Skinfaxi - 01.10.1931, Blaðsíða 4

132
SKINFAXI
Það er þó alkunna, að ýmsir ráðandi menn fyrr
á öldum mæltu með því, að Islendingar legðu nið-
ur sitt eigið mál, en tækju upp annað, þótt þeir yrðu
því ekki ráðandi. Jafnvel alkunnir islenzkir skóla-
menn fóru með þvílíkar tillögur.
En hvað veldur þá þvi, að móðurmálinu verður
vart skift fyrir annað, nema með tjóni þess er það
gerir?
Lausn þeirrar ráðgátu er að finna i orðum hins
djúpvitra þular og skálds Grundtvigs, er hann kveð-
ur: „Móðurmálið er vort hjartans mál.“ Eða eins
og það hefir verið þýtt: „Móðurmálið á lijartans
hreim, sem hljómur er útlend lala“. Það eitt er mál
tilfinninganna. Það eilt er fært að ná hreinum hljóm-
um af dýpstu og viðkvæmustu strengjum mannssál-
arinnar. Vísinda- og fræðimaðurinn, sem neyddur er
lil að nota erlend mál i þarfir atliugana og rann-
sókna sinna, finnur ef til vill lítinn eða engan mun
þess, livert þeirra hann notar. Sama máli kann að
gegna um kaupsýslumanninn og lians starf. Honum
geta verið önnur mál jafn tiltæk, sem hans eigið.
Það er hjartað — ef svo má að orði komast — sem
mótmælir því, að skifti tungu okkar fyrir aðrar séu
góð og gild. Og merkingin i orðum Grundtvigs er
ekki sú, að danskan ein hafi þessa yfirburði, heldur
liitt, að þannig geti og aðrar þjóðir mælt um sitt móð-
urmál. Og ef til vill er fátt, er staðfestir þetta het-
ur en orðið móðurmál. Orð móðurinnar eru það,
sem mest fá orkað á tilfinningalif harnsins, á alla
hina fínni þáttu skaphafnar og sálarlifs þess.
„Mér kenndi móðir
mitt að geyma
hjartað trútt,
þó heimur brigðist“,
kveður Ben. Gröndal.
Fyrir eigi allfáum árum hjó í Suður-Jótlandi dönsk