Morgunblaðið - 04.02.2008, Síða 1

STOFNAÐ 1913 34. TBL. 96. ÁRG. MÁNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2008 LANDSPRENT EHF. mbl.is
KATTASINFÓNÍA
ÞEIR ERU SJÖ Á HEIMILINU OG SAM-
BÚÐIN OFTAST MISFELLULAUS >> 18
Norway today >> 33
Öll leikhúsin á einum stað
Leikhúsin í landinu
FRÉTTASKÝRING
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
ÖSKUDAGURINN var lengi vel nær ein-
göngu haldinn hátíðlegur á Akureyri en hin
síðari ár hafa börn víðs vegar um land skot-
ist á milli verslana og annarra fyrirtækja,
skrýdd skrautlegum búningum, og sungið
fyrir fólk í skiptum fyrir sælgæti. Og nú er
svo komið að viðskipti tengd deginum eru
býsna mikil og ekki bara á annan veginn;
skv. heimildum er sala í leikfangaverslunum
aldrei meiri en fyrir öskudaginn, ef jólamán-
uðurinn er undanskilinn. Í dag og á morgun
renna sem sagt alls kyns búningar og fylgi-
hlutir út eins og heitar lummur. Það er af
sem áður var þegar flest var heimatilbúið.
Nærri hálf önnur öld er síðan íslensk börn
slógu í fyrsta skipti köttinn úr tunnunni.
Unga kynslóðin á Akureyri klæddi sig þá í
óvenjuleg föt og freistaði þess að ná kett-
inum sem var raunar oftast dauður hrafn.
Jón Hjaltason, sagnfræðingur og Söguritari
Akureyrar, telur Jensen vert þar í bæ hafa
kynnt heimamönnum þennan danska sið.
Elsta áreiðanlega dæmið um þetta er frá
1867, að sögn Jóns.
Starfsmaður í leikfangaverslun á Reykja-
víkursvæðinu segir að nornabúningar virðist
vinsælastir á meðal „eldri“ stelpna að þessu
sinni en prinsessubúningar hjá þeim yngri
eins og gjarnan áður. Strákarnir vilji margir
hverjir vera samúræja-stríðsmenn „en svo
er reyndar rosalega vinsælt að vera trúður
núna, bæði hjá strákum og stelpum“. Tískan
fer sem sagt í hringi.
Sú var tíð á Akureyri að hvert öskudagslið
sló gjarnan „köttinn“ úr tunnunni heima við
fyrir allar aldir, áður en haldið var af stað út
í morguninn. Röð fyrirtækja var svo ákveðin
með vísindalegum hætti; í SÍS-verksmiðj-
unum og víðar mætti fólk snemma til vinnu
og því var fyrst sungið þar. Þegar Akra-
karamellur og Lindu-buff voru svo komin í
sarpinn og búið að sporðrenna einni með
tómatsósu í pylsugerð KEA og sturta í sig
einni Valash eða Jolly Cola í Sana var gengið
inn í miðbæ. Þá voru kaupmenn þar komnir
á fætur og hafa þurfti hraðan á því aldrei var
verið að lengur en til hádegis.
Fullorðið fólk ku gjarnan hafa brugðið á
leik á öskudaginn á árum áður og hestamenn
jafnvel slegið köttinn úr tunnunni af fákum
sínum við Laxdalshús á Akureyri. Nú leika
fæstir fullorðnir annað hlutverk þennan
óvenjulega miðvikudag en alla aðra daga: að
skutla krökkunum á milli staða.
Morgunblaðið/Kristján
Hátíð Ungur Akureyringur reynir að slá
köttinn úr tunnunni á Ráðhústorginu.
Skyldi vera
köttur í
tunnunni?
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
TÓLF tilboð bárust í skráningu sjúkraskráa
fyrir slysadeild Landspítalans (LSH) á hálfs
árs tilraunatímabili. Tilboðsfresturinn rann
út fyrir helgi, en að sögn Niels Christians
Nielsens, aðstoðarmanns lækningaforstjóra
Landspítalans, verður byrjað að fara yfir til-
boðin á morgun, þriðjudag. Ákvörðun um
hvort einhverju tilboði verður tekið á svo að
liggja fyrir hinn 15. febrúar næstkomandi.
Hann segir þó að tilboðin hafi flestöll verið
á svipuðu róli hvað upphæðir varðar, en eitt
þeirra hafi skorið sig rækilega úr með mun
hærra verði en hin. Tilboðin voru á bilinu
500-1.450 krónur á hverja sjúkraskrá. Með
þeim fyrirvara að ekki er búið að skoða
gögnin rækilega segir Niels engin tilboð hafa
borist frá lyfjafyrirtækjum eða félögum í
gerðu tilboð. Við munum leitast við að fá upp
hvers konar fyrirtæki það er sem á lægsta
tilboðið. Við munum fylgjast með því,“ segir
Árni Stefán Jónsson, formaður SFR, sem er
stéttarfélag læknaritara. Árni hefur ásamt
Ögmundi Jónassyni, formanni BSRB, gagn-
rýnt fyrirhugaða útvistun á gerð sjúkra-
skráa.
Funda með forstjóra Landspítalans
Forsvarsmenn SFR eiga bókaðan fund
með forstjóra Landspítalans í þessari viku
þar sem þeir ætla að fylgja málinu eftir og
fara yfir hvað stjórnendur LSH ætla sér í
framhaldinu. Einnig funduðu þeir með um 50
læknariturum í síðustu viku. „Þar voru nán-
ast allir mjög vantrúaðir á þetta mál. Fólk
óttast líka að hagræðingin leiði af sér að
störfin verði miklu einhæfari en þau eru í
dag,“ segir Árni Stefán.
eigu lyfjafyrirtækja. Læknaritarar sem starfi
á LSH séu í forsvari fyrir nokkur tilboð enda
hafi það verið skilyrði að löggiltur læknarit-
ari væri í forsvari. „Það eru greinilega alls
kyns fyrirtæki bakhjarlar tilboðanna, en ég
get ekki sagt til um það núna hvort ein-
hverjir fjárfestar sem eru á bak við tilboðin
tengjast lyfjafyrirtækjum,“ segir Niels.
„Það verður athyglisvert að sjá hverjir
Tólf tilboð bárust LSH
 Læknaritarar spítalans í forsvari fyrir sum tilboðin  Bjóða 500-1.450 kr. á
hverja sjúkraskrá  Starfsfólk óttast einhæfari störf, segir formaður SFR
Í HNOTSKURN
»Læknaritari er lögverndað starfsheiti. »Stjórnendur LSH hafa viðrað þær hug-myndir að ekki þurfi læknaritara til að
sinna gerð sjúkraskráa heldur sé nóg að
þeir hafi yfirumsjón með henni. Það líst
læknariturum að sögn ekki vel á.
KOLBRÚN Arna Sigurðardóttir
nýtti góða skíðafærið í Bláfjöllum
til hins ýtrasta um helgina. Hún
var ekki ein á ferð, enda hund-
urinn hennar, hann Blanco, ekki
síður áhugasamur um skíðaíþrótt-
ina. Blanco er svonefndur síber-
ískur Husky, en tegundin er upp-
runnin á freðmýrum og í skógum
austanverðrar Síberíu.
Blanco státar af afar kuldaþoln-
um feldi og vílar ekki fyrir sér að
sofa úti í frosti eins og var um
helgina, ef þannig liggur á honum.
Husky-hundar eru orkumiklir og
vinnusamir, þykja almennt skap-
góðir en geta gert prakkarastrik
ef þeim fer að leiðast um of.
Athæfi þeirra Kolbrúnar og
Blancos gefur hundaeigendum án
efa hugmynd að skemmtilegri
dægradvöl. Þetta hentar samt
ekki öllum, enda óvíst að mexí-
kóskir smáhundar láti hafa sig út í
slík átök.
Árvakur/Ómar
Vetrarfjör Blanco þarf mikla hreyfingu. Hann hefur lítið fyrir því að draga eigandann, Kolbrúnu, á skíðum.
Dregur
vagninn
„SKULDSETNING er mikil í greininni og fjár-
magnskostnaður á einstökum búum hár. Forsendur
sem menn höfðu fyrir uppbyggingu sinna búa fyrir
þremur árum eru þannig, að það stendur ekki steinn
yfir steini vegna breyttra ytri aðstæðna á fjármagns-
markaði.“
Kom þetta m.a. fram hjá Runólfi Sigursveinssyni
ráðunaut á málþingi, sem Landssamband kúabænda
hélt um mjólkurframleiðsluna og framtíð hennar. Í máli ýmissa
bænda, t.d. Elvars Einarssonar á Skíðbakka í Landeyjum, kom fram,
að nauðsynlegt væri að sækja á erlenda markaði enda eftirspurn eftir
mjólk og mjólkurafurðum mjög vaxandi. Það yrði hins vegar ekki gert
nema með því að stækka búin og vera með betra kúakyn.
Laufey Bjarnadóttir, bóndi á Stakkhamri á Snæfellsnesi, nefndi
sem dæmi um stöðuna, að bændur á Íslandi væru að greiða 51 kr. fyr-
ir kg af kjarnfóðri en kollegar þeirra norskir 30 kr. Þá væri fjár-
magnskostnaður svo hár hér á landi, að bændur væru að gefast upp á
því að taka lán í íslenskum krónum. | 8
Skuldsettir kúabændur