Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1953, Qupperneq 3

Júlíus Ólafsson:
£an<(helgiAyœjlah
Grein þessi var rituð snemma í vor, þótt hún birtist
fyrst nú. Er hún enn tímabær hugvekja og að öllu leyti
í sama gildi nú og þegar hún var samin. — Greinin
kom ekki í hendur ritstjóra Víkings fyrr en nú í októ-
berbyrjun.
Ritstj.
Allir, sem til þekkja, taka undir blaðaskrif þeirra
manna, er telja þörf tveggja 25 mílna ganghraðra
varðskipa, til viðbótar þeim, sem fyrir eru, ef verja
skal nýju landhelgislínuna fyrir ágengni togara.
Ástandinu í landhelgismálimum síðustu árin hefur
verið mjög ábótavant og fer versnandi. Einkum
kemur hér til greina tækniþróun nútimans, rat-
sjáin og aukinn hraði togaranna. Ratsjáin í togur-
imum gerir þeim kleift að verða fyrr vara við
varðskipin en áður, og hraðinn kleift að komast
undan hinum gömlu og gangtregu varðskipum okk-
ar Islendinga.
öll varðskipin, að undanteknum Þór (sem enn
hefur ekki verið í lagi síðan hann kom til landsins),
ganga mun minna en togarar, sem byggðir hafa
verið síðustu 6—7 árin. Hraði þessara togara er
12—14 sjómílur, en áður var venjulegur hraði
þeura 9—io sjómílur, en hraði varðskipanna 9—
12 sjómílur. Enda er öll þróunin í þá átt að skipin
verði stærri, betri og hraðskreiðari.
Það er staðreynd, þeim sem til þekkja, að það
er ógjömingur að verja nýju landhelgina eins og
nauðsynlegt er, með þeim varðskipum, sem nú em
fyrir hendi. Hefur þessi skoðun verið tvímælalaust
staðfest, m. a. í góubyrjun í vetur, er varðskipinu
„Ægi“ tókst að komast í „dauðafæri" við fjóra
togara upp við fjöruborð og tapaði þeim öllum,
vegna gangleysis Ægis, sem þó fór með 12 sjómílna
ferð. Hjálpaði þeim þama ratsjáin, að þeir urðu
varðskipsins varir í tíma, og svo hraði þeirra, að í
simdur dró með skipunum. Allir þessir togarar
hefðu náðst, ef varðskipið hefði verið hraðskreiðara.
Nú em allir nýju togaramir með ratsjá, og flest-
ir hinna eldri em búnir þessu tæki einnig. Þetta
þýðir að varðskipin geta nú ekki, eins og áður,
læðst að sökudólgunum í myrkri og dimmviðri, og
staðið þá að verki. Ratsjáin er dýrmætt öryggis-
tæki, þar sem land og allt fljótandi á sjónum getur
sézt í henni. En þetta góða tæki er, eins og annað
sem gott er, sttmdum notað í illum tilgangi. Þeir
togarar, sem em í landhelgi og hafa ratsjá, verða
varir við öll skip, er nálgast, mörgum sjómílum
áður en komið er að þeim. Þar af leiðandi em þeir
miklu fljótari að gera ráðstafanir til imdankomu.
Þetta „allt sjáandi auga“ er varðskipsmönnum mik-
ill hrellir, þegar því er beitt í illum tilgangi, með
þvi að gera yfirtroðslumenn óhultari og örugga í
þvi að eyðileggja og ræna grunnmiðin og lífæðar
landsmanna.
Því hefur verið haldið fram, að byssan ætti að
brúa bilið á milli flýjandi togara og varðskipsins.
Já, það virðist vera augljóst, en er þó ekki eins
auðvelt í framkvæmd og það sýnist vera. Áður
fyrr var byssunni hlýtt, þá var það frekar undan-
tekning, ef skip sinnti ekki skotunum, enda vom
varðskipin yfirleitt hraðskreiðari þá en togar-
arnir. En ef sökudólgamir sjá núna að þeir hafa
svipaðan eða meiri hraða en varðskipið, þá skeyta
þeir ekki hót um kúlnahríðina. Virðist þetta á-
byrgðarleysi fara mjög í vöxt, að sinna ekki stöðv-
unarmerkjunum, hvort sem það em skot eða önnur
merki. Sjáanlega er þetta kæruleysi og ósvífni,
gert í trausti þess, að ekki verði skotið á skipin.
Ég beini þeirri spumingu til viðkomandi aðila,
hvort leyfilegt sé að skjóta á skip innan landhelgi,
sem staðið er að ólöglegum veiðum þar og reynir
að sleppa frá varðskipinu? Ef ekki má skjóta á
þessi þrjózkufullu skip, til hvers er þá verið að
hafa fallbyssur um borð? Það virðist eingöngu hlát-
ursefni sumum aðilmn hernaðarþjóða, að hafa
byssu um borð í varðskipi, og mega ekki nota hana,
þegar öllu réttlæti er storkað, eins og gert var nú
nýlega.
1 síðustu viku þorra kom varðskipið Ægir tví-
vegis að togurum, sem vom að veiðum langt fyrir
innan gömlu landhelgislínuna. Vom það 3 togarar
í fyrra skiftið en 1 í það síðara. Dimmviðri var,
en sökum þess að þeir vom með ratsjá, sáu þeir
varðskipið það tímanlega, að þeir voru búnir að
gera sínar ráðstafanir og komnir á útleið með full-
um hraða, og millibilið á milli þeirra og varðskips-
ins varð um i sjómíla. En þar við sat, og bihð
minnkaði ekki þótt vélar Ægis væru keyrðar með
fullri orku. Byssan var látin gelta og hver kúlan
af annarri þaut fram með hliðum togaranna. Allt
kom fyrir ekki, togaraskipstjóramir htu ekki við
VÍ KIN G U R
223