Skinfaxi - 01.07.1958, Blaðsíða 22

86
SKINFAXI
Scktnemtit ey fetagátnál
Framsögn
2.
Ég vil þá fyrst víkja að bundnu máli.
Eins og getið var í upphafskaflanum
eru ljóð fremur erfitt viðfangsefni til upp-
lestrar eða framsagnar. Fyrst og fremst
eru þau oftast svo viðkvæm og samfelld
heild, að engu má muna um skilning og
túlkun, ef áheyrendurnir eiga að njóta
jafnt einstakra hlæbrigða og heildaráhrifa,
og auk þessa kemur það til greina, að oft
eru hin ágætustu skáld alldulsögul og tor-
ræð, svo að ljóð þeirra verða menn að
heyra eða lesa aftur og aftur, unz þeim
hefur tekizt að komast inn að hinum raun-
verulega kjarna tilfinninga og hugsanana.
Til framsagnar mundu yfirleitt hezt fall-
in söguljóð og kvæði, sem fela í sér nokk-
urn veginn samfellda frásögn. Má þar til
dæmis benda á mörg kvæði Gríms Thom-
sens, svo sem Hildigunni, Glám, Skúla fó-
geta, Bátsenda pundarann, Þorbjörn
kólku, Skúlaskeið og Hrólf sterka, sem öll
eru brein og bein og auðskilin. Af sögu-
ljóðum Matthíasar má nefna síðasta kafl-
ann af Vígi Snorra Sturlusonar, Jón Ara-
son á aftökustaðnum, ýmis kvæði úr Grett-
isljóðum — og þá ekki síður sumar þýð-
ingar þessa þjóðskálds, svo sem Svein dúfu
og Þorgeir í Vík. Af öðrum og yngri skáld-
um vil ég víkja að Þorsteini Erlings-
syni, hinu skemmtilega kvæði lians um
Jörund iiundadagakonung og minningar-
kvæðinu um Jón Arason og sonu hans, —
Hannesi Hafstein — og þá einkum kvæð-
inu 1 liafísnum, og loks Jakoh Thoraren-
sen og Davið Stefánssyni. Eftir Jakob nefni
ég 1 liákarlalegum, Eldahuskuna og Hrefnu
á Heiði. Af sögu- og frásagnarkvæðum
Davíðs liggja hezt við framsögn byrjenda
Helga jarlsdóttir og Sálin hans Jóns míns.
Eins og gefur að skilja mætti nefna kvæði
af svipuðu tæi eftir ýmis fleiri skáld —
og þá ekki sízt hinnar eldri kynslóðar, en
ég læt liér staðar numið, og munu lesend-
urnir geta haft þetta val til hliðsjónar, þá
er þeir svipast víðar um bekki skáldanna.
Áður en framsögn hefst, er sjálfsagt að
gera nokkra grein fyrir efni kvæðisins og
sambandi þess við sögur og sagnir; enn-
fremur sæta færi og lesa eða segja fram
fleiri en eitt kvæði um sama efni eða að
einhverju skylt.
Þegar lesa skal kvæðið um Hildigunni,
her að víkja fyrst að frásögn Njálu, sldr-
skota þar til samhengis og lesa kaflann
um samfundi þeirra Flosa og Hildigunnar
— eftir víg Höskuldar Hvítanesgoða. Þá
mætti lesa upp kvæði annarra skálda um
þetta sama efni. (Kvæði Guðmundar Guð-
mundssonar og Jakobs Thorarensens). Á
undan Glámi Grims væri skemmtilegt að
rifja upp kaflann í Grettlu um ætt og upp-
runa liins ræmda draugs og um atgerðir
hans og endalok. Þá mundi og fara vel á
að láta fylgja Ijóði Gríms kvæði Matthí-
asar úr Grettisljóðum um viðureign þeirra
Grettis og Gláms. Á undan Þorbirni kólku
má minnast á sjósókn á opnum bátum á