Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1962, Blaðsíða 35

„Við verðum að ná þeim heilum
upp. Ef við veiðum þá í snöru á litlu
ciýpi, er hætt við að við kremjum þá.
Og netum er ekki hægt að koma við
hér — til þess þarf stóran vatnsflöt,
en við verðum að veiða gegnum gat
á ísnum, og það er aðeins rúmur fer-
metri að stærð. ísinn á McMurdósundi
er þriggja metra þykkur, og það tek-
ur fjóra daga að höggva lítið gat á
hann. Síðan þarf að halda vökinni
opinni, svo ekki frjósi yfir hana aft-
ur, ella mundi metersþykkt lag af ís
myndast á henni á einum degi“.
Af þeim fiskum, sem teknir hafa
verið til rannsóknar, hefur „fiskurinn
með hvíta blóðið“ þótt lang merkileg-
astur og furðulegastur. Hann er eina
liryggdýrið, sem vitað er, að hafi hvítt
blóð. Það var norskur líffræðingur,
sem fann hann fyrstur árið 1954 um
borð í norskum hvalveiðibát.
Fiskur þessi er alveg eins og aðrir
fiskar að öðru leyti en þvi, að hann
vantar rauða litarefnið í blóðið. Þetta
litarefni er að finna í spendýrum,
fuglum, skriðdýrum, láðs- og lagar-
dýrum og fiskum, og hefur það hlut-
verk að flytja súrefnið, sem dýrin
anda að sér, gegnum lungun eða tálkn-
in, út um líkamann og færa það frum-
unum, sem byggja upp líkamann.
Ilingað til hefur verið álitið, að þetta
væri eina leiðin til þess að flytja súr-
eínið frá lungum eða tálknum út í
frumumar. Nú hlýtur fiskurinn með
hvíta blóðið að þurfa á súrefni að
halda eins og önnur dýr — en hvernig
Dýafræðingar draga gildru upp úr 570
metra dýpi gegnum gat á ísnum. Myndin
er tekin að sumri til.
það berst út um líkamann, fyrst hann
hefur ekkert rautt litarefni í blóðinu,
er enn óútkljáð mál. Vísindamenn frá
Eandaríkjunum, Þýzkalandi, Noregi
og Sovétríkjunum vinna nú að því að
leysa þessa gátu. ...
Eftirlætisdýr vísindamanna á Suð-
urskautslandinu er Adeliemörgæsin.
Hún líkist einna helzt stuttum og
klunnalegum manni. Hún er hálfur
metri að hæð, digur og afturþung,
brjóstið hvítt og bakið svart, og_ væng-
irnir litlir og óverulegir, enda getur
liún ekki flogið.
Adeliegæsin hefur þann vana að
stela steinum úr hreiðrum nágranna
smna til þess að byggja með sitt eigið
hreiður. Um varptímann í varplönd-
unum fara mörgæsirnar á kreik svo
þúsundum skiptir og stela hver frá
annarri, og er það æði skopleg sjón.
Adeliemörgæsin hræðist ekki mennina,
og má vera, að það eigi eftir að koma
henni i koll; vísindamenn eru því
fegnir, því að það léttir þeim rann-
sóknirnar. Til dæmis handsamaði einn
visindamannanna nokkur þúsund mör-
gæsir í þeim tilgangi að fylgjast með
lifnaðarháttum þeirra, hegðun þeirra
innbyrðis og hvernig þær ala upp
unga sína. Þá verður og mæld þyngd
þeirra og líkamshiti.
Hvað er það, sem kemur farfuglun-
um til að fljúga til heitari landa á
haustin og leita á kaldari slóðir á
vorin? Hvað er það, sem stjómar
hreyfingum jurtanna, litaskiptum í
kröbbum og svefni mannanna og vöku?
Þetta eru spumingar, sem ásótt hafa
mennina um aldaraðir. Vísindamönn-
um hefur ekki enn tekizt að skýra það
náttúrulögmál, sem þessu veldur, en
nefna það „Náttúruklukkur11. Tveir
menn, annar indverskur, hinn banda-
rískur, dveljast nú við Suðurskautið
og rannsaka, hvort snúningur jarðar
um öxul sinn hafi nokkur áhrif á
þessar „náttúruklukkur".
Allt þetta og ýmislegt fleira sagði
dr. Wohlschlag mér um þau vísinda-
störf, sem eru unnin á hinu ísiþakta
Suðu rskautslandi.
Þcssir tveir drengfr, sem þið sjáið hér á
myndinni, eru á ferð í skóginum og sjá
margt á ferð sinni, en þó sjá þeir ekki
refinn, hjörtinn og- storkinn, scm eru rétt
hjá þeim. Getið þið séð þá?
V í X I N G U R
35