Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1992, Qupperneq 44

V I K I N G U R
Húsið lengst til vinstri er ís-
hús, þá er sjóhús og ofan við
það sjóbúð sem hét Sjólyst.
Húsið til hægri hét Dags-
brún, en báturinn mun vera
Njörður NS 207 sem strand-
aði í Loðmundarfirði 1949
og ónýttist.
SEYÐISFJÖRÐUR Á STRÍÐSÁRUNUM
Þangað sóttu skáld og aðrir andans
menn, gerðust Seyðfirðingar og
stunduðu yrkingar og skriftir. Þessi mikli
uppgangur staðarins átti meðal annars
rætur að rekja til náins sambands við út-
lönd, einkum Noreg, en norskir menn
efndu til atvinnurekstrar og útgerðar.
Allt til ársins 1911 gengu skip tvisvar í
mánuði nrilli vesturstrandar Noregs og
Seyðisfjarðar.
Á þessum árum voru gefin út blöð á
Seyðisfirði, þar var starfrækt prents-
miðja, bækur prentaðar og gefnar út og
verslun og iðnaður stóð í blóma. Seyðis-
fjörður var sannkallaður höfuðstaður
Austurlands. Til þess var tekið hve vel var
byggt, hús snyrtileg og vel máluð, enda
bjó þar einn fyrsti lærði húsamálari á Is-
landi. Hann hafði mörg járn í eldinum,
því auk þess að mála hús og húsmuni
annaðist hann innflutning á flestu sem að
iðninni laut, svo sem kemísk efni og liti.
Þegar frarn liðu stundir varð þarna máln-
ingarverksmiðja, þótt í smáum stíl væri,
en fjölmargir keyptu efni og máluðu síð-
an sjálfír, einkunt þeir sem bjuggu í öðr-
um byggðarlögum.
Þá var óþarfi að ganga illa til fara í
þessurn höfuðstað Austurlands. Góður
klæðskeri var á staðnum og starfrækti
saumastof u með myndarbrag. Þessi sami
maður, Eyjólfur Jónsson, var einnig ljós-
myndari staðarins og í öðrum helmingi
húss hans var myndastofan en klæð-
skeraverkstæðið í hinum.
Síðar hægðist unt. Alla tíð hefir Seyðis-
fjörður þó haldið reisn sinni og um ára-
tugi áttu Seyðfirðingar sinn þingmann.
Aðrir staðir sóttu á en Seyðisfjörður lifði á
fornrí frægð.
Svo skall síðari heimsstyijöldin á. Her-
veldin virðast hafa haft glöggar upplýs-
ingar um þennan langa lygna fjörð sem
var sannkölluð lífhöfn hvað sem á gekk
úti fyrir. Það kont því fáum á óvart að
þegar breski flotinn hreiðraði um sig á
Austurlandi skömmu eftir hernám ís-
lands vorið 1940 varð Seyðisfjörður aðal
bækistöð flotans austanlands en Hval-
fjörður á Suðvesturlandi.
En fleiri en Bretar vissu um gott skipa-
lægi á Seyðisfirði. Þjóðveijar, sem nú
höfðu hernumið Noreg, fóra ekki í graf-
götur um hvað fjandmenn þeirra að-
höfðust. Þeir sendu njósnarflugvélar yfir
Austurland, einkanlega yfir Seyðisfjörð.
Breski herinn, og jió einkanlega flotinn,
nýttu sér lífhöfnina, fjörðinn og þar var
oft krökkt herskipa.
Bretar komu til Seyðisfjarðar á vopn-
uðum togara strax á hemámsdaginn 10.
maí 1940. Foringi úr flotanum kom á
fund Hjálmars Vilhjálmssonar bæjarfó-
geta og tilkynnti honum að ísland hefði
verið hernumið um nóttina. Nokkru síð-
ar hélt þessi togari á brott. I lok maí kom
lítill herflokkur til bæjarins og bjó um sig í
auðu húsi við höfnina. Aðalherinn, lík-
lega um 2500 manns, kom svo með her-
flutningaskipinu Andes sunnudaginn
30. júní 1940. Þar með hófst hið eiginlega
hernám á Seyðisfirði, þar sem íbúarnir
Svo skall síðari
heimsstyrjöldin á.
Herveldin virðast hafa
haft glöggar
upplýsingar um
þennan langa lygna
fjörð sem var
sannkölluð lífhöfn
hvað sem á gekk úti
fyrir.
44