Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1953, Blaðsíða 11

Frönsk fiskiskúta á íslandsmiðum.
Fiskveiðar Frakka við ísland hófust
allmiklu síðar en veiðar Englendinga
og Þjóðverja. Var það eklci fyrr en
& 19. öld, sem Frakkar sóttu á Is-
landsmið í stórum stíl. Flest urðu
frönsku fiskiskipin hér við land árið
1879, en þá leituðu hingað á veiðar
321 skip með 5650 manna áhöfn.
sem fiska með lóðum við strendurnar, skuli teknir
fastir, og sést af þessu að deiluefni hefur verið
nægilegt. Árið 1512 gjörðu enskir menn ýms spell-
virki, rændu'fénaði, hlóðu sér kastala og létu í veðri
vaka, að þeir ætluðu að leggja landið undir sig.
Árið 1530 börðust menn, er heima áttu á Síðu, við
Englendinga, í Vestmannaeyjum. Þar féllu 14 af
Englendingum. 1515 ritar Kristján konungur II.
Hinrik VIII. hréf og kvartar mjög undan yfir-
gangi Englendinga á Islandi. — Þá var sendin-
hingað Sören Nordby, sjókappi mikill, til að hrekja
í burtu enska víkinga, og hafði hann um tíma hirð-
stjórn á íslandi.
Þjóðverjar komu fyrst til íslands skömmu fyrir
miðja fimmtándu öld, til þess að verzla og fiska.
Það voru menn frá Danzig og Lubeck (1430—
1440). En Hamborgarar taka fyrst þátt í verzlun
og fiskveiðum 1475. Það leið ekki á löngu þar til
risu upp deilur milli Englendinga og Þjóðverja,
því hvorir vildu hola öðrxmi í burtu, og urðu oft
út af þessu hin mestu vigaferli. I Piningadómi eru
Englendingar og Þjóðverjar áminntir um að hafa
frið sín á milli ef þeir liggi í höfnum við landið,
en þó virðist eins og þeir hafi hirt lítið um þær
fyrirskipanir. Árið 1518 hröktu Hamborgarar Eng-
lendinga úr Elafnarfirði, þá féllu 40 menn af Þjóð-
verjum. Einnig var mikill hardagi milli þeirra í
Grindavík árið 1532.
Framan af 16. öldinni, en þó einkum á síðari
hluta hennar, lögðu Englendingar kapp á að rann-
saka norðurhluta Vesturheims, því þeir vildu fyrir
hvern mun finna leið fyrir norðan Ameriku til
Indlands. Það var varið miklu fé til þessara ferða,
mestmegnis af einstökum mönnum, og menn sýndu
mikið þrek og komust í ótal mannraunir. Við þess-
ar ferðir óx þekking manna á norðurhöfum og
sjómönnum óx þrek og dugur við allar þessar tor-
færur. Þótt Englendingar hefðu ekki beinan hagn-
að af þessum ferðum, þá stuðluðu þær óbeinlínis
mjög til þess, að skapa yfirburði þeirra í sjóferð-
um og verzlun, sem brátt kom í ljós hjá þeim.
Enskir fiskimenn, sem lengi höfðu stundað veiðar
við Island, voru þá langkunnastir í Norðurhöfum
og mörg skip, sem gerð voru út í norðurferðir,
komu við á íslandi.
John Davis fór 3 ferðir 1585—1587 norður í höf.
í annarri ferðinni hafði hann fjögur skip. Á 6o°
n. br. hinn 7. júní skipti hann liði, fór sjálfur til
Grænlands á tveimur skipum, en sendi hin til Is-
lands, til þess að kanna sundið milli íslands og
Grænlands. Eitt af skipmn hans, Sunshine, kom
á höfn á Vestfjörðum 12. júní. Þar voru mörg ensk
skip á veiðum úti fyrír Vestfjörðmn. „Á höfninni
fengu skipverjar á færi 100 fiska“.
Á 16. öld, þegar Danir fóru að leita Grænlands,
komu skip þeirra við á íslandi og fengu ýmsar
upplýsingar. Jacob Allday, er sendm var fyrstm
af Friðriki konungi II., til þess að leita Grænlands
1579, kom við í Kirkjuvogi í Höfnum mn smnarið
í ágústmánuði, og 7 árum siðar, 1586, kom Magnus
Heinesen við á Reykjanesskaganum. David Danell
var foringi þriggja leiðangra til Grænlands 1652—
1654. I fyrsta leiðangrinum fóru þeir fram hjá
Grímsey í maímánuði, og sáu þar fjölda margar
enskar fiskiskútur. Aðra ferð til Grænlands fór
Danell 1653 °g k°m þá við á Islandi, lá 18 daga
við á Reykjarfirði. Á heimleiðinni kom hann við
á Bessastöðum.
Það finnast þannig nægar heimildir fyrír þvi,
að Englendingar, þegar á fimmtándu og áfram-
haldandi á sextándu öld, hafa haft stóran útveg
við Island. Enska stjórnin reyndi einnig á ýmsan
V I K I N G U R
231