Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1951, Blaðsíða 7

Árni Friðriksson
Norðurlandssíldin og breytingar á göngum hennar
Síöari grein.
5. Hví brást síldin?
Eftir að augu manna hafa opnazt fyrir því
nána sambandi, sem er á milli Norðurlandssíld-
arinnar og norska síldarstofnsins, hafa skapazt
ný viðhorf, sem hafa gert okkur léttara undir
fæti á göngunni að því marki, að öðlast skiln-
ing á hinum svokölluðu leyndardómum Norður-
landssíldarinnar. Þessu marki er að vísu síður
en svo náð enn, en við erum á leiðinni þangað.
Með því að gera ráð fyrir, að norðlenzka og
norska síldin séu í öllum aðalatriðum eitt og
hið sama, verður auðveldara að skýra margt,
sem áður var myrkri hulið. Og í trausti þess,
að sú skoðun sé rétt, viljum við nú leitast við
að svara spurningunni um það, hvað valdið
hafi síldarleysinu við Norðurland undanfarin
ár. Við athugum þá fyrst, hvort hugsanlegt
er, að stofninn hafi dregist saman, og að sú
sé þá orsökin.
Hafi stofninn minnkað, hlýtur orsökin að
vera annað hvort sú, að árgangarnir, sem hafa
átt að bera hann uppi þessi ár, hafi brugðist,
eða að of mikil veiði hafi verið í hann sótt.
Fyrra atriðið kemur ekki til greina. I fyrsta
lagi vegna þess, að í Norðurlandssíldarstofn-
inum eru jafnaðarlega frá fimmtán upp í tutt-
ugu árgangar og hvílir aðalþungi veiðinnar á
mörgum þeirra í senn. Það mundi því ekki
koma að neinni verulegri sök, þótt einn, tveir,
eða jafnvel fleiri þeirra aldursflokka, sem ald-
urs síns vegna ættu að njóta sín bezt, vantaði
að verulegu leyti, ekkert svipað því, sem ætti
sér stað, ef slíkt kæmi fyrir t. d. ýsustofninn.
Hér við bætist það, að þessu er alls ekki til
að dreifa. Stofninn hefur verið og er enn mjög
sterkur frá náttúrunnar hendi. Á hinn bóginn
eru skiptar skoðanir um það, hvort of mikil
veiði sé í stofninn sótt og mælir þar margt með,
en annað á móti.
Jafnvel í Noregi hefur sú skoðun stungið
upp höfðinu, að brátt yrði að fara að gæta
varúðar, þrátt fyrir það aflamagn, sem stofn-
inn þar hefur gefið undanfarin ár. Það mál
er ekki ástæða til að ræða nánar hér, af þeirri
einföldu ástæðu, að ef ofveiðum væri um að
kenna aflarýrðina við Norðurland, ætti stofn-
inn þegar að vera kominn á heljarþröm, en
slíkt fær með engu móti staðizt. Til þess að
svo væri, hefði þurft að veiðast miklu meira
á styrjaldarárunum, bæði við Noreg og Island,
en raun er á, og þess ætti þegar að sjást merki,
að meðalaldur síldarinnar í Norðurlandsveið-
inni væri lægri nú en áður var, sökum aukinnar
dánartölu vegna ofveiða. En því er ekki til að
dreifa. Og enda þótt tína megi til ýmislegt,
er bendir til þess, að fullmikið hafi verið veitt
við Noreg á síðari árum til þess að Norðurlands-
síldin njóti sín sem bezt, þá er slíkri ofveiði
ekki komið svo langt, að hægt sé að gera hana
eina ábyrga fyrir síldarskortinum við Norður-
land, enn sem komið er.
Síldarfæð í sjónum verður ekki um kennt
þann aflabrest, sem orðið hefur við Norður-
land síðastliðin ár, né heldur ofveiði, að minnsta
kosti ekki enn sem komið er, hvað sem síðar
konn að verða. Sú niðurstaða, sem við komumst
að, hlýtur því að verða sú, að óreglulegum
göngum síldarinnar hafi verið um að kenna.
Síðastliðið sumar fóru fram mjög víðtækar
rannsóknir varðandi þetta atriði, ýmsar þjóðir
lögðu þar hönd á plóginn. Alveg sérstaklega
athyglisverður var sá árangur, sem Norðmenn
náðu í hafinu fyrir norðan og austan Island.
í stuttu máli sagt, tókst þeim að finna aðal-
stofn Norðurlandssíldarinnar og allt útlit er
fyrir, að nú hafi fundizt rétt skýring á því,
hvers vegna hún gekk ekki á mið.
6. Nútíma tæki til síldarleita.
Tvö eru þau tæki, sem reynzt hafa öllum
öðrum betri til síldarleita, en þau eru bergmáls-
dýptarmælirinn og asdic-tækið. Frá alda öðli
var handlóðið notað til þess að stika með dýpi,
og í aldaraðir hefur það gegnt aukahlutverki,
nefnilega því, að finna fiskitorfur, einkum síld,
þegar hún stendur uppi í sjó, helzt í fjörðum
inni. Bergmálsdýptarmælirinn hefur nú tekið
að sér bæði þessi hlutverk, og einkum orðið vel
til þeirra fallinn síðan hann var gerður sjálf-
ritandi. En fyrsti mælir af þeirri gerð var
V í K I N G U R
7