innflytjendaráðs og félags- og
tryggingamálaráðuneytis um fram-
kvæmdaáætlun ríkisstjórnarinnar í
málefnum innflytjenda á föstudag.
Þetta eru alvarleg tíðindi og kalla á
úrbætur. Það hefur um nokkurt skeið
verið ljóst að börn af erlendum upp-
runa flosna fremur upp úr grunn-
skóla en börn innfæddra. Það hefur
sömuleiðis verið ljóst að mun ólík-
legra er að börn af erlendum uppruna
ljúki fagnámi eða stúdentsprófi.
Þóroddur segir í viðtali við Morg-
unblaðið í gær að það sé því ekki að
undra að fæst þeirra líti á sig sem Ís-
lendinga og ríflega fjórðungur þeirra
hyggist flytja af landi brott fyrir fullt
og allt þegar þau verða fullorðin.
Unglingar af erlendum uppruna hafa
samkvæmt rannsókninni bæði verri
sjálfmynd og eru þunglyndari.
Mikilvægt er að börn af erlendum
uppruna læri íslensku og greinilegt
að sérstakt átak þarf í kennslu þegar
börnin koma af heimilum þar sem
ekki er töluð íslenska. Það er grund-
vallaratriði í hverju samfélagi að allir
búi við jöfn tækifæri. Það á ekki síst
við um nám, sem er forsenda þess að
komast áfram í lífinu. En það er góðs
viti að ástandið virðist misjafnt eftir
sveitarfélögum og sums staðar líður
börnum af erlendum uppruna jafn vel
og öðrum. Þóroddur bendir á að það
þurfi „að athuga í hvaða skólum þess-
ir krakkar standa sig best og hvað við
getum lært af því“.
Lykilatriði er að koma í veg fyrir
að nýir borgarar á Íslandi einangrist.
Annars vegar þarf að tryggja að
skólakerfið gefi börnum kost á að ná
fullkomnu valdi á íslensku þannig að
tungumálið verði ekki þröskuldur án
þess að gleyma mikilvægi þess að þau
haldi í uppruna sinn og geti lært móð-
urmál foreldra sinna. Hins vegar þarf
að vinna að því að greiða aðgang for-
eldranna að þjóðfélaginu þannig að
þeir geti gætt þess að börn þeirra fái
menntun og geti tekið þátt í fé-
lagsstarfi, til dæmis með því að nýta
grasrótina og efna til tengsla við for-
eldra annarra barna í sama skóla.
Helstu vandamálin vegna innflytj-
enda í nágrannalöndunum hafa skap-
ast þegar þeir einangrast og eiga
ekki kost á að komast áfram í þjóð-
félaginu. Könnun Þórodds bendir til
þess að við stöndum á krossgötum.
Aðgerðaleysi býður hættunni heim,
en það eru ýmsar leiðir til úrbóta.
Það er ástæðulaust að erlendum ung-
lingum líði verr en íslenskum og þeir
séu líklegri til að flosna upp úr námi.
Hér eiga allir að geta notið sín að
verðleikum.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
Þetta voru snögg umskipti en um-hverfið hérna er mjög skemmti-legt og við erum ánægð með þessaglæsilegu aðstöðu. Hér er mikið
rými og allur skólinn nýtur góðs af því. Hér
er alltaf fullt í hádeginu,“ segir Kristín
Gísladóttir, innkaupastjóri íslenskra bóka
hjá Bóksölu stúdenta, þegar blaðamaður tef-
ur hana frá fróðleiksþyrstum viðskiptavin-
um. Bóksalan er nú komin í hjarta Háskól-
ans og dælir þaðan fróðleik um allt svæðið.
Kristín segir strauminn hafa verið stríðan
frá áramótum en ekki sé ljóst með hin end-
anlegu áhrif nýju aðstöðunnar á bóksölu.
„Eflaust kemur fleira fólk inn nú en áður.
Mér sýnast viðskiptavinirnir líka ánægðari
en áður,“ segir hún.
Utan glerþilja bóksölunnar sitja þjóð-
fræði- og enskunemar og sötra kaffi. Þeir
eru teknir tali, spurðir álits á nývirkinu og
svara því til að húsið sé mjög flott. „Það er
gott að allir séu saman hérna í einu húsi.
Hér er fólk úr flestum deildum. Svo er
miklu styttra að sækja sér þjónustu,“ segir
Gísli Valgeirsson. Rut Elíasdóttir bætir því
við að maturinn og sérstaklega kaffið í
Hámu, hinni nýju matsölu, sé eitt helsta að-
dráttaraflið. „Það er töluvert betra en það
sem boðið er upp á í öðrum kaffistofum
hér,“ segir hún og gefur kankvís í skyn að
uppáhellingurinn geti verið misjafn.
Kennararnir hittist meira
Rétt hjá standa tveir heldri háskólamenn
á spjalli. Eiríkur Tómasson prófessor og
Pétur Dam Leifsson, lektor við lagadeild. „Í
húsnæðismálum er þetta stærsta stökk fram
á við sem ég hef séð,“ segir Eiríkur. Pétur
tekur undir orð hans og kveðst mjög ánægð-
ur með húsið. Svonefnt háskólasamfélag ber
á góma en þótt fólki hafi orðið tíðrætt um
það í gegnum árin hefur nemendum oft
gengið misjafnlega að koma auga á það.
Frekar hafa deildir og skor myndað sín eig-
in samfélög og aðallega komið saman til
þess að etja kappi á einhvern hátt. „Ég held
að þú sjáir háskólasamfélagið ljóslifandi hér
í dag,“ segir Eiríkur. „Líklega verður þró-
unin sú að hér verði fólk úr öllum deildum
og meira að segja kennararnir líka. Kenn-
arar hafa rætt um að koma þeirri hefð á að
sækja matsöluna hér og reyna að hittast
meira.“
Stærð- og verkfræðinemar sitja saman við
borð og spjalla en þeir sækja tíma í húsinu.
„Það voru ekki mjög miklir möguleikar á að
hitta félaga sína í skólanum en nú er komin
félagsaðstaða fyrir nemendur í HÍ,“ segir
Þórarinn Sigurðsson. „Þótt maður geti ekki
séð að fólkið hér myndi einsleitan hóp á
neinn máta, þá er skólinn orðinn meira sam-
félag en áður var. Þetta er miklu meira
samkunduhús en önnur hús hér.“ Blaðamað-
ur rekur augun í að þau eru flest ansi vel
klædd. Er þeim kalt? „Já, það er reyndar
ansi kalt hérna! Það þarf greinilega að
skrúfa upp hitann,“ segja þau nánast öll í
kór.
Stjórnmálafræðinemar sitja hinum megin
í salnum, í námunda við listaverkið „Vits er
þörf þeim er víða ratar.“ Félagsvísindadeild
hefur nýhafið göngu sína eftir jólin og þau
segjast enn vera að meta Háskólatorgið,
enda varla búin að kíkja þar inn áður. Þau
segja aðra stemningu þarna en í Odda.
Meira líf, en um leið óróleiki, sé ríkjandi og
líklega muni þau ekki setjast við borð þarna
til þess að læra á háannatíma. Hins vegar sé
húsið glæsilegt og gott að hafa þjónustuna
nær sér en áður.
Háskólasamféla
lífi á nýjum sam
Engin lognmolla er á Háskólatorginu á virkum dögum. Þangað
sækir fólk úr öllum áttum og fyllir hina víðu sali þess. Vorönn er
nýhafin og stúdentar Háskóla Íslands í óðaönn að koma sér aftur
í vinnugírinn. Flestir eiga nú erindi í þetta hús sem inniheldur
lungann úr þeirri þjónustu sem stúdentar þurfa að nýta sér.
Hlið við hlið Yfirbragð Háskólatorgsins er annað en í öðrum opnum rýmum í Háskóla Íslands. Glerveg
Bækur Kristín Gísladóttir starfar í Bóksöl-
unni. Viðskiptavinir eru almennt ánægðir.
Fyrsta
mundu
Lífseli
Kjarta
Kennararnir mættir Eiríkur Tómasson pró-
fessor og Pétur Dam Leifsson lektor.
Í mat Þ
maturi