Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1954, Blaðsíða 6

Þœttir úr siglingasögu:
8kip landafundanna miklu
Það væri ekki rétt að dæma skipin eins og
þau voru í lok miðalda eftir þeim þrem skip-
um, sem Kólumbus hafði.
Allir vita, að Kólumbus var einhver mesti
landkönnuður, sem uppi hefur verið, og þess
vegna kannast líka flestir við nöfnin á þessum
þrem skipum hans, sem hétu „Santa María“,
„Nina“ og „Pinta“. En samtímamenn hans hafa
ekki hlotið verðuga aðdáun okkar, vegna þessa
hrokafulla afsprengis ullarkaupmanns frá Fen-
eyjum.
Æviferill hans, sú óheppilega tilhneiging hans
að lenda í rifildi við alla, sem hann átti saman
við að sælda, veikleiki hans í öllum valdastöð-
um, græðgi hans samfara undarlegri hjátrú (sem
varð til þess að jafnvel á Spáni þeirrar aldar
var efazt um andlega heilbrigði hans), allt varð
þetta til að gera hann varhugaverðan í augum
þeirra, sem áhuga höfðu á landafundum og ný-
lendustofnunum. Þess vegna var það, að þegar
hinir spönsku peningamenn létu honum loks
eftir skip til fararinnar — þá svipaði þeim
skipum að sínu leyti til flugvélar, sem nú á
dögum yrði fengin ungum og ákaflyndum manni,
sem þættist þess fuilviss að hann gæti flogið,
hefði hann ráð á einhverju járnarusli, sem kall-
aðist flugvél. Hafa þessi atriði í fari Kólumbusar
fallið í gleymsku, og þess vegna hættir oss til að
líta á samtímamenn hans með samblandi af lítils-
virðingu og meðaumkvun vegna þess, að þeir
skuli ekki hafa séð mikilleika mannsins, neitað
honum um alla hjálp og bitið sig fasta í þá
heimsku, að jörðin væri flöt eins og pönnukaka
og leiðangur eins og sá, sem Genúabúinn hafði í
hyggju, af þeim sökum dæmdur til að mis-
heppnast og enda í tortímingu.
Með slíku hjali látum vér aðeins uppi, hvað
lítið vér þekkjum til hugsunarháttar fólksins í
lok miðalda.
Þeir gáfumenn voru fáir, sem á síðari hluta
fimmtándu aldar höfðu ekki gefið þá skoðun
upp á bátinn, að jörðin væri flöt eins og pönnu-
kaka. Að vísu gekk alþýðunni á sjötta og sjö-
unda tugi aldarinnar fremur illa að hugsa sér
jörðina sem hnött — og sætta sig við þann nýja
Kristófer Kólumbus.
fróðleik, á sama hátt og flestum okkar gengur
illa að hugsa okkur, að tvær samhliða línur sker-
ist, þótt við hins vegar efumst ekki um að Ein-
stein sé miklu meiri stærðfræðingur en við og
hafi vafalaust rétt fyrir sér.
Ef litið er á allt með sanngirni, hljótum vér
að viðurkenna, að á hinni þyrnum stráðu frama-
braut Kólumbusar var ein mjög alvarleg hindr-
un, og sú hindrun var Kólumbus sjálfur. Að
öðrum kosti hefði hann tæplega orðið fyrir svo
mörgum vonbrigðum á tímum, sem tóku landa-
fræði og siglingum á sama hátt og okkar tímar
taka útvarpi og kvikmyndum.
Þetta er sú hlið málsins, sem oftast er gengið
framhjá.
Vér gumum svo mikið af menntun alþýðunn-
ar nú á tímum, að oss hættir til að sjást yfir
þá staðreynd, að þótt þekking vor sé meiri en
132
VIKINGUR