Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1954, Blaðsíða 17

á mynd 3. í>ar sést á blikskildi sjárinnar til vinstri á
myndinni, stórt blik efst, þ. e. stór fiskur, en neðst
sést þétt smáblik, þ. e. smáfiskur, t. d. síld.
Þá berzt talið að Marsjánni, sem gengur undir nafn-
inu Asdic og frægt er orðið fyrir árangur í norsku síld-
arleitarskipunum. Tæki þetta sendir geisla sína á ská
um 20 til 25 gráður hallandi niður í sjóinn, um sjó-
mílu út frá skipinu og mælir 150 gráður til hvorrar
hliðar, svo að aðeins verður ólýst 60 gráða horn aftur
af skipinu. Yið góð skilyrði sýnir Marsjáin því tveggja
sjómílna breiða braut skipsins. Lífríkur sjór, eins og
hann er við íslandsstrendur, liggur meira og minna í
lögum, mismunandi söltum, mismunandi heitum og
straumum með mismunandi stefnur. 011 þessi lög eru
full af lífi, bæði þeim, er sjást með berum augum og
öðrum, sem smásjá þarf til að greina. Allar þessar
lífverur tefja fyrir geislum tækjanna. Styrkleiki ská-
sendingar þarf því að vera margfalt meiri, eða minnst
10 sinnum meiri heldur en venjulegar djúpmælingar,
til þess að notum komi, og við botnveiðar, segir Þjóð-
verjinn, hafi þær reynzt hafa mjög takmarkað gildi.
Botninn er sjaldnast svo marflatur, að blik af ójöfnum
hans, hólum og dröngum, yfirskyggi ekki þá fiska, sem
eru svo þétt við botn, að botnveiðarfæri, eins og botn-
varpa og net, nái þeim. Við veiðar fisks uppi í sjó og
til að leita og fylgjast með fiskgöngum, er Marsjáin
aftur á móti ákjósanlegasta tæki, sem enn hefur verið
framleitt. Af Elac-Marsjánni, eða Asdic, hefur fyrir-
tækið framleitt þúsundir, og segir Þjóðverjinn byrjun-
arörðugleikana langt að baki.
Við flestar Elac-Marsjár er notað annað hvort sjálf-
ritari eða fisksjá, og hefur fisksjáin þar þá yfirburði,
að hún sýnir á augnablikinu, en reynslan sýnir, að
sjálfritarinn sýnir nokkuð eftir á, og getur því ýmis-
legt farið fram hjá, sérstaklega þegar aðeins er litið í
sjána öðru hvoru. Eftir 2 mínútur, en það er stuttur
tími í daglegum önnum á sjó, hefur 9 mílna skip runnið
röskan hálfan kílómetra, og það, sem hægt er að glöggva
sig á á pappírnum, er því komið lengra aftur út en
menn gera sér grein fyrir í fljótu bragði. Þess vegna
er því erfitt að finna aftur þá fiskhnappa eða torfur,
sem sjálfritarinn hefur merkt.
Tœkniþróuninni eru engin takmörk sett.
Hval-smölunartæki (Walschreckanlagen) sendir frá
sér 2% km langa rafstraumsgeisla, sem mynda klofa
2. mynd.
framundan skipinu. Þegar hvalur sést, er skipinu snúið
í þá átt og eltingarleikurinn hefst. Hvalurinn flýr beint
undan fyrst, en mæðist brátt og leitar til hliðar til
undankomu. Itekst hann þá á aðra álmu rafstraums-
ins, fær högg og snýr þá við inn í klofann, oftast þvert
yfir að hinum geislanum, fær þar einnig högg og þannig
gengur það koll af kolli, þar til hann, sem verður að
halda sig milli geislanna, mæðist svo, að komið verður
á hann banaskoti.
Norðmenn þekkja þessa aðferð og hafa notað hana í
Suðurhöfum, enda nú komin í flest eða öll skip þeirra,
sem stunda slíkar veiðar. Arangurinn er sá, að nú veiða
þeir með færri bátum og á skemmri tíma það magn af
hval, sem þeir mega veiða þar að hverju sinni.
Framh .á bls. 184.
3. mynd.
VIKINEUR
iai