Náttúrufræðingurinn - 1932, Blaðsíða 7

NÁTTÚRUFR.
69
tveggja út 1858. Var það í fyrsta sinni, að kenningar hans birt-
ust á prenti. Þessar greinar hans og Wallace, vöktu enga eftirtekt.
Þó birtist einn stuttur ritdómur um þær, eftir prófessor nokk-
urn í Dublin; kvað hann svo að orði, að það nýja í þeim væri
vitleysa, en allt, sem rétt væri í þeim, væri gamalt.
I september 1858 byrjaði Darwin á því að semja stutta bók
um þetta efni. Skyldi það vera nokkurs konar útdráttur úr stóra
ritinu, er hann byrjaði að semja 1856, svo sem áður er sagt.
Vann hann að þessu riti samfleytt í 13 mánuði. í nóvember 1859
var bók þessi fullprentuð, og hafði hann valið henni heitið: The
Origin of Species by Means of Natural Selection.
Þannig eru þá í fám orðum sögð tildrög og saga þessarar
merkilegu bókar, sem varð heimskunn á fáum árum og vann
höfundinum varanlega frægð og er talin enn í dag meðal merk-
ustu rita, sem birzt hafa í náttúrufræði.
Bók þessi hefir ekki verið þýdd á íslenzku, en allrækileg-
ann útdrátt úr henni er að finna í grein eftir Þorv. Thorodd-
sen, ,,Um uppruna dýrateguncla og jurta“, sem birtist í Tímariti
Bókmenntafélagsins 1887—89 (8.—10. árg.), og í ritlingnum:
Darwinskenning“, sem dr. Helgi Péturss hefir þýtt, og Þjóðvina-
félagið gaf út. Mörg önnur merkileg rit samdi Darwin eftir þetta,
t. d. um frjóvgun brönugrasa (1862), um vafningsplöntur (1864),
breytingar alidýra og yrkiplantna (1868), ætterni mannsins
(1871), vottur geðbreytinga hjá mönnum og dýrum (1872), rán-
jurtir (1875), afleiðingar víxlfrjóvgunar og sjálffrjóvgunar í
jurtaríkinu (1876), hreyfingarhæfileikar jurta (1880), myndun
moldar af völdum ánamaðka (1881), o. fl. Ekki er rúm til að
rekja efni þessara rita hér. Darwin var vandvirkur og helclur
seinn að rita og koma skoðun sinni í þann búning, sem honum
líkaði, er því undravert hve miklu hann fékk afkastað, einkum
þegar teki<ð er tillit til þess, að hann var heilsutæpur og tók sjald-
an á heilum sér síðustu áratugina sem hann lifði. Hann var vel
efnum búinn og gat því lifað áhyggjulausu lífi og unnið að því
óskiptur, sem áhugi hans hneigðist að. Darwin var mesta ljúf-
menni í allri viðkynningu og mjög yfirlætislaus maður. Hann var
varfærinn í ályktunum og sanngjarn í dómum sínum um aðra og
verk þeirra.
Hann andaðist í Down House 19. apríl 1882.