Náttúrufræðingurinn - 1960, Qupperneq 36

28
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
og tennur, sem ekki gátu verið úr neinu þá þekktu dýri. Gátu
menn þess jafnvel til, að þetta væru jötna- eða forynjubein. Stórt
op var á enni hauskúpanna og var það álitin augnatótt risanna.
Gengu og til forna víða um lönd sagnir urn ógurlega þursa, er
hefðu eitt auga í miðju enni. Gætu þær sagnir vel staðið í sambandi
við þessa beinafundi, og hugleiðingar manna í sambandi við þau
bein.
Loks var farið að rannsaka beinin nákvæmlega og setja þau sam-
an. Bentu þá líkur til að þetta væri einhver forn fílategund. Loks
fóru að finnast heilir skrokkar nteð húð og hári í frosinni jörð
Síberíu. Menn fóru einnig að gefa gaum æfafornum teikningum í
hellum í Frakklandi og bar sumum teikningum ísaldarmanna sam-
an við beinin og skrokkana, sem fundust í ísnum. Sýndi þetta allt
að kafloðin fílategund hafði eitt sinn lifað víða um Evrópu, Síberíu
og N.-Ameríku. Og hún hefur verið furðu algeng, það sanna beina-
fundirnir. Liggja bein og tennur surns staðar í hrúgum í jörðu og
hafa t. d. oft fundist er grafið var fyrir húsum. Slík bein hafa líka
fundist á sjávarbotni, úti á Doggersbanka í Norðursjó. Voru þar
dregnir úr sæ um tvö þúsund loðfíla jaxlar á árunum 1820-1830. Á
eyjunum norðan við Síberíu fannst svo mikið af beinum og tönn-
um, að um skeið komu þaðan árlega á markað 20 þúsund kg af loð-
fílatönnum. Árið 1821 náði einn stórsafnari frá írkutsk í 10 þús-
und kg. Var þetta fílabein fyrrum selt undir ýmsum kynjanöfnum.
Er talið að síðustu 250 árin hafi verið grafnar upp leyfar af 25
þúsund loðfílum í Síberíu og tennurnar hirtar, enda verðmæt
verzlunarvara.
Nú er rninna grafið upp en áður af hinu forna fílabeini. Loð-
fíllinn hafði geysistórar, bognar skögultennur. (Hið stóra op á enn-
inu reyndist vera nasahol loðfílsins, en ekki augnatótt neins jöt-
uns!!) Nú vita menn að Siberíu loðfíllinn var risavaxið dýr, um
3 metra á hæð, þakinn þéttu, rauðbrúnleitu hári, sem einkum á
hálsi og herðum hefur hangið niður undir jörð. Voru lengstu „tog-
hárin“ um 20 cm. Á rófunni voru allt að 30 cm löng hárknippi.
Þykkt fitulag var undir húðinni. En menn fengu ekki vitneskju
um allt þetta fyrirhafnarlaust.
—-----Forn lappnesk sögn liermir frá risavöxnum dýrum, sem
lifa undir hjarnbreiðum norðursins. „íshafsþjóðir" í Siberíu eiga
sér svipaðar sagnir um óhemjustór loðin neðanjarðardýr. Eski-