Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1954, Blaðsíða 8

landsfarar f jögur spáný skip, sem smíðuð höfðu
verið handa honum sérstaklega. Magellan fékk
allt það fé, sem hann þurfti, frá verzlunarfé-
lagi í Amsterdam, eftir að hann hafði orðið
ósáttur við þjóðhöfðingja sinn.
En báðir þessir menn voru hagsýnir og með
langa reynslu að baki sér. Og þeir gátu sýnt
stuðningsmönnum sínum það svart á hvítu, hvað
þeir hugðust fyrir, og hve mikils gróða væri að
vænta af fyrirtækinu. En Kólumbus var aftur
á móti með óljósar áætlanir um auðsöflun, sem
engum datt í hug að taka alvarlega, og var auk
þess sjálfur sá maður, sem virtist allra manna
sízt til slíkrar ábyrgðar fallinn. Þegar við þann-
ig lítum á þessa sögu án allrar hlutdrægni og
hleypidóma, er ekki hægt að sjá annað en allir
þessir tortryggnu „Tómasar" hefðu mikið til
síns máls. Vasco da Gama og Magellan fundu
það, sem þeir ætluðu sér að finna, en Kólumbus
kom úr sínum leiðangri með nokkrar ótrúlegar
sögur af nýju landi, sem þó var ekki það land,
sem hann átti að finna.
Þetta er nú orðinn nokkuð langur útúrdúr,
en af þessu má sjá, hvers vegna þessi Kólum-
busarskip, sem ef til vill eru frægust allra skipa,
gefa svo villandi hugmyndir um skipasmíðalist
á síðasta tugi fimmtándu aldarinnar.
Stærst þessara þriggja skipa var „Santa
María“. Hún var 128 fet á lengd, 25,71 fet á
breidd, gat borið 100 tonn, og haft 52 manna
skipshöfn. „Pinta“ var helmingi minni, 50 tonn,
og „Nina“ var 10 tonnum minni. Bæði þessi skip
höfðu 18 manna skipshöfn, ef hægt væri að
nefna því nafni þá fanta og morðingja (at-
vinnuglæpamenn frá Suður-Spáni og róna úr
Karraka frá 16. öld.
Palos-skuggahverfunum), sem teknir höfðu ver-
ið á skipin.
Til allrar óhamingju var lítið af því skráð,
sem á dagana dreif í ferðinni, svo að við vitum
næstum ekkert um daglegt líf skipshafnarinnar
eða yfirmannanna.
Vér vitum, hvað kom fyrir skipin sjálf.
„Santa María“ var venjulegt rásiglt skip, sem
upphaflega var smíðað vegna flæmsku verzlun-
arinnar. Hana átti Júan nokkur de la Cosa, sem
var aðal-siglingaráðunautur Kólumbusar tvær
fyrstu ferðirnar til Nýja-heimsins. Við San
Domingo strandaði hún vegna óaðgæzlu, og
Kólumbus notaði allt það, sem hægt var að
bjarga úr henni, til að byggja virki, sem þannig
varð fyrsta spánska nýlendan í Ameríku. Þarna
skildi Kólumbus eftir fjörutíu manna lið, sem
vera átti nokkurs konar setulið. (Enginn þeirra
sást þó aftur á lífi). Síðan hvarf hann aftur til
Evrópu á skipinu „Nina“. „Nina“ hafði byrjað
þessa ferð sem karavala með þrem litlum siglu-
trjám og skáseglum, en í leiðangrinum hafði
henni verið breytt í rásiglt skip. Hvað „Pintu“
viðvíkur, þá hafði hún líka í upphafi verið
karavala, en hún hafði verið endurbyggð og
gerð að rásigldu skipi, rétt áður en ferðin hófst.
Við Teneriffe brotnaði á henni stýrið, en það
var ekki alvarlegt, og tókst brátt að bæta úr
því.
Fréttir af fundi nýs gulllands eru vanar að
breiðast fljótt út. Enginn hafði að svo komnu
séð nokkuð af gullinu, en allir vildu trúa því,
að þeir gætu orðið auðugir í þessu nýja landi,
ef þeim einungis heppnaðist að komast þangað
yfir um. Það er leitt, að vér skulum vita svo
lítið um híbýlahættina um borð í þeim skipum,
sem notuð voru í þessar fyrstu og miklu Amer-
íkugullleitir. En Spánverjar voru ekki vanir
neinu óhófslífi, og auk þess tók ferðin vana-
lega aðeins rúmar fjórar vikur. Þessi skip, sem
voru á leið til Nýja-heimsins, höfðu oftast við-
komustaði á Madeira, Kanarísku eyjunum og
Cap Verde eyjunum, þar sem þau fylltu vatns-
geyma sína, tóku nýtt kjöt, grænmeti og osta;
(á þessum kaþólsku skipum kom ostur í stað
kjöts, þegar fastað var).
Síðan fylgdu þau nyrðra Miðjarðar-straumn-
um, og ef ekkert sérstakt kom fyrir, náðu þau
til Vestur-Indía á einum mánuði. Á bakaleið-
inni notuðu þau Golfstrauminn og vestanvind-
ana, sem fleyttu þeim til Azoreyja. Og ef þau
lentu ekki í villum og stöðnuðu í logninu á
Sargassohafi, var þetta ferðalag fremur auð-
velt. En „Nina“ og „Pinta“ hefðu aldrei getað
komizt frá Teneriffe til Vestur-Indía á aðeins
þrjátíu og sjö dögum. Á sínum tíma fréttist
134
VIKINGUR