Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1953, Síða 20

W. Somerset Maugham:-.
Dæmisaga-----------------^
Þegar ég var lítill snáði, var ég látinn læra utan
að nokkrar dæmisögur eftir La Fontaine, og þær
voru rækilega útskýrðar fyrir mér. Ein sagan, sem
ég lærði, heitir „Maurinn og engisprettan“. Hún
á að innprenta lesandanum það, að iðjusemin borgi
sig, en letin hefni sin.
1 þessari ágætu sögu er sagt frá því, að maurinn
er allt sumarið í óða önn að birgja sig upp til vetr-
arins, en engisprettan situr syngjandi á strái. Vet-
urinn kemur, og maurinn er vel hirgur af öllu, en
engisprettan á ekki málungi matar. Hún fer til
maursins og biður hann um eitthvað í svanginn.
Þá segir maurinn:
„Hvað varst þú að gera í sumar?“
„Ég söng, söng alla daga, allar nætur“.
„Þú söngst. Farðu þá að dansa“.
Það hefir að líkindum verið sakir æsku minnar,
að ég gat aldrei fellt mig við kenningar þessarar
sögu. Ég var á bandi engisprettunnar, og í dálítinn
tima gat ég ekki séð maur án þess að stiga ofan
á hann.
Mér datt þessi saga í hug, þegar ég um daginn
sá George Ramsay vera að borða miðdegisverð í
matsöluhúsi. Ég hefi aldrei séð dapurlegri svip á
nokkrum manni. Hann starði út í bláinn. Það var
eins og allar heimsins áhyggjur hvíldu á honum.
Ég kenndi í brjósti um hann. Mér datt strax í hug,
að vandræðagepillinn hann bróðir hans hefði nú
enn einu sinni gert eitthvað af sér. Ég gekk til
hans og rétti honum hendina.
„Skrambi ertu hnugginn að sjá“.
„Já, ég er heldur ekki í neinu sólskinsskapi“,
svaraði hann.
„Hefur Tom verið að gera einhvem óskunda
enn einu sinni?“
Hann andvarpaði.
„Já“.
„Hvers vegna læturðu hann ekki róa? Þú ert
búinn að gera fyrir hann allt, sem hægt er að hugsa
sér. Þér hlýtur að vera það ljóst núna, að hann er
alveg óforbetranlegur“.
Líklega er svartur sauður í hverri fjölskyldu. 1
20 ár hafði Tom hrjáð fjölskyldu sina. Hann hafði
byrjað ævistarf sitt mjög sómasamlega. Hann setti
á stofn fyrirtæki, kvæntist og eignaðist tvö börn.
Ramsaysfólkið var mjög heiðvirt, og það var full
ástæða til að halda, að Tom Ramsay myndi vinna
ævistarf sitt með prýði. En dag nokkurn tilkynnti
hann fyrirvaralaust, að sér þætti ekki gaman að
vinna og sér félli ekki vel að vera kvæntur. Hann
langaði til að njóta lífsins. Hann skellti skolleyr-
unum við öllum fortölum. Hann lagði niður vinnu
og yfirgaf konu sína.
Hann átti dálítið af peningum og dvaldist í sukki
og sællífi í tvö ár í ýmsum helztu borgum Evrópu.
Ættingjum hans bárust við og við fréttir af athæfi
hans, og urðu sem þrumu lostnir. Hann naut vissu-
lega lífsins í ríkum mæli. Þeir hristu höfuðið og
spurðu sjálfa sig, hvað verða myndi, þegar pen-
ingar hans væru til þurrðar gengnir.
Það kom brátt á daginn: hann fékk lánaða pen-
inga. Hann var aðalaðandi og ófyrirleitinn. Aldrei
hef ég hitt mann, sem erfiðara hefur verið að neita
rnn lán. Hann hafði stöðugar tekjur af vinum sín-
um og hann átti auðvelt með að eignast vini.
En hann sagði alltaf, að það væri leiðinlegt að
eyða peningum í nauðsynjar, en gaman að verja
þeim til munaðar. Hann fékk peninga hjá George,
bróður sínum. Einu sinni eða tvisvar, þegar Tom
hafði lofað bót og betrun, gaf hann honum peninga
til þess að byrja starf sitt á nýjan leik. Fyrir þá
peninga keypti Tom bíl og skartgripi. En þegar
George hafði gert sér ljóst, að bróðir hans var ó-
betranlegur, þá sagði hann þá skilda að skiftum.
En þá byrjaði Tom að kúga af honum fé.
Það var ekki sérlega skemmtilegt fyrir virðuleg-
an lögfræðing að sjá bróður sinn vera að hrista
cocktail í uppáhaldskránni sinni eða sitja í ekils-
sæti í einhverjum leigubíl. Tom sagði, að það væri
mjög heiðarlegt starf að hrista cocktail og aka leigu-
bíl, en ef George sæi sér fært að hjálpa honum
um nokkur hundruð sterlingspund, þá væri sér
sama þótt hann, sakir sinnar virðulegu ættar, legði
niður slíka vinnu.
George sá sér það fært.
Einu sinni munaði minnstu, að Tom væri settur
í fangelsi. George leizt ekki á blikuna. Hann skarst
í leikinn. Tom hafði gengið of langt. Hann hafði
verið trylltur, hugsunarlaus og eigingjarn, en hann
hafði aldrei fyrr gert neitt óheiðarlegt, en óheiðar-
legur var í augum George sérhver ólöglegur verka-
maður. Ef hafin yrði málsókn gegn honum, fengi
VÍKINGUR
240