Morgunblaðið - 05.08.2008, Blaðsíða 4

4 ÞRIÐJUDAGUR 5. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
BERGUR Sig-
urðsson, fram-
kvæmdastjóri
Landverndar,
segir úrskurð
umhverfis-
ráðherra um
Bakka fordæm-
isgefandi. Ekki
sé því útséð um
að orkuflutn-
ingar og orkuöfl-
un fyrir álverið í Helguvík verði lát-
in sæta sameiginlegu umhverfis-
mati, þótt álverið sjálft standi þar
utan. „Ég tel einsýnt í ljósi þessa
nýja úrskurðar að orkuöflun og
orkuflutningar um Reykjanesskag-
ann fari í sameiginlegt mat. Málum
af þessu tagi ber í framtíðinni, í
ljósi hans, að beina inn í sameig-
inlega skoðun. Í raun þýðir þetta að
við fáum líka heildstætt mat fyrir
Helguvík.“ Umhverfismati virkjana
fyrir Helguvík er enn ólokið.
FRÉTTASKÝRING
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
NIÐURSTÖÐUR umhverfis-
ráðherra um sameiginlegt umhverf-
ismat álvera og tengdra fram-
kvæmda, annars vegar í Helguvík (3.
apríl) og hins vegar á Bakka við
Húsavík (31. júlí), eru andstæðar.
Margir hafa lýst undrun sinni vegna
hinnar síðari, um Bakka, og telja þá
fyrri hafa átt að gefa fordæmi. En af
hverju eru niðurstöðurnar þá ólíkar?
Úrskurðurinn um Bakka er fyrsta
beiting sameiginlegs mats, for-
dæmalaus. Hins vegar virðist for-
dæmisgildi úrskurðarins um Helgu-
vík takmarkað. Þar réðst
niðurstaðan af því að ákvörðun var
haldin formgalla og þar að auki segir
í niðurlagi hans að hann sé ekki for-
dæmisgefandi um aðrar mats-
skyldar framkvæmdir tengdar
Helguvík. Er hann fordæmisgefandi
um önnur álver, ef hann er það ekki
einu sinni um sama álver síðar meir?
Fólgin í áliti sem kom eftir á
Skipulagsstofnun tók ekki sér-
staka og sjálfstæða ákvörðun um
sameiginlegt mat í Helguvík, heldur
var hún eingöngu innifalin í áliti
stofnunarinnar á umhverfismatinu,
sem eðlilega var gefið eftir að um-
hverfismatinu var lokið. Landvernd
kærði og ráðuneytið áleit þetta
formgalla, því ákvörðunina hefði átt
að tilkynna áður en umhverfismatið
var gert. Þennan galla var ekki hægt
að láta bitna á framkvæmdarað-
ilunum, sem voru búnir að fram-
kvæma matið í góðri trú. Úrskurð-
urinn um Helguvík byggðist því að
stórum hluta á meðalhófsreglunni.
Ákvörðun eftir á, um sameiginlegt
umhverfismat, þótti of íþyngjandi.
Reyndar töldu sumir að Skipulags-
stofnun hefði tekið ákvörðunina vor-
ið 2006, í áliti um matsáætlun Helgu-
víkur. Kærufrestur væri útrunninn
og vísa ætti kærunni frá.
Umhverfismati framkvæmdanna
fyrir norðan er hins vegar ekki lokið.
Einungis tvær frummatsáætlanir af
fjórum lágu fyrir þegar ákvörðun
Skipulagsstofnunar var kærð.
Svo virðast fáir vita hvernig hið
sameiginlega umhverfismat allra
framkvæmda bætir ferlið. Einna
helst hefur verið vísað til „gegn-
særra ferlis“ og sammögnunaráhrifa
framkvæmdanna, sem verði betur
ljós. Samt er það lögfestur hluti um-
hverfismats sérhverrar mats-
skyldrar framkvæmdar að meta eigi
möguleg sammögnunaráhrif hennar
með öðrum framkvæmdum.
Formsatriði ráða niðurstöðunni
Álverin á Bakka og í Helguvík fá mis-
munandi meðferð í umhverfiskerfinu
Morgunblaðið/Hafþór
Bakki Álverið og virkjanirnar verða fyrst til að fara í gegnum sameiginlegt
mat. Kárahnjúkavirkjun og Fjarðaál urðu þess heiðurs ekki aðnjótandi.
KIRKJURÁÐ
hefur ákveðið að
kirkjujörðin
Mosfell í Mos-
fellsdal verði
skilin frá
prestsbústaðnum
í kjölfar ráðn-
ingar nýs sókn-
arprests í Mos-
fellsprestakalli í
haust. Prests-
setrinu verður formlega skipt í
tvær fasteignir og mun jörðin ekki
lengur fylgja embættinu, sem aug-
lýst hefur verið laust til umsóknar
frá 15. október.
Að sögn Steinunnar Arnþrúðar
Björnsdóttur, upplýsingafulltrúa
Biskupsstofu, stendur ekki almennt
til að taka jarðir af prestaköllum,
heldur er þetta sérstakt tilfelli þar
sem Mosfellsprestakall er hið eina á
höfuðborgarsvæðinu sem prests-
setur fylgir. „Þarna þjónar prest-
urinn fyrst og fremst í þéttbýli og
það þótti eðlilegt að í svo stóru og
annasömu prestakalli þyrfti prest-
urinn ekki líka að sjá um umsýslu
jarðarinnar, eins og hefur verið,“
segir Steinunn.
Prestssetrið sjálft mun áfram
standa að Mosfelli og er sóknar-
presti skylt að sitja það og hafa um-
sjón með því, en jörðin mun héðan
af heyra undir fasteignasvið
Kirkjuráðs. Ekki liggur fyrir
hvernig jörðin verður nýtt, að sögn
Steinunnar, en ekki stendur til að
selja hana þótt til greina komi að
hún verði leigð. unas@mbl.is
Morgunblaðið/Kristinn
Mosfell Kirkjustaður síðan á 12.
öld en þessi kirkja var vígð 1965.
Mosfelli
skipt upp
í tvennt
Jörðin verður skilin
frá prestssetrinu
Steinunn A.
Björnsdóttir
MIKIL þornun í Bakkatjörn á Seltjarnarnesi
gæti orðið þess valdandi að stór hluti unga af
gargandarkyni komist ekki á legg. Gargöndin er
sjaldséður fugl á höfuðborgarsvæðinu en tölu-
vert var um gargandarvarp við Bakkatjörn á
vordögum.
„Tjörnin hefur þornað statt og stöðugt vegna
þurrviðris. Ég man samt ekki eftir því að hafa
séð tjörnina svona litla áður,“ segir Kristinn
Haukur Skarphéðinsson, líffræðingur hjá Nátt-
úrufræðistofnun. „Ef tjörnin þornar mikið þá
minnkar ætið. Þetta er mjög óheppilegt. Tjörnin
er sund- og baðstaður máva og álfta. Álftirnar
nærast þó aðallega á grasbakkanum þarna, svo
þornunin kemur sér líklega ekki illa fyrir þær.“
Nokkrar andartegundir verpa við tjörnina.
Þeirra á meðal er gargönd. „Það eru 4-5 kollur
þarna með unga og það er hætt við því að þær
missi ungana. Þegar tjörnin minnkar auðveldar
það líka mávum að drepa ungana því þeir eru
berskjaldaðir.“ Að sögn Kristins heyrir dýralíf
við tjörnina þó ekki sögunni til. Daltjörn,
skammt frá Bakkatjörn, hefur margsinnis þorn-
að upp en líf hefur alltaf glæðst þar að nýju þeg-
ar hún fyllist á ný. „Ég hef ekki trú á því að þessi
þornun verði til frambúðar,“ segir Kristinn.
thorbjorn@mbl.is
Morgunblaðið/Ómar
Þurrkur skaðar fuglalíf Bakkatjarnar
„Óttast hefur verið að hraður vöxtur bankanna
innanlands og utan, sem var að mestu fjármagn-
aður með erlendu lánsfé, gæti grafið undan styrk
þeirra nú þegar kostnaður við lántöku hefur auk-
ist,“ segir í greininni.
Kynti undir þúsund punkta álagi
Þessi ótti hafi kynt undir um þúsund punkta
skuldatryggingarálagi þessa dagana, sem gæfi al-
mennt til kynna að hrun væri mjög líklegt. Fátt í
niðurstöðum uppgjöranna hafi hins vegar bent til
slíks, þrátt fyrir vaxandi tap af útlánastarfsemi
og samdrátt hagnaðar.
Á breska fjármálavefnum This Is Money er
engu að síður rætt um vaxandi áhyggjur af stöðu
íslensku viðskiptabankanna. Þannig er bent á að
um 300 þúsund Bretar eigi sparifé á reikningum
íslenskra banka erlendis, þ.e. Icesave Lands-
bankans og Kaupþing Edge. Talsmenn bankanna
hafi ítrekað gefið út yfirlýsingar um styrk sinn,
og málið hafi meira að segja gengið svo langt að
forsætisráðherra landsins hafi þurft að sannfæra
fólk í fjármálageiranum um góða stöðu mála.
Haft er eftir rekstrarstjóra Icesave að móður-
félagið, Landsbankinn, sé algerlega tryggt og
ástæðulaust að hafa áhyggjur.
Eftir Halldóru Þórsdóttur
halldorath@mbl.is
HÆTTA á gjaldþroti eða alvarlegum vanda ís-
lensku bankanna þykir hafa fjarað út eftir að þeir
birtu uppgjör sín nú í síðustu viku. Lánsfjár-
kreppan setti vissulega mark sitt á afkomu Glitn-
is, Kaupþings og Landsbankans, sem ásamt erf-
iðari fjármögnunarskilyrðum dró úr hagnaði milli
ára. Fjárhagslegur styrkur, kjarnastarfsemi og
helstu tekjulindir skiluðu þó sínu. Á þetta bendir
blaðamaður Financial Times í grein á vef blaðs-
ins.
Þurfa ekki að óttast gjaldþrot
 Financial Times segir uppgjör íslensku bankanna sýna að engin hætta sé á ferðum
 Breskir viðskiptavinir Icesave og Kaupþing Edge nær jafnmargir Íslendingum
Virkjanir í
Helguvík eftir
Bergur
Sigurðsson