Náttúrufræðingurinn - 1932, Side 31

NÁTTÚRUFR.
93
nefndar ,,pink“* eða ,,pink eye“, og koma fram á verkuðum
saltfiski sem rauðir flekkir, á líkan hátt og jarðslaginn.
Rannsókn á þessum skemmdum var fyrst gerð, að því er
menn vita, árið 1878, en síðan hafa þær verið rannsakaðar af
ýmsum. Hefir margt verið um þær skrifað, og menn ekki á eitt
sáttir um orsakir þeirra, eða hvernig á' þær skyldi líta frá heil-
brigðislegu sjónarmiði. Flestum hefir þó borið saman um það,
að orsökin væri einhverjar bakteríur eða jafnvel þörungar (al-
gae), en um gerð og lifnaðarháttu þessara smávera urðu mjög
skiptar skoðanir. Margir héldu því fram, að smáverur þessar
stöfuðu frá salti því, sem unnið væri úr sjó, og væri misjafn-
lega mikið af þeim í saltinu eftir því, hvaðan það væri. Dæmi
voru líka nefnd upp á það, að menn hefðu veikst af að borða
rauðan fisk, og samkvæmt því var einu sinni bönnuð sala á
slíkum fiski í Frakklandi. En þessi dæmi hafa víst ekki haft
við mikil rök að styðjast, því að bannið var leyst eftir eitt ár.
Aðrir fullyrtu líka, að þessi rauði fiskur væri algerlega hættu-
laus til neyzlu, og sönnuðu það með tilraunum bæði á sjálfum
sér og öðrum. Það er eftirtektarvert í þessu sambandi, að flest-
ir þeirra, sem fengizt hafa við rannsóknir á ,,pink“, hafa tekið
eftir því, að fiski með slíkum skemmdum er hættara við rotn-
un og rotnar hraðar en óskemmdur fiskur. Er því sennilega
eitthvert samband milli roðans og venjulegrar rotnunar, og
líklegt, að þessar tegundir skemmda greiði hvor fyrir annarri.
Svo mikið er víst, að fiskurinn er oft ofurlítið að byi’ja að
rotna, þegar tekið er eftir roðanum á honum, og fiskur með
,,pink“ er af mörgum sagður hafa alveg sérkennilega lykt,
en það gæti bent á einhverja tegund rotnunar, sem þá annað-
hvort orsakaðist af smáverum þeim, er gera roðann, eða af
venjulegum rotnunarbakteríum, sem siglt hefðu í kjölfar þeirra.
Árið 1923 gaf enskur maður (dr. P. C. Cloake) út skýrslu
um rannsóknir þær, sem hann hafði gert á ,,pink“, og eru það
fullkomnustu rannsóknirnar, er fram til þess tíma höfðu verið
gerðar.** Samkvæmt þeim orsakast ,,pink“ af tveimur bakteríu-
tegundum. Önnur þeirra, sem er sú algengari, er kúlulaga
(coccus) og mynda sellurnar oft ferstrenda böggla (sareina),
* Pink = ljósrauður.
** C. Cloake: lted Dfeeolouration (so-called „Pink“ or “Pink Eye“) on
Dried Salted Fisli. (Food Investigation Board. Special Rapport No. 18).
London 1923.