Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1990, Qupperneq 15

Kanadamenn skera upp herör
gegn ofVeiði og smáfiskadrápi
Leita leiða til að verjast yfirgangi EB-ríiganna utan 200 mílnanna
Fimmcial Tjmeii
ísland
Eftir aö sigur haföi unnist í
landhelgisdeilunum árið 1976,
og viö íslendingar fengiö
óskoraðan rétt yfir fiskimiöun-
um, var mörkuð sú stefna í fisk-
veiðum aö draga úr sókn í
smafisk til þess aö hann mætti
vaxa og veröa stór. Sagt var aö
það þyrfti aö byggja upp stofn-
inn, stækka hann, til þess aö
afli á sóknareiningu myndi auk-
ast, stofninn yrði samsettur úr
fleiri árgöngum. Þannig mætti
draga úr sveiflum og hrygning-
arstofninn yrði stærri.
Fyrst var möskvinn stækk-
aður í belg og poka botnvörpu
úr 120 mm í 135 mm áriö 1976,
og 1. febrúar 1977 var möskv-
inn í botnvörpupoka enn
stækkaður í 155 mm. Lág-
markslengd fisks, sem landa
má var aukin úr 43 cm í 50 cm
fyrir þorsk og ufsa og úr 40 cm í
45 cm fyrir ýsu (Sigfús
Schopka, Ægir 12/1980).
Friöun smáfisks skilaði ár-
angri, því lesa mátti þetta í skrif-
um árið 1980 (Sigfús Schopka,
Ægir 12/1980): „ Ef borin er
saman meðalsókn í sérhvern
aldursflokk þorsks (mæld í fisk-
veiðidánarstuðlum) árabilið
1971-1975 annars vegar við
árabilið 1977-1979 hins vegar,
eftir að möskvastækkunin er
komin í framkvæmd og Bretar
horfnir af íslandsmiðum, þá
kemur í Ijós að svo til öll sóknar-
minnkunin, sem hefur átt sér
stað, er í yngri aldursflokkana
eins og vænta mátti. Þannig
hefur sókn í 3 ára þorsk minnk-
að um 78% skv. bráðabirgða-
tölum, 35% í 4 ára þorsk og
25% í 5 ára þorsk, en sóknar-
minnkun eldri þorsks er hverf-
andi“.
Þrátt fyrir að smáfiskafriðun-
in tækist svo vel sem skýrt er
frá hér að framan tókst ekki að
stækka þorskstofninn.
Árið 1976 var veiðistofn
þorsks, skv. útreikningum
Hafrannsóknastofnunar (Hafr-
annsóknastofnunin, Fjölrit nr.
19), 950 þús. tonn og hrygning-
arstofninn 409 þús. tonn. Árið
1983, eftir 7 ára uppbyggingu,
var veiðistofninn 794 þús. tonn
og hrygningarstofninn 296 þús.
tonn, þráttfyrirað aflinn 7 fyrstu
ár uppbyggingartímans (1977-
83) hafi að meðaltali verið um
24 þúsund tonnum minni á
hverju ári en næstu sjö árin þar
á undan (1970-76), árunum
sem voru kennd við „taumlaust
smáfiskadráp Breta“.
Stöldrum aðeins við. — Þrátt
fyrir að dregið hafi úr afla að
meðaltali um 24 þús. tonn á ári
minnkaði veiðistofninn úr 950
þús. tonnum í 794 þús. tonn
eða um 22 þús. tonn að meðal-
tali á ári!
Árið 1983 var svo komið að
nauðsynlegt þótti að gera til-
lögur
um 200 þús. tonna aflamark.
Kvótakerfið var innleitt sem
skammtíma neyðarráðstöfun til
þess að bjarga fiskstofnunum,
en við búum við það enn og nú
er svo komið, í mesta fisklandi
heimsins, að einungis er leyfi-
legt að veiða kola og marhnút
af bryggjuhausum án tilskilinna
leyfa. Ja bitte nú, hefði amma
mín sagt!
Þessi stefna, aö byggja upp
þorskstofninn með friðun, hef-
ur
verið gagnrýnd. Minnast má
fundar í Norræna húsinu fyrir
réttum fimm árum en þar voru
þessi mál tekin til ítarlegrar um-
fjöllunar. Áframhald varð þó
minna en æskilegt hefði verið,
og að mínu mati kom þar helst
til sú afstaða sjávarútvegsráð-
herra, að standa með sínum
ráðgjöfum og hvika hvergi.
Gagnrýnin á þessum tíma,
og reyndar síðar, byggðist á því
að forsendan fyrir því að friða
smáfisk hlyti að byggjast á því
að fæðan í hafinu væri ekki
fullnýtt. Hugmyndir um stækk-
un stofnsins hlytu að byggjast á
þeirri vissu að fæða handa
þorski væri til í umframmagni.
Árið 1983 hafði vöxtur þorsks
farið minnkandi í nokkur ár og
eðlilegt að varpa því fram að
forsendur hefðu reynst aðrar
Sjávarútvegur við Norður-Atlantshaf:
Kreppa af völdum rányrkju
o g ofvaxins fískiskipastóls
MIKILL vandi steðiar nú að öllum fiskveiðibióðum við norðan- l~
Fyrirsögn í Mogga 26/1
1990.
Mogginn 14. janúar
1990.
VÍKINGUR 15